Ngũ Vị Tôn Quan gồm những ai? Ngũ Vị Tôn Ông thờ ở đâu?

1. Ngũ Vị Tôn Quan gồm những ai?

Ngũ Vị Tôn Quan hay còn gọi là Ngũ Vị Tôn Ông hay Ngũ Vị Tôn Quân, là 5 vị quan lớn có vai trò rất quan trọng trong hệ thống Tứ Phủ của Công Đồng, bao gồm:

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn (hoặc Quan Lớn Đệ Nhị Giám Sát)

Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh

Ngũ Ngũ Vị Tôn Quan nằm ngay sau Điện thờ Thánh Mẫu. Đây là những vị quan được tương truyền là con trai của Vua Bát Hải Động Đình, gắn liền với những chiến công chống giặc ngoại xâm khi hóa thân, bảo vệ quốc thái dân an. Người dân khắp nơi thờ chính điện (Hội đồng) ở các làng có miếu thờ Mẫu.

2. Sự tích của Ngũ Vị Tôn Quan:

2.1. Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên:

Ông là quan đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan. Tôn Ông Đệ Nhất vốn là con trưởng của Vua Cha Bát Hải Động Đình, được coi là Ông Lớn cai quản Thiên Đình. Tương truyền, ông là Tôn Quân Đại Thần trên Đế Đình Thiên Cung, được sắc phong lên ngôi Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hậu, cai quản tam giới văn võ.

Đệ nhất hoàng đế cũng ít khi lên ngôi, chỉ vào những dịp trọng đại như mở cung, tạ ơn nhập cung, nhập miếu, các quan mới rời quan. Khi xuống đồng, ông mặc áo đỏ thêu rồng, hổ; lễ thắp hương, lễ khai quang, chứng giám hiện trạng. Thông thường khi mở phủ, người ta phải thỉnh Quan Đệ Nhất chứng giám Thiên Phủ.

2.2. Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn:

Ông là chỉ huy thứ hai của Ngũ Vị Tôn Quan. Tôn Ông Đệ Nhị còn gọi là Quan Nhị Giám, Quan Thanh Tra Giám Sát. Ông vốn là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông sinh ra theo lệnh của Vua Cha và được đầu thai vào Hoàng cung (tương truyền rằng ông hạ giới vào ngày mồng ba tháng mười một năm Ất Dậu và vào một nhà quý tộc)

Ông là người tài giỏi, thông minh chính trực, được khắp nơi ngưỡng mộ, vua chúa đều gọi ông là học trò. Khi trở về Thiên Đình, ông lại được giao quyền trông coi, cai quản Sơn Lâm và Thượng Ngàn, ông xuống trần gian để che chở, bảo vệ cho nhân dân.

Quan Đệ Nhị là một trong ba vị quan lớn thường ngự đồng (kể cả những ngày tiệc vui). Khi ngự đồng mặc áo màu lam (xanh lam hoặc xanh lục) thêu rồng, hổ; thực hiện các nghi lễ thắp hương, khai quang, chứng giám, múa kiếm (có nơi theo đường Quan Giám sát, có nơi múa song kiếm, có nơi múa kiếm).

2.3. Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ:

Là vị quan thứ ba trong Ngũ Hành Tôn Quan. Tôn Ông Đệ Tam còn được gọi là Tam Phủ Vương Quân (Tam Phủ ở đây không phải là số Phủ mà là Thủy Phủ là cung thứ ba trong hàng Tứ Phủ nên còn có thể gọi là Bơ Phủ Vương Quân). Ông vốn là con trai thứ ba của Vua Cha Bát Hải Động Đình, được vua cha yêu thương nên giao quyền cai quản Long Giai Động Đình, bên cạnh vua cha. 

