Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la” của Hô-me-rơ được trích trong sử thi “Ô-đi-xê - một trong các tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ huyền thoại Hy Lạp cổ đại, được coi là tác giả của sử thi I-li-át và Ô-đi-xê. Có thể nói ông là một trong những nhà thơ Hy Lạp cổ đại xuất sắc nhất. Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la là gì? Xin mời các em học sinh cùng theo dõi bài viết sau.
Mục lục bài viết
1. Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la:
Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la là từ những hiện tượng tự nhiên hùng vĩ trên biển và khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người, đặc biệt là những vị anh hùng thời xưa. Đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la khắc họa hình ảnh những con thuyền vượt qua những khó khăn để chinh phục biển lớn, chinh phục vùng đất mới lạ. Hình ảnh Ô-đi-xê và thuyền viên đương đầu với quái vật biển tượng trưng cho sức mạnh của con người chiến thắng và chinh phục được thiên nhiên. Những khó khăn mà mỗi con tàu đời thực phải vượt qua, do chính con người cầm lái để tiến tới thành công.
2. Đoạn văn nêu cảm nghĩ về cảm hứng chủ đạo của Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la”:
Mẫu 1:
Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la” chủ yếu lấy cảm hứng từ những hiện tượng thiên nhiên hùng vĩ của biển, đồng thời thể hiện khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người, đặc biệt là các anh hùng xa xưa. Hình ảnh của những con sóng khổng lồ, những cơn bão dữ dội hay ánh sáng lấp lánh trên biển được ánh nắng mặt trời chiếu rọi lên đánh thức trong chúng ta những cảm xúc mạnh mẽ và khát khao hướng tới vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên. Nhìn vào những hiện tượng này, chúng ta thấy một sức mạnh không thể cưỡng lại, một nguồn năng lượng vô tận bùng cháy trong tâm hồn con người với niềm mong muốn chinh phục vẻ đẹp tự nhiên của tạo hóa. Những anh hùng của thời đại xưa chính là những chiến binh dũng cảm, không ngại đối mặt với những thử thách tàn khốc của thiên nhiên. Với lòng can đảm và quyết tâm mạnh mẽ, họ đã chinh phục được thế giới biển cả, khám phá đến những vùng đất xa xôi con người trước đây chưa từng đặt chân đến và cuối cùng để lại dấu ấn trong lịch sử nhân loại. Từ mong muốn và khao khát chinh phục thiên nhiên của những người anh hùng ấy, chúng ta cảm nhận được rằng quả thực không có giới hạn nào có thể kìm hãm được khả năng phi thường của con người. Chính bởi vậy, dựa trên đoạn trích này, một nhận thức mạnh mẽ đã thức tỉnh trong chúng ta. Đó là tình yêu mãnh liệt và sự tôn trọng đối với thiên nhiên. Ý thức ấy khuyến khích chúng ta trở thành những người bảo vệ, thám hiểm và chinh phục, luôn trân trọng cũng như tận hưởng vẻ đẹp tuyệt vời mà thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta.
Mẫu 2:
Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la” cho thấy nguồn cảm hứng chính của câu chuyện là hình ảnh những con thuyền dũng cảm chinh phục thế giới bằng cách vượt biển. Nhìn vào bức tranh đó, chúng ta cảm nhận được sức mạnh vô tận, một niềm khao khát mạnh mẽ muốn khám phá những vùng đất mới. Đó chính là khát khao chinh phục những vùng đất mới dâng cao như ngọn lửa cháy rực. Bản năng phiêu lưu, khao khát khám phá và trải nghiệm cũng như niềm tin mãnh liệt để vượt qua mọi trở ngại thúc đẩy chúng ta tiến về phía trước, vượt qua giới hạn, hướng tới mục tiêu của bản thân. Hình ảnh Ô-đi-xê và các thủy thủ đoàn đối mặt với quái vật biển tượng trưng cho sức mạnh chinh phục thiên nhiên của con người. Ka-ríp và Xi-la biểu tượng cho những khó khăn mà bất kỳ con tàu đời thực nào do chính con người cầm lái đều phải vượt qua để tiến tới thành công.
