Hành vi giả mạo thông tin của một cá nhân, tổ chức để đi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản hay vu khống, xúc phạm danh dự người khác... là hành vi vi phạm pháp luật diễn ra rất phổ biến trong xã hội ngày nay. Vậy chế tài của pháp luật về việc mạo danh người khác được quy định như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Mạo danh người khác là gì?
Hiện nay, trong hệ thống pháp luật Việt Nam chưa có quy định cụ thể thế nào là “mạo danh người khác”. Trên thực tế có thể hiểu mạo danh người khác là việc lấy thông tin của cá nhân hoặc tổ chức khác và sử dụng để làm những việc có lợi cho mình hoặc để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật như lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người khác hay để đăng tải những thông tin mang tính chất vu khống trên mạng xã hội với mục đích bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của cá nhân, tổ chức nào đó.
Việc giả danh, giả mạo cá nhân, tổ chức để lừa đảo hoặc thực hiện các giao dịch dân sự, hành chính là hành vi trái đạo đức cũng như trái quy định của pháp luật.
2. Quy định tội mạo danh người khác?
Với mỗi hành vi mạo danh trong từng trường hợp người thực hiện hành vi vi phạm có thể bị xử lý về các tội phạm khác nhau. Cụ thể như sau:
* Mạo danh thông tin người khác với mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản:
Hiện nay, trên thực tế xảy ra rất nhiều trường hợp mạo danh là
Hành vi mạo danh thông tin người khác mang tính chất gian dối nhằm mục đích để lừa chiếm đoạt tài sản của người khác. Với hành vi như vậy, số tiền lừa đảo được từ 2 triệu đồng trở lên đủ các dấu hiệu sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174
– Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
+ Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật hình sự năm 2015, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
+ Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
+ Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ .
– Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm đối với trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Có tổ chức;
+ Có tính chất chuyên nghiệp;
+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
+ Tái phạm nguy hiểm;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
+ Dùng thủ đoạn xảo quyệt;
– Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm đối với trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
+ Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
– Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân đối với trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
+ Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
– Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
* Mạo danh thông tin nhằm mục đích xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác:
Với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác sẽ bị xử lý về Tội làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:
– Phạt cảnh cáo hoặc tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với trường hợp người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác.
– Phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm đối với hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Phạm tội 02 lần trở lên;
+ Đối với 02 người trở lên;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
+ Đối với người đang thi hành công vụ;
+ Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;
+ Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
– Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm đối với hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
+ Làm nạn nhân tự sát.
– Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Nếu hành vi mạo danh đó đăng tải thông tin của người khác mà đăng tải thông tin sai sự thật mà mình biết rõ là không đúng, bịa đặt rồi lan truyền những thông tin đó thì có thể bị xem xét xử lý tội vu khống quy định tại Điều 156 Bộ luật hình sự:
– Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm
+ Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác
+ Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
– Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
+ Có tổ chức
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn
+ Đối với 02 người trở lên
+ Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình
+ Đối với người đang thi hành công vụ
+ Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%
+ Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
– Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
+ Vì động cơ đê hèn
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên
+ Làm nạn nhân tự sát.
– Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
* Mạo danh chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác của người khác:
Người nào giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác thực hiện hành vi trái pháp luật nhưng không nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm (quy định tại Điều 339 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017).
3. Cách xử lý khi biết thông tin của mình bị mạo danh?
Nếu cá nhân, tổ chức nào biết được thông tin của mình bị mạo danh, bị lấy danh nghĩa của mình ra để đi lừa đảo, chiếm đoạt tiền hay vu khống nhằm bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm một đối tượng cá nhân khác mà mình không quen biết thì sẽ phải làm đơn trình báo ngay đến cơ quan Công an quận/huyện nơi cư trú gần nhất để được giải quyết nhanh đảm bảo quyền lợi về hình ảnh, uy tín của chính bản thân mình.