Thời Hùng Vương, theo lệnh vua cha, ông cùng hai người em (tương truyền là hai người bạn thân) lên giúp vua Hùng chỉ huy thủy quân. Lúc này ba người đã tới Hà Nam và được nhân dân tôn vinh. Tam Đại Vương”, trong đó, Quan Đế Đệ Tam là con cả trong ba vị. Nhưng có câu chuyện kể rằng, chỉ có Quan Tam Phủ xuất thân danh gia vọng tộc dưới thời Hùng Vương và trở thành vị tướng chỉ huy ba đạo quân trong một cuộc quyết chiến, ông đã hy sinh (phần trên (đầu) và phần dưới (thân) trôi dạt vào hai bờ sông Lục Đầu).

Ngài hóa đi, trở về Long Cung, là người cai quản nghiên mực, thông hiểu Tam giới, có quyền cai trị các quan (nên có khi gọi là Ông Cai Đầu Đồng). Lúc rảnh rỗi, ông chỉ huy ba quân tập hợp thuyền bè rong ruổi khắp vùng, sông suối, cầu phúc cho ngư dân. 

Đa số người hầu Tứ Phủ, khi hầu Quan Lớn thì ai cũng phải hầu Quan Đệ Tam. Có thể coi ông là vị quan tài ba và nổi tiếng nhất. Khi xuống đồng, ông mặc áo trắng thêu rồng, hổ; lễ thắp hương, lễ khánh thành, lễ chứng giám và ông múa song kiếm. Khi có tiệc khai hội mở điện, người ta vào viếng Điện Thoải Phủ. 

Trong các quan lớn, vì danh tiếng đứng đầu nên quan lớn thứ ba cũng được lập khắp nơi để thờ phụng. Nhưng trước hết phải kể đến đền Lảnh Giang ở Mộc Nam, Duy Tiên, Hà Nam (gần Hưng Yên), tương truyền là nơi hạ thân của ông trôi dạt, sau đó phải kể đến đền Xích Đằng ở Hà Nam (hai chùa). Nơi đây chỉ cách cây cầu Yên Lệnh nối hai bờ sông Lục Đầu, nơi thờ thượng thần của ông không xa. 

Ngoài ra còn có đền Cửa Đông ở thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn (gần đền Mẫu Thoại), đền Lâm Du ở huyện Gia Lâm, Hà Nội và đền Tam Kỳ ở thành phố Hải Phòng (gần bến xe Tam Bạc). Ngày lễ của Quan Bộ Phủ là ngày 24 tháng 6 âm lịch (tương truyền là ngày sinh của ông).

2.4. Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai:

Ông là quan chức thứ tư trong Ngũ giáo. Tôn Ông Đề vốn là con thứ tư của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông được cha giao cho trấn giữ địa linh đồng bằng, cử đi tứ phủ (có người nói trong quan, ông đứng giữa trời đất), nhưng ông thường ngự ở Thiên Đình, ghi chép ngày tháng năm. Trong số các đại thần có bốn người rất ít khi đưa ông về, chỉ khi nào có đại lễ mới mời về. Khi ngự đồng, Ngài mặc áo vàng thêu rồng, hổ.

2.5. Quan Lớn Đệ Ngũ Thần Tranh:

Vị quan thứ năm trong Ngũ Thần. Ông còn được gọi là Quan Lớn Tuần Tranh. Tôn Ông Đề Ngự vốn là con thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông cũng sinh ra dưới thời Hùng Định Vương (Hùng Triều Thập Bát), trong một gia đình ở Ninh Giang (nay là Hải Dương), ông cũng là một tướng tài kiêm thủy quân, được giao quyền trấn giữ vùng ven biển. Lập được nhiều công lớn, ông được phong làm thái tử. 

Tại quê nhà, ông đem lòng yêu một cô gái trẻ đẹp, vốn là vợ lẽ của một quan huyện bên đó, cô cũng đáp lại tình cảm của ông, mà không nói với ông rằng cô đã kết hôn. Vì vậy, Quan Lớn Tuần Tranh vẫn tin rằng đó là một tình yêu đẹp, và hứa hẹn một ngày sẽ rước nàng về làm vợ. Cho đến khi một quan huyện khác biết chuyện, vu cáo ông dụ dỗ vợ mình. Quan Tuần Tranh bất ngờ bị đưa đi đày ở Kỳ Cùng, Lạng Sơn. Tại đây, chàng đã tự vẫn để rửa oan, chứng tỏ mình vô tội, chàng đã hóa thân xuống dòng sông Kỳ Cùng.

