Người chuẩn bị phạm tội giết người có bị đi tù không?

1. Người chuẩn bị phạm tội giết người có bị đi tù không?

Trước hết, căn cứ theo quy định tại Điều 8 của Bộ luật hình sự năm 2015 có nêu rõ khái niệm về tội phạm. Cụ thể như sau:

– Tội phạm là khái niệm để chỉ hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định cụ thể trong bộ luật hình sự, hành vi đó do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc do pháp nhân thương mại thực hiện với lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý, hành vi xâm phạm trực tiếp đến nền độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, xâm phạm đến chế độ chính trị, chế độ kinh tế, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, quyền lợi hợp pháp của tổ chức và con người, quyền lợi hợp pháp của công dân, xâm phạm đến lĩnh vực khác mà theo quy định của pháp luật hình sự cần phải bị xử lý hình sự;

– Những hành vi mặc dù có dấu hiệu của tội phạm tuy nhiên tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì cũng sẽ không bị coi là tội phạm và sẽ được xử lý bằng các biện pháp khác. 

Bên cạnh đó, căn cứ theo quy định tại Điều 1 của Luật sửa đổi bộ luật hình sự năm 2017 có quy định về chuẩn bị phạm tội. Cụ thể như sau:

– Chuẩn bị phạm tội được xác định là hành vi tìm kiếm, sửa soạn các phương tiện, tìm kiếm các công cụ, tạo ra những điều kiện thuận lợi để thực hiện tội phạm, thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm trên thực tế, ngoại trừ trường hợp thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm với các điều luật được quy định tại Điều 109, Điều 113, Điều 299 của Bộ luật hình sự năm 2015;

– Người từ đủ 16 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm mà mình đã gây ra, ngoại trừ trường hợp Bộ luật hình sự năm 2015 có quy định khác;

– Người chuẩn bị phạm tội sẽ chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự nếu chuẩn bị phạm tội đối với những loại tội phạm sau: Điều 108, Điều 109, Điều 110, Điều 111, Điều 112, Điều 113, Điều 114, Điều 115, Điều 116, Điều 117, Điều 118, Điều 119, Điều 120, Điều 121, Điều 123, Điều 134, Điều 168, Điều 169, Điều 207, Điều 299, Điều 301, Điều 302, Điều 300, Điều 303 và Điều 324 của Bộ luật hình sự năm 2015;

– Những người được xác định là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chuẩn bị phạm tội căn cứ theo quy định tại Điều 123 của Bộ luật hình sự năm 2015 về tội giết người và Điều 168 của Bộ luật hình sự năm 2015 về tội cướp tài sản thì vẫn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự.

Theo đó thì có thể nói, người chuẩn bị phạm tội sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự nếu thuộc một trong các tội danh sau đây:

– Tội phản bội tổ quốc, tội hoạt động nhằm mục đích lật đổ chính quyền nhân dân, tội gián điệp;

– Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ, tội bạo loạn, tội khủng bố nhằm mục đích chống chính quyền nhân dân;

– Tội phá hoại các cơ sở vật chất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế xã hội;

– Tội phá hoại các chính sách đoàn kết, tội tàng trữ phát tán hoặc tuyên truyền các thông tin tài liệu nhằm chống nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

– Tội phá rối an ninh, chống phá cơ sở giam giữ;

– Tội tổ chức, cưỡng ép hoặc xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân;

– Tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân;

– Tội giết người, áp dụng đối với cả những người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chuẩn bị phạm tội;

– Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại đến sức khỏe của người khác;

– Tội cướp tài sản áp dụng đối với cả những đối tượng được xác định là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chuẩn bị phạm tội;

– Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, tàng trữ vật vận chuyển lưu hành tiền giả;

– Tội khủng bố, tài trợ khủng bố, bắt cóc con tin;

– Tội cướp biển, phá hoại công trình cơ sở phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia, tội rửa tiền.