3. Tìm hiểu về đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la:
3.1. Tóm tắt nội dung đoạn trích:
Câu chuyện kể về cuộc hành trình của Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành trên biển khi họ gặp phải quái vật biển. Sau khi chôn cất En-pê-no, họ cùng nhau lên thuyền vượt biển tìm đường về nhà. Trên thuyền, Ô-đi-xê bồn chồn và lo lắng nên quyết định kể lại cho các bạn đồng hành điều Xi-ếc-xê đã căn dặn rằng hãy cẩn thận về giọng hát của các nàng Xi-ren quyến rũ và những cánh đồng cỏ đầy hoa của họ cùng lời khuyên chỉ mình Ô-đi-xê mới có thể nghe hát mà thôi. Sau một thời gian giải thích chi tiết mọi chuyện, họ đã đến gần hòn đảo của các nàng Xi-ren nhờ một cơn gió thuận lợi. Đúng lúc đó, gió chợt lặng, sóng êm phăng phắc, họ cùng nhau thực hiện kế hoạch đã đề ra trước đó nhưng cuối cùng vẫn không thể thoát khỏi tầm mắt của các cô gái Xi-ren. Họ vừa rời đảo, bụi nước phun lên như sương mù và sóng vỗ dữ dội. Những người bạn của Ô-đi-xê sợ hãi đến mức đánh tuột mái chèo và con thuyền dừng ngay lại. Thấy vậy, Ô-đi-xê đến đứng cạnh từng người để động viên, khuyến khích họ lấy lại tinh thần, đồng thời đưa ra giải pháp nhưng lại quên mất lời khuyên của Xi-ếc-xê: không được cầm khí giới. Thử thách bắt đầu ập đến với họ khi Xi-la ở một bên và Ka-ríp ở bên kia, khiến những người bạn đồng hành của họ tái mặt vì sợ hãi. Khi họ chỉ chú ý đến Ka-rip thì Xi-la đã bắt đi sáu tay chèo khỏe nhất, và khi nhìn lại, chỉ thấy tay chân của họ vùng vẫy cùng những tiếng la hét lên, và họ đã chết.
3.2. Bố cục đoạn trích:
– Phần 1 (Từ đầu đến “….cởi trói cho tôi”): Thuyền của Ô-đi-xê trước khi gặp thử thách.
– Phần 2 (tiếp theo đến “…chỗ chết): Thuyền của Ô-đi-xê khi mới gặp Xi-la.
– Phần 3 (Còn lại): Thuyền của Ô-đi-xê trong cuộc chiến với Xi-la và Ka-ríp.
3.3. Ý nghĩa nhan đề đoạn trích:
– Hình ảnh những quái vật biển Ka-rip và Xi-la được xây dựng từ những hiện tượng tự nhiên như sóng thần hay lốc xoáy trên biển.
– Từ những hiện tượng này, qua đó người đọc chúng ta có thể hình dung ra về thời kỳ sử thi thuộc về quá khứ. Có thể hiểu đây là thời gian của cộng đồng và không gian sử thi rộng lớn thường gắn liền với những cuộc phiêu lưu của các anh hùng.
3.4. Giá trị nội dung của đoạn trích:
– Đoạn trích thể hiện tinh thần trong sáng, dũng cảm và mưu trí của nhân vật Ô-đi-xê và những người bạn anh hùng trong cuộc hành trình.
– Thể hiện được phần nào hành trình vượt biển khó khăn, gian khổ của Ô-đi-xê và những người bạn.
– Nhân vật Ô-đi-xê được khắc họa lên như một nhà lãnh đạo, một nhân vật chỉ huy và dẫn dắt cả đoàn vượt qua biển.
– Ca ngợi, kính trọng và đồng cảm đối với những anh hùng được tác giả nhắc đến trong câu chuyện.
– Đưa ra những bài học khuyên dạy người hãy vượt qua những cám dỗ, khó khăn trong cuộc sống để đạt được thành công.
3.5. Giá trị nghệ thuật của đoạn trích:
– Đoạn trích thể hiện những đặc điểm của thể loại thần thoại về ngôn ngữ, nhân vật…
– Các nhân vật được lồng ghép trong đoạn trích là những nhân vật tiêu biểu đại diện cho các anh hùng cổ đại.
– Không gian, thời gian không xác định.
– Các hiện tượng thủy quái đều đến từ thiên nhiên, thể hiện thời gian của cộng đồng và không gian sử thi rộng lớn thường gắn liền với những cuộc phiêu lưu của các anh hùng.
4. Đọc hiểu đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la:
4.1. Thuyền của Ô-đi-xê trước khi gặp thử thách:
– Sau khi chôn cất En-pê-no, Ô-đi-xê cùng những người bạn vượt biển trở về nhà và nghe được lời tiên tri về những nguy hiểm của Xi-ếc-xê.
– Ô-đi-xê lo lắng và bồn chồn nên kể cho mọi người nghe những gì Xi-ếc-xê đã căn dặn mình, giải thích chi tiết và cùng nhau bàn bạc kế hoạch. Đến gần đảo Xi-ren, mọi việc đều diễn ra theo đúng kế hoạch đã bàn trước đó.
→ Ô-đi-xê đã lên kế hoạch cẩn thận cho chuyến hành trình xa bờ của mình và thủy thủ đoàn. Chàng có những dự đoán cho mọi tình huống và kế hoạch đặc biệt cho mọi trường hợp.
4.2. Thuyền của Ô-đi-xê khi mới gặp Xi-la:
– Vừa mới rời khỏi đảo, đã có bụi nước bắn lên, sóng vỗ mạnh, mọi người đánh tuột mất mái chèo, thủy thủ đoàn phải đối mặt với một bên là Xi-la và một bên là Ka-ríp.