3. Văn khấn Ngũ Vị Tôn Quan:

3.1. Bài khấn Ngũ Vị Tôn Quan:

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Hương tử chúng con thành tâm

Kính lạy: Tam tòa Đức Thánh Mẫu

Kính lạy: Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan.

Hôm nay là ngày …. nhằm tiết xuân/hạ/thu/đông thiên cát nhật

Tín chủ con là ………..

Ngụ tại:……………………………

Cùng toàn thể gia chung nhất tâm nhất lễ đến trước cửa Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, nhất tâm nhất lễ một lòng một dạ chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái. Nhất tâm kính lễ kính dâng lên Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, cúi xin các quan cứu độ, gia hộ độ trì cho toàn thể gia chung chúng con già được mạnh khỏe, trẻ được bình an, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an. Cúi xin Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng quan lớn che chở cho chúng con bốn mùa được bình an tứ thời được thanh tâm an lạc.

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

3.2. Bài khấn Ngũ Vị Tôn Quan đầy đủ nhất:

Con niệm Nam mô a di dà Phật!

Con niệm Nam mô a di dà Phật!

Con niệm Nam mô a di dà Phật!

Con lạy chín phương Trời, con lạy mười phương Đất, con lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Nam Mô Bản sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Nam Mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật.

Nam Mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

Nam Mô Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát.

Con Lạy Chư Đại Bồ Tát, Chư Hiền Thánh Tăng.Hộ Pháp Chư Thiên, Thiện Thần Bồ Tát.

Con lạy Tam Vị Đức Vua Cha Đức Tam Thập Tam Thiên Thiên Chúa Đế Thích Đề Hoàn Nhân Thánh Đế Ngọc Bệ Hạ

Con Lạy Hiệu Thiên chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền Cung Đại Đế Ngọc Điện Hạ.

Con lạy Đức Phật Mẫu Hoàng Thiên

Con Lạy Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình Thủy Quốc Long Vương.

Con lạy Tam Tòa Thánh Mẫu:

Con Lạy Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên

Con Lạy Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn

Con Lạy Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ

Con Lạy Mẫu Đệ Tứ Khâm Sai

Con Lạy Hội Đồng Quan Tứ Trụ Triều Đình

Con Lạy Tam Phủ Công Đồng, Tứ Phủ Vạn Linh hội Đồng Tiên Thánh Đông A Phủ.

Con lạy Trần Triều Hiển Thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương.Con lạy Trần Triều Khải Thánh Vương Phụ, Vương Mẫu, Vương Phi Phu Nhân

Trần Triều Vương Huynh, Vương Đệ.Vương Tử, Vương Tế, Vương Nữ Vương Tôn

Con Lạy văn võ bá quan quân thần trần triều

Con lạy Tam Tòa chúa bói – Hội đồng Chúa bói Chúa chữa Chúa Mán Chúa Mường

Con Lạy Chúa Đệ Nhất Tây Thiên

Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ

Chúa Đệ Tam Lâm Thao

Tiên Chúa Thác Bờ

Con Lạy Ngũ Phương Bản Cảnh Vũ Quận Bạch Hoa – Năm Phương Chúa Bà

Con lạy Ngũ Vị Vương Quan, Tôn Quan Đệ Nhất Thượng Thiên, Tôn quan Đệ Nhị Giám Sát, Tôn Quan Đệ Tam Thoải Phủ, Tôn quan Đệ Tứ Khâm Sai, Tôn Quan Đệ Ngũ Tuần Tranh.

Con lạy Tôn Quan Điều Thất.

