Mẫu quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt (159/HS)

1. Quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là gì?

Từ điển Luật học giải thích rằng, “Điều tra là công tác trong tố tụng hình sự được tiến hành nhằm xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ”.

Hoạt động điều tra là các hành vi tố tụng do Bộ luật tố tụng hình sự quy định có mục đích thu thập và kiểm tra chứng cứ do người tiến hành tố tụng thực hiện theo trình tự, thủ tục chặt chẽ kèm theo khả năng áp dụng cưỡng chế nhà nước.

Biện pháp điều tra là hệ thống các biện pháp được Bộ luật tố tụng hình sự quy định do các chủ thể có thẩm quyền điều tra tiến hành theo trình tự, thủ tục được pháp luật tố tụng hình sự quy định dựa trên những căn cứ nhất định nhằm phát hiện, thu thập, kiểm tra, đánh giá tài liệu, chứng cứ xác định sự thật khách quan của vụ án một cách đầy đủ, toàn diện, làm cơ sở cho việc giải quyết đúng đắn vụ án hình sự.

Dưới góc độ của Khoa học hình sự Việt Nam, các nhà nghiên cứu cũng đưa ra khái niệm cụ thể về biện pháp điều tra hình sự: “Biện pháp điều tra là hệ thống những thủ thuật có mối liên hệ với nhau do điều tra viên và những người theo luật định tiến hành nhằm phát hiện,

Biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là các biện pháp được bộ luật tố tụng hình sự quy định, cho phép người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong một số trường hợp nhất định, trên cơ sở ứng dụng thiết bị điện tử vào quá trình điều tra. Biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt bao gồm: Ghi ấm, ghi hình bí mật; nghe điện thoại bí mật; thu thập bí mật dữ liệu điện tử. Chỉ áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt trong 2 trường hợp lớn: (1) Tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm về ma túy, tội phạm về tham nhũng, tội khủng bố, tội rửa tiền; (2) Tội phạm khác có tổ chức thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là khoảng thời gian có thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc do Bộ luật tố tụng hình sự ấn định, mà khi hết khoảng thời gian đó người có thẩm quyền tiến hành tố tụng không được áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt nữa.

Gia hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là việc kéo dài thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.

Quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là văn bản do Viện trưởng Viện kiểm sát ban hành trên cơ sở đề nghị của Thủ trưởng cơ quan điều tra nhằm cho phép kéo dài thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt, thời hạn gia hạn được chủ thể này ấn định.

Quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt là văn bản bắt buộc nếu cơ quan điều tra muốn kéo dài thời gian áp dụng các biện pháp điều tra này, trên cơ sở phê chuẩn và quyết định của Viện trưởng Viện kiểm sát. Quyết định là căn cứ để hợp pháp hóa mọi hoạt động của cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, là cơ sở để cơ quan điều tra tiếp tục thực hiện các biện pháp điều tra đối với những trường hợp phức tạp, khó khăn.

Thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt được ghi nhận tại Khoản 1 Điều 226 Bộ luật tố tụng hình sự, cụ thể: ” Thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt không quá 02 tháng kể từ ngày Viện trưởng Viện kiểm sát phê chuẩn.”

Về việc gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt, điều khoản này cũng nêu rõ: “Trường hợp phức tạp có thể gia hạn nhưng không quá thời hạn điều tra theo quy định của Bộ luật này.” Tuy nhiên, “sự phức tạp” lại không được giải thích rõ trong các văn bản pháp luật, việc xác định phức tạp hay không do Thủ trưởng cơ quan điều tra, Viện trưởng Viện kiểm sát xác định trên cơ sở thực tế. Như vậy, pháp luật cho phép gia hạn thời hạn áp dụng nhưng không quá thời hạn điều tra, cụ thể, không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 03 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng, không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc điều tra.

Về thủ tục gia hạn: Chậm nhất là 10 ngày trước khi hết thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt, nếu xét thấy cần gia hạn thì Thủ trưởng Cơ quan điều tra đã ra quyết định áp dụng phải có văn bản đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát đã phê chuẩn xem xét, quyết định việc gia hạn.

