Mẫu chữ viết chuẩn của Tiểu học theo Bộ Giáo dục và Đào tạo

1. Nguyên tắc viết chữ:

Mẫu chữ viết được thực hiện theo những nguyên tắc sau:

- Chữviết phảiđảmbảo tính khoa học, tính hệ thống.

- Có tính thẩm mĩ, ví dụ như: hài hoà khi viết liền các con chữ.

- Bảo đảm tính sư phạm.

- Có tính kế thừa và phát triển, phù hợp với thực tiễn như: kế thừa vẻ đẹp của chữ viết truyền thống đồng thời tính đến tính thuận lợi khi sử dụng, viết nhanh, viết liền nét: phù hợp điều kiện dạy và học ở tiểu học.

2. Những mẫu chữ viết chuẩn của Tiểu học theo Bộ Giáo dục và Đào tạo:

2.1. Mẫu chữ viết thường:

Về cách viết chữ cái thường và chữ số bậc tiểu học được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra hướng dẫn như sau:

- Các chữ cái: b, g, h, k, l, y được viết với chiều cao 2,5 đơn vị; tức bằng 2 lần rưỡi chiều cao chữ cái ghi nguyên âm.

- Chữ cái: t được viết với chiều cao 1,5 đơn vị.

- Các chữ cái: r,s được viết với chiều cao 1,25 đơn vị.

- Chữ cái: d, đ, p, q được viết với chiều cao 2 đơn vị.

- Các chữ cái còn lại: o, ô, ơ, a, ă, â, e, ê, i, u, ư, c, n, m, v, x được viết với chiều cao 1 đơn vị.

- Các dấu thanh được viết trong phạm vi 1 ô vuông có cạnh là 0,5 đơn vị.

- Các chữ số đều có chiều cao là 2 đơn vị.

2.2. Mẫu chữ cái viết hoa chuẩn:

Về nguyên tắc chung chiều cao của các chữ cái viết hoa tiếng Việt là 2,5 đơn vị.

Trường hợp đặc biệt thì đối với 2 chữ cái viết hoa Y, G được viết với chiều cao 4 đơn vị do phần đuôi dài phía dưới, và chữ Y, G viết hoa nhưng ở dạng “chữ thường viết lớn lên”.

Chúng ta lại phân ra chữ cái viết hoa theo kiểu 1 và kiểu 2:

- Chữ cái viết hoa kiểu 1 áp dụng chung cho cả 29 chữ cái. 

- Chữ cái viết hoa viết hoa kiểu 2 chỉ áp dụng cho 5 mẫu chữ gồm A, M, N, Q, V.

2.3. Hình ảnh mẫu chữ do Bộ giáo dục ban hành:

3. Những vấn đề thường mắc  phải trong quá trình luyện chữ viết:

Việc luyện viết chữ đẹp là điều bắt buộc với các em học sinh ở độ tuổi cấp 1. Trong những năm đầu tiên ở trường tiểu học, các em sẽ được học cách viết chữ, số và quen thuộc với chúng. Viết chữ đẹp không chỉ giúp các em học tập tốt hơn mà còn giúp rèn luyện tính cẩn thận, kiên nhẫn và sự tỉ mỉ.

Tuy nhiên, khi bắt đầu luyện viết chữ, các em thường mắc phải một số lỗi phổ biến như sau:

- Cầm bút sai cách

- Viết sai form chữ, kích thước chữ, khoảng cách giữa các chữ

- Chữ thiếu nét

- Chữ viết không đồng đều

- Không nhất quán trong cách viết chữ hoa và chữ thường.

Do vậy, cha mẹ cần giám sát và chỉnh sửa kịp thời để tránh tạo ra thói quen xấu cho các em sau này.

4. Một số cách rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh:

- Đảm bảo học sinh nắm bắt được các khái niệm cơ bản về chữ viết

Trước khi rèn luyện cho học sinh viết chữ đẹp, giáo viên cần đảm bảo rằng các em đã hiểu và nắm vững các khái niệm cơ bản liên quan đến viết chữ. Điều này bao gồm những khái niệm như dòng kẻ và số ô li tương ứng với mỗi dòng, vị trí để đặt bút và dừng bút, số lượng nét của mỗi chữ và tên gọi của các nét, vị trí đặt dấu phụ và dấu thanh, cách nối nét đúng và hợp lý, và nhiều khái niệm khác.

Việc học và hiểu các khái niệm này giúp học sinh hình thành những biểu tượng chữ viết đẹp với độ cao, hình dáng, cân đối và tính thẩm mỹ tốt hơn. Do đó, việc nắm bắt các khái niệm cơ bản là một bước quan trọng để giáo viên có thể giúp học sinh phát triển kỹ năng viết chữ đẹp.

Kiểm tra tư thế ngồi:  

Để rèn chữ viết tốt cho học sinh, giáo viên cần chú ý đến tư thế ngồi viết. Một tư thế đúng chuẩn không chỉ giúp điều chỉnh vóc dáng, hình thành thói quen tập trung mà còn là yếu tố quan trọng không thể thiếu. Để có tư thế ngồi đúng cách, học sinh nên:

- Ngồi thẳng, không tỳ ngực vào bàn, đầu hơi cúi. Mắt cách vở từ 25-30cm và không nên nhìn quá gần vở để tránh cận thị.

- Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái lề vở, tay trái tỳ vào mép vở để giữ vở không bị xê dịch khi viết.

- Cánh tay phải đặt trên mặt bàn, và khi viết, bàn tay và cánh tay phải có thể di chuyển dễ dàng từ trái sang phải và từ phải sang trái. Ngoài ra, bàn ghế cũng cần được điều chỉnh sao cho vừa tầm với học sinh, tránh ngồi quá cao hoặc quá thấp. Tuyệt đối không nên quỳ, nằm hay ngồi viết tùy tiện.

Hướng dẫn cách cầm bút đúng

Cách cầm bút đúng là rất quan trọng để viết ra những nét chữ đẹp và tránh tình trạng tay mỏi sau khi viết. Để cầm bút đúng, bạn có thể làm theo các bước sau đây:

- Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải, bao gồm ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa.

- Đặt đầu ngón trỏ lên thân bút, ngón cái giữ bên trái thân bút và đầu ngón giữa tựa vào bên phải thân bút.

- Sử dụng 3 ngón tay này để điều khiển bút khi viết.

- Ngoài ra, cổ tay, cánh tay và khuỷu tay cũng cần được phối hợp để có thể viết chữ đẹp và tránh tình trạng tay mỏi sau khi viết.

Sau khi biết cách cầm bút đúng, giáo viên có thể dạy học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức tạp, hướng dẫn cách viết các nét, cách lia bút và nối nét. Đồng thời, giúp học sinh xác định khoảng cách và vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để có thể viết đúng mẫu, rõ ràng và đẹp.

Rèn viết đúng trọng tâm từng nhóm chữ

Để rèn luyện kỹ năng viết đúng và đẹp, giáo viên cần phân loại các chữ viết thành các nhóm có cấu trúc tương tự nhau. Sau đó, mỗi tuần giáo viên chỉ nên rèn luyện cho học sinh viết đúng và đẹp một nhóm chữ. Điều này sẽ giúp học sinh rèn luyện một cách chi tiết và tỉ mỉ từng nhóm chữ. Để xác định các nhóm chữ, giáo viên nên dựa trên cấu trúc nét và mối quan hệ giữa các chữ cái. Mỗi nhóm chữ cần có một chữ trọng tâm đại diện, giúp học sinh nhận biết được các sai sót và khó khăn khi viết các chữ trong nhóm đó, để giúp họ viết đúng kĩ thuật từ đầu.

Giáo viên viết mẫu

Phương pháp viết mẫu của giáo viên là một trong những cách quan trọng nhất để dạy học sinh viết đúng và đẹp, cũng như giúp học sinh hiểu được quy trình viết từng nét của mỗi chữ cái. Để làm được điều này, giáo viên cần viết chậm và chính xác theo quy tắc viết chữ, đồng thời giải thích cho học sinh về cách đặt bút và thứ tự các nét viết. Việc giáo viên trình bày bảng cũng là một yếu tố quan trọng để giúp học sinh nắm bắt những gì giáo viên hướng dẫn. Tóm lại, việc rèn luyện viết đúng, viết đẹp và rõ ràng là mục tiêu cần đặt ra và giáo viên cần thực hiện trong từng giờ học, trong cách trình bày bảng khoa học và thu hút mắt.

5. Hướng dẫn học sinh luyện viết:

Luyện viết trên không

Đây được xem là bước giúp học sinh rèn luyện đôi tay cũng như rèn luyện quy trình viết các nét để học sinh không bị ngỡ ngàng khi viết, giáo viên cũng có thể cho học sinh tì đầu ngón tay trên mặt bàn để hình thành dần kỹ năng viết các nét sao cho thật đều đặnđể học sinh quen dần với đường nét của chữ.

Luyện viết trên bảng con, bảng lớp

- Khi giáo viên tiến hành nhận xét chữ viết của học sinh, việc đầu tiên giáo viên cần phải cho học sinh quan sát lại các chữ mẫu của mình. Ngoài ra, giáo viên có thể gợi ý để học sinh tự tiến hành nhận xét chữ viết của mình qua góc nhìn của học sinh giúp học sinh có thể nhận ra lỗi sai của mình để tự sửa chữa.

- Giáo viên chữa lỗi sai của chữ viết học sinh bằng cách viết lại chữ đúng khuôn mẫu ở ngay bên cạnh chữ viết của học sinh để giúp học sinh dễ dàng quan sát và so sánh các nét chữ, tránh viết đè lên chữ viết sai của học sinh, vì làm như thế học sinh sẽ rất khó nhận ra chỗ sai của mình để chữa lại cho đúng.

Luyện viết bài vào vở

- Giáo viên cần đặt ra yêu cầu học sinh viết phải chữ gì?  

- Trước khi cho học sinh viết bài, giáo viên cũng nên hướng dẫn lại tư thế ngồi viết, cách cầm bút sao cho đúng, nhắc nhở học sinh trước khi viết cần đặt bút ngay điểm bắt đầu viết, viết chữ đúng nét, đúng độ cao của các nét, các chữ, khoảng cách giữa các chữ, các cụm từ.

- Học sinh thực hành viết bài vào vở, giáo viên cần tiến hành theo dõi thường xuyên để kịp thời uốn nắn cho một số em có chữ viết còn xấu. Mặt khác, giáo viên cũng có thể cầm tay hướng dẫn cho học sinh trong những trường hợp học sinh chưa quen nét chữ.