Skip to content
 1900.6568

Trụ sở chính: Số 89, phố Tô Vĩnh Diện, phường Khương Trung, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

  • DMCA.com Protection Status
Home

  • Trang chủ
  • Ngữ văn
  • Lịch sử
  • Địa lý
  • Toán học
  • Vật lý
  • Hóa học
  • Sinh học
  • Tiếng Việt
  • Tiếng Anh
  • Tin học
  • GDCD
  • Giáo án
  • Quản lý giáo dục
    • Thi THPT Quốc gia
    • Tuyển sinh Đại học
    • Tuyển sinh vào 10
    • Mầm non
    • Đại học
  • Pháp luật
  • Bạn cần biết

Home

Đóng thanh tìm kiếm

  • Trang chủ
  • Đặt câu hỏi
  • Đặt lịch hẹn
  • Gửi báo giá
  • 1900.6568
Dịch vụ luật sư uy tín toàn quốc
Trang chủ Giáo dục Vật lý

Lý thuyết và cách tính sai số của phép đo các đại lượng vật lý

  • 17/03/202517/03/2025
  • bởi Cao Thị Thanh Thảo
  • Cao Thị Thanh Thảo
    17/03/2025
    Theo dõi chúng tôi trên Google News

    Phương pháp đo lường các đại lượng này là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho khoa học phát triển và ứng dụng của chúng trên thực tế. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về lý thuyết và cách tính sai số của phép đo các đại lượng vật lý.

      Mục lục bài viết

      • 1 1. Phép đo các đại lượng vật lí – Hệ đơn vị SI: 
        • 1.1 1.1. Phương pháp đo lường các đại lượng vật lý:
        • 1.2 1.2. Đơn vị đo lường các đại lượng vật lý:
      • 2 2. Sai số của phép đo: 
      • 3 3. Bài tập vận dụng và lời giải: 

      1. Phép đo các đại lượng vật lí – Hệ đơn vị SI: 

      1.1. Phương pháp đo lường các đại lượng vật lý:

      Các đại lượng vật lý như khối lượng, thể tích, nhiệt độ, áp suất, độ dài, và nhiều đại lượng khác là những khái niệm cơ bản trong vật lý và khoa học tự nhiên nói chung. Phương pháp đo lường các đại lượng này là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho khoa học phát triển và ứng dụng của chúng trên thực tế.

      Để đo lường một đại lượng vật lý, ta thường so sánh nó với một đại lượng cùng loại được quy định trước đó làm đơn vị. Đơn vị đo là một đại lượng được chọn để so sánh với đại lượng cần đo, gọi là đại lượng đo.

      Công cụ để so sánh gọi là dụng cụ đo, ví dụ như thước đo, cân, nhiệt kế, đồng hồ đo, các loại máy đo khác, và nhiều loại dụng cụ khác. Việc so sánh trực tiếp thông qua dụng cụ đo được gọi là phương pháp đo trực tiếp.

      Nếu không thể đo trực tiếp, ta sử dụng công thức để xác định một đại lượng vật lý bằng cách liên kết với các đại lượng đo trực tiếp, phương pháp này được gọi là phương pháp đo gián tiếp.

      1.2. Đơn vị đo lường các đại lượng vật lý:

      Hiện nay, đơn vị đo phổ biến nhất là Hệ đơn vị SI (Système international d’unités). Hệ đơn vị SI gồm 7 đơn vị cơ bản:

      – Độ dài: mét (m).

      – Nhiệt độ: kelvin (K).

      – Thời gian: giây (s).

      – Cường độ dòng điện: ampe (A).

      – Khối lượng: kilôgam (kg).

      – Cường độ sáng: candela (Cd).

      – Lượng chất: mol (mol).

      Trong hệ SI, các đơn vị đo này được quy chuẩn toàn cầu và được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khoa học và công nghiệp. Tuy nhiên, ngoài hệ đơn vị SI, còn có nhiều đơn vị đo khác được sử dụng trong các lĩnh vực cụ thể như độ dài có thể sử dụng centimet (cm), inch, feet, yard, mile; khối lượng có thể sử dụng gram (g), pound, ounce; thời gian có thể sử dụng phút (min), giờ (h), ngày (day), năm (year) và nhiều đơn vị đo khác nữa.