Việc áp dụng các biện pháp điều tra có ảnh hưởng trực tiếp tới việc có hay không có thu thập đầy đủ chứng cứ để chứng minh khách quan, toàn diện làm cơ sở giải quyết đúng đắn vụ án hình sự. Mặt khác, việc áp dụng các biện pháp điều tra có ảnh hưởng trực tiếp tới các quyền cơ bản của công dân. Chính vì vậy, trong quá trình áp dụng các biện pháp điều tra đặc biệt,  điều tra viên , kiểm sát viên không được làm trái với pháp luật, chống lại pháp luật. Tất cả các biện pháp điều tra được áp dụng phải theo đúng căn cứ, trình tự, thủ tục mà Bộ luật tố tụng hình sự quy định, kết quả tiến hành phải được phản ánh chính xác, khách quan trong các văn bản tố tụng.

2. Mẫu quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt:

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

VIỆN KIỂM SÁT(1)………..(2)……….

Số:…../QĐ-VKS…-(3)

…, ngày……… tháng……… năm 20……

QUYẾT ĐỊNH

GIA HẠN THỜI HẠN ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ĐIỀU TRA TỐ TỤNG ĐẶC BIỆT

VIỆN TRƯỞNG VIỆN KIỂM SÁT………

Căn cứ Điều 41 và Điều 226 Bộ luật Tố tụng hình sự;

Căn cứ Quyết định khởi tố vụ án hình sự số……ngày……tháng……năm……. của(4)……về tội……………quy định tại khoản……Điều……Bộ luật Hình sự;

Căn cứ Quyết định áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt số…… ngày…… tháng…… năm……. của(5)……… và Quyết định phê chuẩn Quyết định áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt số… ngày… tháng… năm… của Viện kiểm sát…………… đối với(6)……………;

Xét Văn bản đề nghị gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp(7)…

số…… ngày…… tháng…… năm……. của⁵………

 QUYẾT ĐỊNH:

 Điều 1. Gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp⁷………… trong………, kể từ ngày…… tháng…… năm…….. đến ngày…… tháng…… năm……………

Điều 2. Yêu cầu(8)………tiếp tục tiến hành điều tra theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự./.

Nơi nhận:

– Cơ quan đề nghị gia hạn;

-………..;

– Lưu: HSVA, HSKS, VP.

VIỆN TRƯỞNG (9)

(Ký tên, đóng dấu)

3. Hướng dẫn mẫu quyết định gia hạn thời hạn áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt:

[1] Ghi tên Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp hoặc Viện kiểm sát nhân dân tối cao

[2] Ghi tên Viện kiểm sát ban hành. Trường hợp Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành thì bỏ mục này

[3] Viết tắt tên Viện kiểm sát ban hành – đơn vị phụ trách (nếu có)

[4] Ghi tên cơ quan ra Quyết định khởi tố vụ án

[5] Ghi tên Cơ quan ra Quyết định áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt

[6] Ghi rõ họ và tên người hoặc tên pháp nhân thương mại bị áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt

[7] Ghi rõ tên biện pháp được áp dụng: Ghi âm, ghi hình bí mật; nghe điện thoại bí mật; thu thập bí mật dữ liệu điện tử

[8] Ghi tên Cơ quan điều tra đề nghị gia hạn và cơ quan chuyên trách trong Công an nhân dân/Quân đội nhân dân có trách nhiệm thi hành

[9] Trường hợp Phó Viện trưởng được Viện trưởng ủy quyền ký thay thì ghi như sau:

“KT. VIỆN TRƯỞNG

PHÓ VIỆN TRƯỞNG”

Cơ sở pháp lý:

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015

Thông tư liên tịch 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP quy định về phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc thực hiện quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao – Bộ trưởng Bộ Công an – Bộ Quốc phòng ban hành

Quyết định 15/QĐ-VKSTC năm 2018 về Mẫu văn bản tố tụng, văn bản nghiệp vụ thực hiện trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố do Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành