Nghị luận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh hay chọn lọc

1. Dàn ý nghị luận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh:

1.1. Mở bài:

Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm:

Một số nét chính của bài thơ Sang thu

1.2. Thân bài::

* Khổ thơ thứ nhất:

Nhà thơ cảm nhận được rõ ràng những dấu hiệu đầu tiên của mùa thu bằng cách sử dụng các giác quan một cách tinh tế, câu thơ “Hình như thu đã về” vừa như một sự bất ngờ đến ngỡ ngàng, cũng như một lời khẳng định rằng thu đã chớm về.

* Khổ thơ thứ hai:

Mùa thu được mô tả trong một không gian bao la của đất và trời.

Hữu Thỉnh, với sự quan sát tinh tế của mình, đã tạo ra sự tương phản giữa dòng sông “dềnh dàng” chậm rãi và thong thả, với con chim “vội vã” góp phần làm sáng tỏ khoảnh khắc giao mùa.

* Khổ thơ cuối:

Sử dụng sự khác biệt giữa mùa thu và mùa hè để diễn tả những khoảnh khắc giao mùa, đầu thu nắng đã yếu đi, mưa đã tạnh, hoàn toan khắc hẳn với cái nắng chói chang của mùa hạ.

1.3. Kết bài:

Sang thu là một bài thơ đẹp thể hiện những cảm xúc tinh tế của tác giả trước khoảnh khắc chuyển giao từ hạ sang thu. Qua đó làm nổi bật kinh nghiệm sống và con người của tác giả.

2. Nghị luận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh hay chọn lọc:

Hữu Thỉnh là thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Thơ ông thường chứa đựng những cảm xúc nồng nàn, chân thành, giàu suy ngẫm và lý trí. Sang thu cũng là một tác phẩm như vậy. Bài thơ được tác giả lấy cảm hứng từ khoảnh khắc giao mùa, nhưng sau những câu thơ đó cũng là cảm xúc của tác giả về cuộc sống con người vào đầu thu.

Sang thu không chỉ là khoảnh khắc chuyển đổi của hai mùa khi bầu trời mùa hạ đã qua và thu đang đến gần. Mà sang thu còn là một hình ảnh ẩn dụ về cuộc đời con người. Đây là thời điểm con người đã bước vào thu, đã trải qua nhiều giông bão, và do đó trở nên tự tin hơn trước mọi giông bão của cuộc đời.

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về

Bằng biện pháp nghệ thuật nhân hóa cùng với từ láy “chùng chình” được lặp lại đã làm cho những làn sương trở nên sống động và có hồn. Câu thơ như gợi ra trước mắt người đọc hình ảnh những giọt sương nhỏ li ti, đan xen vào nhau tạo nên làn sương mỏng. Dáng đi của nó cũng rất chậm rãi, thong thả trước ngưỡng cửa mùa thu, như thể vẫn còn vương vấn, chưa nỡ chia tay mùa hè.

Trong khổ thơ thứ hai, bức tranh mùa thu đã có những biến tấu rõ nét hơn, táo bạo hơn. Từ không gian ngõ nhỏ trong vườn, Hữu Thỉnh đưa ngòi bút đến một không gian rộng lớn hơn, không gian của bầu trời và dòng sông. Dòng sông hiền hòa, thong thả không còn dữ dội và đỏ rực như những ngày lũ lụt mùa hè.

Bức tranh mùa thu dường như trọn vẹn và rõ nét hơn qua hai câu thơ tiếp theo:

“Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa”.

Mùa thu hiện rõ hơn qua những thay đổi của các hiện tượng thiên nhiên: mưa, sấm – vốn là dấu hiệu đặc trưng của mùa hè, giờ cũng “vơi dần”, “bớt bất ngờ”, mùa thu đang trở nên đậm nét hơn. Sau những cảm xúc đó, những chiêm nghiệm của tác giả về con người và cuộc sống vẫn còn:

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi

Câu thơ đầu có ý nghĩa miêu tả hiện thực: mùa thu đang dần chuyển sang với những sự thay đổi dần của thời tiết, tiếm sấm của mùa hè cũng vơi dần đi, những hàng cây cổ thủ không còn giật mình vì những tiếng sấm bất ngờ, những con giông mỗi khi mưa đến của mùa hạ. Nhưng song song với đó, câu thơ còn mang ý nghĩa tượng trưng: “sấm” là đại diện cho những biến cố, những khó khăn mà con người đã từng trải qua trong cuộc sống; “hàng cây trưởng thành” chính là hiện thân cho những người trưởng thành đã trải qua nhiều thăng trầm, biến cố và khó khăn trong cuộc sống.

Từ ý nghĩa đó, nhà thơ gửi gắm những suy nghĩ, trải nghiệm của mình: khi con người đã từng trải qua những giông bão của cuộc đời, họ sẽ bình tĩnh hơn trước những bất ngờ, những tác động của môi trường bên ngoài. Câu thơ chứa đựng nhiều suy nghĩ, bài học của tác giả về cuộc sống, về con người.

Tác phẩm đã mang đến cho dân ca Việt Nam một bức tranh rất đặc sắc và ý nghĩa về phong cảnh mùa thu. Đồng thời, qua bài thơ ta vẫn thấy được những cảm xúc tinh tế của tác giả trong việc tái hiện lại khoảnh khắc chuyển giao từ hạ sang thu với sự giao thoa của nhiều tầng ý nghĩa: đất trời mùa thu, sự sống mùa thu và cuộc sống con người mùa thu.

3. Nghị luận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh hay nhất: 

“Sang thu” của tác giả Hữu Thỉnh là bài thơ khắc họa bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa với những thay đổi nhẹ nhàng của thiên nhiên. Đồng thời, bài thơ cũng cho thấy sự cảm nhận tinh tế của tác giả.

Mở đầu tác phẩm là tâm trạng ngạc nhiên, thảng thốt của tác giả khi chợt nhận ra mùa thu đã bắt đầu về về với thiên nhiên và con người, thay thế cho mùa hà oi ả và khắc nghiệt:

“Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về”

Hương ổi phả theo làn gió thu chính là chi tiết đầu tiên giúp Hữu Thỉnh nhận ra tiết trời đã sang thu. Đây là một trong những biểu tượng đặc biệt của mùa thu miền Bắc. Những đợt gió thu nhẹ nhàng mang theo mùi ổi chín, khiến con người cảm thấy vô cùng dễ chịu. Gió thu không mạnh như gió mùa Đông Bắc, chỉ là làn gió mát mang theo hơi lạnh đầu mùa. Không quá nhẹ nhàng cũng không quá ồn ào, nhưng loại gió này đủ mạnh để lan tỏa mùi ổi ở vùng quê vào không gian.

Không chỉ cảm nhận mùa thu qua khứu giác và xúc giác, Hữu Thỉnh còn cảm nhận mùa thu qua thị giác với hình ảnh từng đám sương thu đang “chùng chình”. Như thể chúng vừa muốn đi, vừa muốn ở lại và đang cố trôi chậm rãi để vướng vào cảnh quan thiên nhiên, để được mọi người chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh tế của chúng.

Những làn sương trăng trắng di chuyển chậm rãi, lưu luyến như muốn mọi người nhận ra chúng, tiếp nhận tín hiệu của mùa thu. Mặc dù được cảm nhận qua tổng hợp các giác quan, nhưng có lẽ vì điều gì đó quá bất ngờ, nhà thơ vẫn kịp chuẩn bị tinh thần đón nhận. Từ ngữ “hình như” đã thể hiện sự hoang mang và mơ hồ đến bất ngờ của tác giả.

Nhà thơ Hữu Thỉnh đã mở rộng tầm nhìn ra xung quanh, quan sát nhiều và kĩ càng hơn mọi cảnh vật xung quanh để có thể khẳng định cảm xúc của mình về mùa thu là chính xác:

“Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”.

Dòng sông mùa thu trở nên bình yên hơn bao giờ hết. Nó chảy thoải mái, bình yên và nhẹ nhàng. Dường như dòng sông vẫn còn lưu luyến mùa hè và không muốn kết thúc, cố gắng chậm lại để lưu giữ những gì còn sót lại của mùa hè đã qua. Trái ngược với sự chậm rãi của dòng sông là sự vội vã của những chú chim.

Tác giả đã thổi hồn vào bài thơ bằng những câu thơ đầy cảm xúc sâu sắc:

“Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi”.

Nắng, mưa, sấm là những đặc điểm không thể thiếu của mùa hè. Nắng vẫn nồng nàn nhưng không gay gắt như những ngày hè nóng nực. Những cơn mưa rào mùa hè cũng ít thường xuyên hơn và tiếng sấm cũng nhẹ nhàng hơn. Các từ “vơi dần”, “bớt” cho thấy tần suất thấp dần của các hiện tượng nắng, mưa, sấm. Tiếng sấm mùa thu ít thường xuyên hơn và ít ồn ào hơn. Cây cối không còn giật mình vì sét đánh nữa.

Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, giúp tác giả dễ dàng diễn tả cảm xúc và cảm nhận tinh tế của mình về bức tranh thiên nhiên đầu thu. Ngôn ngữ thơ giản dị và hình ảnh thơ giàu sức biểu cảm đã tạo nên bức tranh tuyệt đẹp về sự chuyển mùa. Đây là bức tranh được lấy cảm hứng từ Hữu Thỉnh – một người giàu kinh nghiệm.