– Trong khi mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp thì Xi-la đã bắt được sáu tay chèo khỏe nhất và họ đã chết.
– Dù đã lên những kế hoạch khôn ngoan để ngăn chặn điều tồi tệ nhất nhưng Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ.
4.3. Thuyền của Ô-đi-xê trong cuộc chiến với Xi-la và Ka-ríp:
– Theo lời dự đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê khuyên các thủy thủ tránh xa sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren, các việc cần làm là:
+ Hãy coi chừng sự quyến rũ của nàng Xi-ren, hãy cẩn thận với giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ.
+ Dùng dây trói Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên.
+ Khi Ô-đi-xê có van xin hoặc ra lệnh các thủy thủ cởi trói cho chàng thì hãy buộc chặt hơn nữa.
→ Ô-đi-xê bình tĩnh chủ động dẫn dắt con thuyền của mình vượt qua thử thách.
→ Hình ảnh những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ những hiện tượng tự nhiên như sóng thần hay lốc xoáy trên biển. Từ đó cho thấy nỗ lực chinh phục thiên nhiên của con người.
5. Soạn bài đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la:
Câu hỏi 1 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong đoạn trích và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê đã căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?
Hướng dẫn trả lời:
Các sự kiện chính được kể trong đoạn trích như sau:
+ Ô-đi-xê cùng những người bạn vượt biển trở về quê hương và được nghe Xi-ếc-xê dự đoán về những mối nguy hiểm.
+ Ô-đi-xê lo lắng nên kể lại cho mọi người nghe những gì Xi-ếc-xê đã nói với họ và họ cùng nhau bàn bạc kế hoạch. Mọi thứ đã đúng như dự đoán.
+ Sau khi rời đảo, mọi người đánh mất mái chèo và gặp Xi-la và Ka-ríp. Khi gặp Xi-la và Ka-ríp, mọi người đã mất đi sáu tay chèo khỏe nhất và họ đều đã chết.
– Theo lời dự đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê khuyên các thủy thủ tránh xa sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren, các việc cần làm là:
+ Hãy coi chừng sự quyến rũ của nàng Xi-ren, hãy cẩn thận với giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ.
+ Dùng dây trói Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên.
+ Khi Ô-đi-xê có van xin hoặc ra lệnh các thủy thủ cởi trói cho chàng thì hãy buộc chặt hơn nữa.
Câu hỏi 2 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó?
Hướng dẫn trả lời:
Những thử thách bất ngờ mà Ô-đi-xê và các bạn đồng hành phải đối mặt là:
– Không thoát khỏi tầm mắt của các cô nàng Xi-ren.
– Gặp bụi nước và sóng lớn nên các thủy thủ đánh tuột mái chèo chèo.
– Gặp Xi-la và Ka-ríp ùng ục ngốn nước biển khiến cho biển sùng sục cuộn lên, đáy biển lộ ra đen thẫm.
Câu hỏi 3 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong đoạn trích có ưu điểm gì?
Hướng dẫn trả lời:
Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong đoạn trích có ưu điểm: người kể trực tiếp tham gia vào câu chuyện nên có cái nhìn chân thực, cụ thể, các tình tiết được kể lại tỉ mỉ.
Câu hỏi 4 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hình tượng quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp em hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?
Hướng dẫn trả lời:
– Hình tượng quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên sóng thần, vòi rồng trên biển.
– Các hiện tượng ấy giúp em hình dung:
+ Không gian sử thi rộng lớn gắn với thiên nhiên vũ trụ, với các cuộc phiêu lưu của anh hùng.
+ Thời gian sử thi: thời gian cổ đại, con người có nhận thức hạn chế về các hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ.
Câu hỏi 5 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.
Hướng dẫn trả lời:
– Ô-đi-xê là người lãnh đạo cho cuộc hành trình vượt biển trở về nhà. Có thể thấy điều này qua một số chi tiết:
+ Khi được Xi-ếc-xê báo cho thấy trước những khó khăn mà chàng và những người bạn sẽ gặp phải, chàng đã rất lo lắng và lên kế hoạch cùng những người bạn của mình để cùng nhau vượt qua. Khi gặp những nàng Xi-ren hấp dẫn, chàng ra lệnh cho bạn bè trói mình thật chặt, càng van xin thì càng phải buộc dây chặt hơn. Qua đó chúng ta thấy được sự quyết tâm, bản lĩnh của một người lãnh đạo.
+ Ngoài ra, khi thấy mọi người hoảng sợ, Ô-đi-xê đã động viên, khuyến khích các bạn cùng nhau vượt qua khó khăn. Đây là một trong những phẩm chất tuyệt vời của người lãnh đạo.
Câu hỏi 6 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.
Hướng dẫn trả lời:
Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích là từ những hiện tượng tự nhiên trên biển và khát vọng chinh phục thiên nhiên của các vị anh hùng thời xưa.
