Mối quan hệ giữa tổ chức và hoạt động của Thanh tra bộ với nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra bộ.
Tổ chức và hoạt động của một tổ chức, đơn vị hành chính gắn với nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức đó. Tổ chức xác lập địa vị pháp lý của các tổ chức, cá nhân thành viên cấu thành để xác định việc phân công nhiệm vụ của các cấu thành lên tổ chức đó. Từ quyền hạn mà tổ chức đã được xác lập sẽ xác định các công việc cần làm và phải hoàn thành dựa trên quyền hành được giao phó. Do đó, tổ chức gắn với nhiệm vụ của nó cũng như từ nhiệm vụ xác định tổ chức đó được cấu thành và hoạt động khi quyền hạn được quy định trong phạm vi cụ thể. Để làm rõ hơn mối quan hệ giữa tổ chức và hoạt động với nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra bộ, cần làm rõ các mối quan hệ độc lập với nhau để rõ hơn tổng thể sự gắn kết giữa chúng.
Mục lục bài viết
1. Mối quan hệ giữa tổ chức và nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra bộ:
Thanh tra bộ được tổ chức theo nhiệm vụ được giao được quy định tại
Quyền hạn của Thanh tra bộ gắn bó chặt chẽ với tổ chức của Thanh tra bộ. Tổ chức của BMNN và đơn vị cấu thành đều mang tính quyền lực nhà nước, điều này khác biệt với các đơn vị sự nghiệp công lập hay các doanh nghiệp nhà nước ở yếu tố tác động đến xã hội. Các đơn vị sự nghiệp công lập như các trường công lập, các viện nghiên cứu do Nhà nước thành lập chỉ có quyền hạn trong phạm vi hẹp, tác động đến một hay nhóm nhỏ đối tượng liên quan và đặc biệt không mang tính cưỡng chế trên phương diện pháp lý, các doanh nghiệp nhà nước cũng chỉ hoạt động kinh doanh và chủ yếu hoạt động liên quan đến lĩnh vực luật tư nhiều hơn pháp luật công. Cơ quan nhà nước và đặc biệt là cơ quan HCNN với chức năng QLNN có quyền hạn và phạm vi ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội, cá nhân cụ thể thông qua pháp luật. Thanh tra bộ với đầy đủ tính chất của cơ quan HCNN được cơ quan nhà nước cấp trên là Bộ, nằm trong bộ máy HCNN, quyền hạn là yếu tố bắt buộc để Thanh tra bộ tồn tại và duy trì quyền lực trong phạm vi cho phép để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Quyền hạn của Thanh tra bộ cũng được phân công theo nhiệm vụ và từng bộ phận cấu thành Thanh tra bộ. Mối quan hệ giữa quyền hạn với tổ chức của Thanh tra bộ còn thể hiện ở cấu thành tổ chức của Thanh tra bộ được xác lập dựa trên địa vị pháp lý, được thành lập theo trình tự, thủ tục của pháp luật với chế độ làm việc thủ trưởng đứng đầu, chịu trách nhiệm trực tiếp. Quyền hạn không giao trực tiếp theo văn bản hiến định mà được quy định từ luật đến các nghị định của Chính phủ, từng văn bản quy định về tổ chức cấp trên được phân bổ nhiệm vụ cho từng cơ quan, đơn vị cấp dưới theo trình tự, thủ tục của pháp luật. Việc thành lập tổ chức gắn với giao chức trách, quyền hạn tương xứng. Một yếu tố thể hiện tính chất HCNN đó là chế độ làm việc thủ trưởng được quy định cụ thể trong Luật Thanh tra với nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra bộ trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo mọi hoạt động của đơn vị. Khác với chế độ làm việc tập thể khi mọi quyết định dựa trên tập thể, chế độ thủ trưởng thể hiện sự độc lập về tổ chức cùng quyền hành đi kèm của Chánh Thanh tra bộ, các Phó Chánh Thanh tra bộ và trưởng, phó các phòng chuyên môn được coi là người giúp việc cho Chánh Thanh tra bộ, quyền hạn chỉ được giao cho cấp dưới khi có sự ủy quyền của Chánh Thanh tra bộ và quyền hạn cũng như trách nhiệm vẫn thuộc về Chánh Thanh tra bộ. Tổ chức của Thanh tra bộ gắn với quyền hạn của Thanh tra bộ, sự gắn kết này xác lập vị trí của Thanh tra bộ trong hệ thống cơ quan thanh tra, hệ thống bộ máy HCNN và tầm ảnh hưởng của Thanh tra bộ đến xã hội, cá nhân cụ thể thông qua pháp luật.