      Đơn vị đo là một yếu tố quan trọng giúp cho sự thống nhất và đồng bộ trong việc đo lường và truyền tải thông tin giữa các quốc gia và các ngành khoa học khác nhau trên thế giới.

      Xem thêm:  Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      2. Sai số của phép đo: 

      a) Sai số hệ thống

      Là sự sai lệch do phần lẻ không đọc được sự chính xác trên dụng cụ (gọi là sai số dụng cụ ΔA’) hoặc điểm 0 ban đầu bị lệch. Điều này có thể xảy ra nếu dụng cụ sử dụng không được hiệu chuẩn đúng cách hoặc nếu điểm 0 ban đầu được thiết lập sai.

      Sai số dụng cụ ΔA’ thường được xác định bằng việc lấy nửa hoặc một độ chia trên dụng cụ, tùy thuộc vào độ chính xác của dụng cụ.

      b) Sai số ngẫu nhiên

      Là sự sai lệch do hạn chế về khả năng giác quan của con người, do chịu tác động của các yếu tố ngẫu nhiên bên ngoài. Các yếu tố này có thể bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và các yếu tố khác. Điều này có thể dẫn đến kết quả đo lường không chính xác hoặc không đáng tin cậy.

      Để giảm thiểu sai số ngẫu nhiên, người sử dụng nên thực hiện đo lường nhiều lần và lấy giá trị trung bình. Ngoài ra, cần sử dụng các dụng cụ và phương pháp đo lường chính xác và hiệu chuẩn đúng cách để giảm thiểu sai số hệ thống.

      c) Giá trị trung bình

      Khi thực hiện nhiều lần đo một đại lượng A, giá trị trung bình được tính bằng cách lấy tổng các giá trị đo và chia cho số lần đo. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng thể hiện được độ chính xác của đại lượng đo bằng giá trị trung bình, vì giá trị trung bình này chỉ đại diện cho các giá trị đo đúng trong phạm vi độ chính xác của dụng cụ đo.

      d) Cách xác định sai số của phép đo

      Sai số của phép đo là sai số tuyệt đối của mỗi lần đo. Sai số tuyệt đối của mỗi lần đo được tính bằng giá trị tuyệt đối của hiệu giữa giá trị trung bình và giá trị của mỗi lần đo.

      Khi đo nhiều lần, sai số tuyệt đối trung bình của n lần đo gọi là sai số ngẫu nhiên.

      Sai số của phép đo là tổng của sai số ngẫu nhiên và sai số dụng cụ.

      Trong đó, sai số dụng cụ ΔA’ có thể lấy bằng nửa hoặc một độ chia nhỏ nhất trên dụng cụ.

      e) Cách viết kết quả đo

      Kết quả đo đại lượng A được viết dưới dạng A = A ± ΔA, trong đó ΔA được lấy tối đa đến hai chữ số có nghĩa còn A được viết đến bậc thập phân tương ứng.

      f) Sai số tỉ đối

      Sai số tỉ đối của phép đo là tỉ số giữa sai số tuyệt đối và giá trị trung bình của đại lượng đo, tính bằng phần trăm.

      Sai số tỉ đối càng nhỏ thì phép đo càng chính xác.

      g) Cách xác định sai số của phép đo gián tiếp

      Xem thêm:  Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      Khi thực hiện phép đo gián tiếp, các đại lượng đo được xác định thông qua một công thức vật lý. Khi đó, sai số của phép đo gián tiếp được xác định bằng cách tính sai số tuyệt đối của mỗi đại lượng đo, và sau đó tổng hợp các sai số này theo cách tương ứng với phép tính được sử dụng trong công thức vật lý.

      – Sai số tuyệt đối của một tổng hay hiệu thì bằng tổng các sai số tuyệt đối của các số hạng.

      – Sai số tỉ đối của một tích hay thương thì bằng tổng sai số tỉ đối của các thừa số.

