Trong quá trình tiến hành điều tra vụ án hình sự khi có các căn cứ dẫn đến việc cơ quan có thẩm quyền thực hiện thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra thì cần lập mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra.
Mục lục bài viết
1. Mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra là gì?
Việc bảo đảm tính vô tư của những người tiến hành tố tụng hoặc người tham gia tố tụng là một trong những nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự. Nếu có lý do xác đáng để cho rằng họ có thể không vô tư trong khi thực hiện nhiệm vụ của mình thì các chủ thể này không được tham gia vào quá trình tiến hành tố tụng vụ án hình sự. Việc thay đổi do người tiến hành tố tụng từ chối tiến hành tố tụng hoặc do có đề nghị thay đổi của những người có thẩm quyền do Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định cụ thể. Mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra được sử dụng trong quá trình này và có những vai trò, ý nghĩa quan trọng trong thực tiễn.
Mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra vụ án hình sự là mẫu bản quyết định được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền lập ra nhằm mục đích để đưa ra quyết định về việc thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra vụ án hình sự. Mẫu quyết định nêu rõ thông tin cán bộ được thay đổi, căn cứ pháp lý ban hành quyết định, thông tin cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra đối với vụ án hình sự, nội dung quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra,… Mẫu được ban hành theo Thông tư 61/2017/TT-BCA của Bộ Công an. ư
2. Mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
…………., ngày…… tháng…… năm…….
QUYẾT ĐỊNH THAY ĐỔI CÁN BỘ ĐIỀU TRA TIẾN HÀNH
ĐIỀU TRA VỤ ÁN HÌNH SỰ (1)
Tôi: ……….
Chức vụ: …………
Căn cứ ……………
Căn cứ Điều (2)………….. Bộ luật Tố tụng hình sự,
QUYẾT ĐỊNH:
Thay đổi ông/bà: ………
Chức vụ: ………..
tại Quyết định phân công cấp phó, cán bộ điều tra trong việc khởi tố, điều tra điều tra vụ án hình sự số:…….. .ngày …. tháng …… năm …… của ……….
Nay phân công ông/bà: ……….
Chức vụ: ……….
tiến hành điều tra vụ án hình sự: ………
xảy ra tại: ………
Cán bộ điều tra được phân công tiến hành một số hoạt động điều tra bị thay đổi phải bàn giao việc điều tra vụ án cho cán bộ điều tra được phân công tiếp tục điều tra vụ án theo Quyết định này. Cán bộ điều tra được phân công tiến hành điều tra vụ án hình sự có nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm quy định khoản ………. Điều (2) ……….. Bộ luật Tố tụng hình sự.
Nơi nhận:
– VKS …………………………..
– Cán bộ điều tra;
– Hồ sơ 02 bản.
…………………………
Hướng dẫn soạn thảo mẫu quyết định thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra:
(1) Dùng cho cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra;
(2) Căn cứ Điều 39 hoặc Điều 40 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.
3. Một số quy định của pháp luật về thay đổi cán bộ điều tra tiến hành điều tra:
Quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng:
Theo quy định tại Điều 50 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng bao gồm các chủ thể sau đây:
– Thứ nhất: Kiểm sát viên.
– Thứ hai: Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện của họ.
– Thứ ba: Người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự.
Các trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng:
Theo Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp cụ thể sau đây:
– Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo.
– Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật trong vụ án đó.
– Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi có căn cứ rõ ràng khác để cho rằng họ có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ.
Theo Khoản 1 Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 không cho phép một người cùng một lúc vừa thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của người tiến hành tố tụng (Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Toà án), vừa tham gia tố tụng với tư cách là người bị hại, nguyên đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án; hoặc là người đại diện hợp pháp, người thân thích của những người đó hoặc của bị can, bị cáo. Những người thân thích của những người tiến hành tố tụng hoặc của bị can, bị cáo là những người có quan hệ họ hàng gần với những người đó như: ông, bà nội, ngoại; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi; vợ, chồng; anh, chị em, ruột; anh, chị, em nuôi; anh chị em vợ hoặc chồng; cô, dì, chú, bác, cậu; con, cháu của cô, dì, chú, bác, cậu.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, những người tiến hành tố tụng phải từ chối hoặc bị thay đổi nếu họ đã tham gia trong tố tụng hình sự với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch trong vụ án đó.
Ngoài ra, tại Khoản 3 Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 cũng quy định những trường hợp khác phải từ chối hoặc thay đổi người tiến hành tố tụng. Đó là có căn cứ rõ ràng khác để cho rằng những người tiến hành tố tụng có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ. Những căn cứ rõ ràng đó có thể là: người tiến hành tố tụng có mối quan hệ mật thiết về công vụ, về kinh tế, về gia đình với người có lợi ích được giải quyết trong vụ án hoặc có mâu thuẫn nghiêm trọng với người đó…
Ta nhận thấy, những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người tiến hành tố tụng được quy định ở Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 là những trường hợp chung mà pháp luật tố tụng hình sự quy định.
Quy định về thay đổi từng loại người tiến hành tố tụng:
Việc thay đổi từng loại người tiến hành tố tụng cụ thể được quy định như sau:
– Người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp sau: Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo; đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó; đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó quy định cụ thể tại Khoản 5 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
– Người định giá tài sản phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp: Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo; đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch, người dịch thuật trong vụ án đó; đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó quy định cụ thể tại Khoản 5 Điều 69 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
– Căn cứ theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra được quy định như sau:
“1. Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp:
a) Trường hợp quy định tại Điều 49 của Bộ luật này;
b) Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên hoặc Thư ký Tòa án.
2. Việc thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra do Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra quyết định.
Điều tra viên bị thay đổi là Thủ trưởng Cơ quan điều tra thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này thì việc điều tra vụ án do Cơ quan điều tra cấp trên trực tiếp tiến hành.”
Trong tố tụng hình sự, Điều tra viên có vai trò rất quan trọng trong việc thu thập, xác minh chứng cứ, tiến hành các hoạt động điều tra nhằm xác định sự thật của vụ án, những chứng cứ buộc tội hoặc gỡ tội của bị can, những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với bị can chính vì vậy mà việc đảm bảo tính khách quan, vô tư của Điều tra viên trong tố tụng hình sự là vấn đề rất quan trọng và cần thiết. Nếu các chủ thể này không vô tư, khách quan khi thực hiện nhiệm vụ thì hồ sơ vụ án có thể bị làm sai lệch, dẫn đến xử lý người phạm tội không chính xác, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của những người tham gia tố tụng không được bảo đảm, kẻ có tội không được trừng trị, người vô tội bị kết án oan.
Cũng cần lưu ý rằng theo khoản 2 Điều 51 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, việc thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra do Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra quyết định. Điều tra viên bị thay đổi là Thủ trưởng Cơ quan điều tra thì việc điều tra vụ án do Cơ quan điều tra cấp trên trực tiếp tiến hành.