Công chức lãnh đạo và công chức của Thanh tra bộ không chỉ quản lý công việc theo nhiệm vụ phân công theo tổ chức chuyên môn mà còn có thẩm quyền trong việc tiến hành thanh tra. Trưởng đoàn thanh tra do Chánh Thanh tra bộ thành lập có tiêu chuẩn từ Phó Trưởng phòng trở lên hoặc Thanh tra viên chính và tương đương trở lên. Do đó, thẩm quyền của công chức Thanh tra bộ rộng hơn so với các đơn vị hành chính khác.
2. Mối quan hệ giữa hoạt động với nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra bộ:
Các hoạt động của Thanh tra bộ mang tính pháp lý gắn liền với nhiệm vụ của Thanh tra bộ. Thanh tra bộ không thể thực hiện các hoạt động mang tính pháp lý nếu nhiệm vụ được giao không cho phép. Nhiệm vụ của Thanh tra bộ gồm các nhiệm vụ do Luật Thanh tra quy định và thanh tra đối các lĩnh vực bộ, ngành quản lý. Thanh tra bộ không thể tiến hành các hoạt động thanh tra ngoài các nhiệm vụ cho phép và tiến hành các hoạt động thanh tra nếu như không có trong nhiệm vụ được giao. Các hoạt động thanh tra của Thanh tra bộ cũng không thể tiến hành được nếu như không có căn cứ tại văn bản mang ít tính pháp lý hơn là Kế hoạch thanh tra do Bộ trưởng phê duyệt. Thanh tra bộ chỉ được phép tiến hành thanh tra đối với các lĩnh vực, cơ quan đơn vị, địa phương trong kế hoạch thanh tra đề ra trừ các vụ việc đột xuất có sự cho phép của Bộ trưởng hoặc phát hiện các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật với việc chịu trách nhiệm thực hiện thuộc về Chánh Thanh tra bộ. Hoạt động của đoàn thanh tra của Thanh tra bộ cũng căn cứ trên nhiệm vụ được giao, căn cứ các quy định của pháp luật cho phép đoàn thanh tra thực tiến hành thực hiện cuộc thanh tra đó. Đoàn thanh tra không thể yêu cầu đối tượng thực hiện theo đề nghị của đoàn thanh tra nếu pháp luật không quy định và nhiệm vụ được giao cho đoàn thanh tra. Có thể thấy nhiệm vụ đề ra cho Thanh tra bộ bao gồm các hoạt động của Thanh tra bộ với mục đích duy nhất để hoàn thành các nhiệm vụ được giao và không được phép tiến hành các hoạt động khác nếu nhiệm vụ không yêu cầu. Đoàn thanh tra do Chánh Thanh tra bộ thành lập được phép tiến hành các nghiệp vụ thanh tra, có quyền yêu cầu thủ trưởng các đơn vị hành chính, các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực chuyên ngành thực hiện các nội dung về yêu cầu báo cáo, giải trình về hoạt động của mình với đoàn thanh tra. Thẩm quyền này không phụ thuộc cấp bậc hành chính mà theo quy định về pháp luật thanh tra.
Các hoạt động của Thanh tra bộ cũng chỉ tiến hành được khi Thanh tra bộ được giao quyền lực nhà nước và thực hiện nó trong giới hạn cho phép. Các quyền hạn của Thanh tra bộ cho phép Chánh Thanh tra bộ đưa ra các hoạt động để tiến hành công việc của mình, các hoạt động của Thanh tra bộ dựa trên quyền hạn của Chánh Thanh tra bộ và pháp luật. Quyền hạn của Chánh Thanh tra bộ, Thanh tra bộ, các đoàn thanh tra, Thanh tra viên, công chức của của Thanh tra đến đâu thì hoạt động cũng đến đó. Các hoạt động của Thanh tra bộ không được phép vượt quá quyền hạn của mình. Trên thực tế, nhiều quy định cho phép Thanh tra bộ được phép tiến hành các hoạt động theo quy định pháp luật nhưng Thanh tra bộ vẫn xin ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng để được phép tiến hành các hoạt động thanh tra. Các hoạt động của Chánh Thanh tra bộ, Thanh tra bộ chủ yếu là các văn bản mang tính pháp lý như các quyết định hành chính,