      Nếu công thức xác định đại lượng đo gián tiếp tương đối phức tạp và các dụng cụ đo trực tiếp có độ chính xác tương đối cao, thì có thể bỏ qua sai số dụng cụ.

      Tuy nhiên, nếu trong công thức vật lí xác định các đại lượng đo gián tiếp có chứa các hằng số thì hằng số phải lấy đến phần thập phân lẻ nhỏ hơn 1/10 tổng các sai số có mặt trong cùng công thức tính.

      Vì vậy, việc xác định sai số của phép đo gián tiếp là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của dữ liệu thu thập được từ quá trình đo lường.

      3. Bài tập vận dụng và lời giải: 

      Câu 1: Trong bài toán thực hành của chương trình vật lý 12, bằng cách sử dụng con lắc đơn để đo gia tốc rơi tự do là  (∆g là sai số tuyệt đối trong phép đo). Bằng cách đo gián tiếp thì xác định được chu kỳ và chiều dài của con lắc đơn là T = 1,7951 ± 0,0001 (s) ; l = 0,8000 ± 0,0002 (m). Gia tốc rơi tự do có giá trị là:

      A. 9,7911 ± 0,0003 (m/s2)

      B. 9,801 ± 0,0003 (m/s2)

      C. 9,801 ± 0,0023 (m/s2)

      D. 9,7911 ± 0,0004 (m/s2)

      Chọn A

      Câu 2. Trong bài thực hành đo gia tốc trọng trường của Trái Đất tại phòng thí nghiệm. Một học sinh đo chiều dài con lắc đơn có kết quả là l = 0,8000 ± 0,0002 m thì chu kỳ dao động T = 1,7951 ± 0,0001 s. Gia tốc trọng trường tại đó là

      A. g = 9,801 ± 0,0023 m/s2

      B. g = 9,801 ± 0,0035 m/s2

      C. g = 9,801 ± 0,0003 m/s2

      D. g = 9,801 ± 0,0004 m/s2

      Chọn B

      Câu 3. Học sinh thực hành đo chu kì dao động của con lắc đơn bằng đồng hồ bấm giây bằng cách đo thời gian thực hiện một dao động toàn phần. Kết quả 5 lần đo như sau:

      Lần đo 1 2 3 4 5
      T(s) 2,01 2,11 2,05 2,03 2,00

      Cho biết thang chia nhỏ nhất của đồng hồ là 0,02s. Kết quả của phép đo chu kì T của con lắc:

      A. 2,04 ± 1,96% (s)

      B. 2,04 ± 2,55% (s)

      C. 2,04 ± 1,57% (s)

      Xem thêm:  Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      D. 2,04 ± 2,85% (s)

      Chọn B

      Câu 4. Một học sinh dùng cân và đồng hồ đếm giây để đo độ cứng của lò xo. Dùng cân để cân vật nặng khối lượng m = 100g ± 2%. Gắn vật vào lò xo và kích thích cho con lắc dao động rồi dùng đồng hồ đếm giây đo thời gian của một dao động cho kết quả T = 2s ± 1%. Bỏ qua sai số của π (coi như bằng 0). Sai số tương đối của phép đo là:

      A. 1%    B. 3%    C. 2%    D. 4%

      Chọn D

      Câu 5. Tại một phòng thí nghiệm, học sinh A sử dụng con lắc đơn để đo gia tốc rơi tự do g bằng phép đo gián tiếp. Kết quả đo chu kì và chiều dài của con lắc đơn là T = 1,919 ± 0,001 (s) và l = 0,9 ± 0,002 (m). Bỏ qua sai số của số pi (π). Cách viết kết quả đo nào sau đây là đúng?