Theo đó thì có thể nói, việc chuẩn bị các công cụ và sửa soạn công cụ để thực hiện hành vi giết người được xem là hành vi chuẩn bị phạm tội. Đồng thời theo các điều luật phân tích nêu trên thì đối với tội giết người hiện nay đang được quy định cụ thể tại Điều 123 của Bộ luật hình sự năm 2015, chuẩn bị tội phạm của tội giết người cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Quyết định hình phạt đối với người chuẩn bị phạm tội giết người: 

Căn cứ theo quy định tại Điều 57 của Bộ luật hình sự năm 2015 có quy định về quyết định hình phạt trong trường hợp chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt. Cụ thể như sau:

– Đối với những hành vi chuẩn bị phạm tội và đối với hành vi phạm tội chưa đạt, hình phạt sẽ được quyết định theo các điều luật của bộ luật hình sự về các tội danh tương ứng tùy theo tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, tùy thuộc vào mức độ thực hiện ý định phạm tội và các tình tiết khiến cho người phạm tội không thể thực hiện được hành vi phạm tội của mình đến cùng;

– Đối với các trường hợp chuẩn bị phạm tội phạm hình phạt sẽ được quy định cụ thể trong phạm vi khung hình phạt tại các điều luật cụ thể;

– Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có mức hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì sẽ phải áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm, nếu là tù có thời hạn thì mức phạt tù cao nhất chứ không được vượt quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật đã quy định.

Theo đó thì có thể nói, căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 123 của Bộ luật hình sự năm 2015, người chuẩn bị phạm tội giết người có thể sẽ bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

3. Ví dụ về hành vi giết người ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội: 

Nguyễn Văn N là một quân nhân, thường ngày N rất hiền lành và chấp hành nghiêm nội quy và quy định của đơn vị. Do một lần uống rượu say, bị anh H (thủ trưởng của anh N) la mắng và có đánh anh N mấy cái bạt tai. Do uống rượu không kiềm chế được, N bực tức về doanh trại tìm lấy một khẩu súng AK để giết anh H. Khi nghe tin N lấy súng, anh H đã lần trồn. Anh em trong đơn vị can ngăn nhưng N không nghe. Việc giằng co khẩu súng dẫn đến việc nỗ súng gây thương tích cho anh T. Ngay sau đó, N bị bắt để điều tra, xử lý. Về hành vi dùng súng của ông N để giết anh H, Viện kiểm sát Quân sự B cho rằng ông N đã có hành vi tìm kiếm anh H để giết, nhưng do điều kiện ngoài ý muốn là anh H đã trốn được nên ông N không thể tìm được. Chúng ta đặt giả thiết, nếu như anh H không lẫn trốn thì ông N đã tìm gặp được anh H và nổ súng giết chết anh H chứ không phải ông N đang trong giai đoạn tìm kiếm, sửa soạn công cụ để chuẩn bị giết H. Trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ vụ án, cũng như các quy định của pháp luật, Tòa án quân sự B, lại quyết định xét xử ông N về tội giết người ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội. 

Nhìn chung theo quy định của Bộ luật hình sự 2015, khi thực hiện một trong các hành vi trên đối với tôi rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì người thực hiện tội phạm phải bị xét xử về tội mình định thực hiện ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội. Dựa tình huống trên, chúng ta đã thấy ông N đã có hành vi chuẩn bị súng ak đang đi tìm anh H để giết thì bị anh T can ngăn. Việc N không thực hiện tội phạm, không thực hiện được việc giết anh H là ngoài ý muốn của N. Một người được xem là phạm tội chưa đạt là trường hợp đã bắt đầu cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội. Một người được xem là phạm tội chưa đạt khi họ đã bắt đầu thực hiện tội phạm nhưng vì một nguyên nhân nào đó ngoài ý muốn nên họ không thực hiện được đến cùng như đang lấy tài sản thì bị phát hiện, dùng dao đâm người khác thì bị phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ …

Căn cứ vào các hành vi của ông N với quy định nêu trên thì chúng ta có thể thấy rằng, hành vị của ông N chưa phải là hành vi giết người, chưa phải là hành vi khách quan của tội giết người nên không thể xử N về tội giết người ở giai đoạn phạm tội chưa đạt. Trong vụ án này, N chưa bắt đầu thực hiện việc giết anh H, hành vi của N mới chỉ là tìm kiếm công cụ phạm tội nên hành vi này mới ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội. Do người khác ngăn chặn kịp thời nên N không thực hiện được hành vi khách quan của tội phạm. Chính vì vậy, toà án quân sự B quyết định xét xử N về tội giết người ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội là phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự. Những lập luận của toà án quân sự B là hoàn toàn có căn cứ, đúng người, đúng tội và đúng pháp luật. Chúng tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm của Tòa án quân sự B khi xét xử, kết án N về tội giết người ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017).