Con cung thỉnh mời Tứ Phủ Chầu Bà

Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên

Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn Đông Cuông

Chầu Đệ Tam Thoải Phủ

Chầu Đệ Tứ Khâm Sai

Chầu Năm Suối Lân

Chầu Lục Cung Nương

Chầu Bảy Tiên La

Chầu Bát Nàn Đông Nhung Đại Tướng Quân

Chầu Cửu Sòng Sơn

Chầu Mười Đồng Mỏ

Con lạy Hội Đồng Chầu Bé-Con Lạy Chầu Bé Thượng Ngàn Quyền Cai Bắc Lệ

Con cung thỉnh mời Tứ Phủ Thánh Hoàng, thập vị quan Hoàng

Con lạy 36 tòa Sơn Trang -Sơn Trang, Tám Tướng Thập Nhị Tiên Nàng

Con lạy Tứ Phủ Thánh Cô

Con xin kính lạy Cô Nhất Thượng Thiên- Cô Cả đền Dùm

Con lạy Cô đôi Thượng Ngàn

Cô bơ Thoải, con lạy cô tư Ỷ La, Cô năm suối lân, cô Sáu sơn trang, Cô bảy Tân La, cô Tám Đồi Chè, 12 cô Chín, Cô chín thượng Ngàn, Cô chín Sòng sơn, cô Mười mỏ Than, Hội đồng cô bé, Con Lạy cô bé Thượng ngàn, cô bé Thoải .con lạy cô Bé Bản Đền (bản điện), Con lạy Tứ Phủ Thánh Cậu trên Ngàn dưới Thoải.

Con lạy Cậu đệ nhất Hoàng Thiên, Cậu Hoàng Đôi Thượng Ngàn, Cậu Hoàng Ba Thoải, Cậu Hoàng Tư Long Thành, Con Lạy Cậu Bé Hoàng Thiên, Cậu Bé Thượng Ngàn, Cậu Quận Phủ Dầy, Cậu Đồi Ngang Phố Cát. Con lạy cậu bé bản Đền ( Bản Điện ).

Con Lạy Hội Đồng Quan Ngũ Dinh, Đôi quan Thanh Xà Bạch Xà, Sơn Thần Bản Thổ Ngũ Hổ Thần Tướng

Con cung thỉnh mời chư vị Chúa Chầu các Quan thủ Đền thủ Điện, Chư vị Thành Hoàng Bản Thổ, Chư vị Thần thổ cư đồng ngự dải đất này.

Đệ tử con tên là:…………. tuổi:……….

Ngụ tại:……………………………

Kim niên kim nguyệt cát nhật lương thời. Hôm nay ngày:… Tháng:… Năm:…

( Dâng gì cầu gì khấn nấy hoặc theo bài bên dưới)

Nhân …………..

Đệ tử con nhất tâm 1 lòng, nhất tòng 1 đạo, nhất tâm trí thiết, nhất dạ chí thành, đêm tưởng ngày mong, tu thiết hương, hoa, đăng, trà, quả, thực (mang miệng về tâu, mang đầu về bái), trên con tấu thượng thiên, dưới con đệ trình long cung thuỷ phủ cùng đồng gia quyến đăng cung phụng cửa đình thần tam tứ phủ ……………(tên đền) linh từ.

Mong trên cha độ, dưới mẫu thương, đèn trời đuốc biển soi đường dẫn lối, phù hộ độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, vuốt ve che chở cho gia chung chúng con trong 3 tháng hè, 9 tháng đông, tai qua nạn khỏi – Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được bình an vô sự, cửa nhà khang ninh, cầu danh đắc danh, cầu phúc đắc phúc, đắc tài sai lộc…… Dãi tấm lòng thành cúi xin Phật Thánh Chúa Tiên anh linh chứng giám!!!

Cung thỉnh công đồng Lục Cung Tiên Tổ dòng họ….. nguyên quán…..,Tổ Cô Mãnh Tướng, cậu bé cô bé tại gia, chư vị tiên linh trong dòng họ theo hầu Phật Thánh cửa Đình Thần Tam Tứ Phủ, trên tấu tòa vàng Thượng Thiên, dưới tấu Thủy Cung Địa Phủ, cho con cháu nhất một lòng, tòng một đạo Sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm…

Nam mô a di dà Phật!

Nam mô a di dà Phật!

Nam mô a di dà Phật!