      A. g = 9,648 ± 0,031 m/s2

      B. g = 9,544 ± 0,035 m/s2

      C. g = 9,648 ± 0,003 m/s2

      D. g = 9,544 ± 0,003 m/s2

      Chọn A

      Câu 6. Một bạn học sinh dùng đồng hồ bấm giây để đo chu kì dao động của con lắcđơn bằng cách xác định khoảng thời gian để con lắc thực hiện được 10 dao động toàn phần. Kết quả 4 lần đo liên tiếp của bạn học sinh này là: 21,3s; 20,2s; 20,9s; 20,0s. Biết sai số khi dùng đồng hồ này là 0,2s (bao gồm sai số chủ quan khi bấm và sai số dụng cụ). Theo kết quả trên thì cách viết giá trị của chu kì T nào sau đây là đúng nhất ?

      A. T = 2,06 ± 0,2 s.

      B. T = 2,13 ± 0,02 s.

      C. T = 2,00 ± 0,02 s.

      D. T = 2,06 ± 0,02s.

      Chọn D

      Câu 7. Một học sinh làm thí nghiệm đo gia tốc trọng trường dựa vào dao động của con lắc đơn. Dùng đồng hồ bấm giây đo thời gian 10 đao động toàn phần và tính được kết quả t = 20,102 ± 0,269 (s). Dùng thước đo chiều dài dây treo và tính được kết quả L = 1 ± 0,001 (m). Lấy π2 = 10 và bỏ qua sai số của số pi (π). Kết quả gia tốc trọng trường tại nơi đặt con lắc đơn là:

      A. 9,899 (m/s2) ± 1,438%

      B. 9,988 (m/s2) ± 1,438%

      C. 9,899 (m/s2) ± 2,776%

      D. 9,988 (m/s2) ± 2,776%

      Chọn C

      Câu 8. Bố trí một thí nghiệm dùng con lắc đơn để xác định gia tốc trọng trường.

      Các số liệu đo được như sau:

      Lần đo Chiều dài dây treo (m) Chu kỳ dao động (s) Gia tốc trọng trường (m/s2)
      1 1,2 2,19 9,8776
      2 0,9 1,90 9,8423
      3 1,3 2,29 9,7866

      Gia tốc trọng trường là

      A. g = 9,86 m/s2 ± 0,045 m/s2.

      B. g = 9,79 m/s2 ± 0,0576 m/s2.

      C. g = 9,76 m/s2 ± 0,056 m/s2.

      D. g = 9,84 m/s2 ± 0,045 m/s2.

      Chọn D

       
       
       
       
       
       
       
       
       
       
       

      Trên đây là bài viết của Luật Dương Gia về Lý thuyết và cách tính sai số của phép đo các đại lượng vật lý thuộc chủ đề Đại lượng vật lý, thư mục Vật lý. Mọi thắc mắc pháp lý, vui lòng liên hệ Tổng đài Luật sư 1900.6568 hoặc Hotline dịch vụ 037.6999996 để được tư vấn và hỗ trợ.

      Duong Gia Facebook Duong Gia Tiktok Duong Gia Youtube Duong Gia Google
      Gọi luật sư
      TƯ VẤN LUẬT QUA EMAIL
      ĐẶT LỊCH HẸN LUẬT SƯ
      Dịch vụ luật sư toàn quốc
      Dịch vụ luật sư uy tín toàn quốc
      CÙNG CHỦ ĐỀ
      ảnh chủ đề

      Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      Phép đo các đại lượng vật lý là kiến thức cơ bản mà học sinh phải tiếp cận trong chương trình vật lý trung học phổ thông. Bài viết sau đây giúp bạn đọc có các kiến thức tổng quát hơn về phép đo các đại lượng vật lý và các cách đo.

      Xem thêm

      -
      CÙNG CHUYÊN MỤC
      • Biên độ là gì? Biên độ dao động và công thức biên độ dao động?
      • Khí lý tưởng là gì? Lập phương trình trạng thái khí lý tưởng?
      • Quy tắc tổng hợp hai lực song song cùng chiều? Bài tập?
      • Lực hướng tâm là gì? Công thức tính lực hướng tâm?
      • Phát biểu và viết hệ thức của Định luật 2 Newton? Bài tập?
      • Tốc độ dài là gì? Công thức liên hệ tốc độ dài và tốc độ góc?
      • Phân tích lực là gì? Điều kiện cân bằng của chất điểm?
      • Đường sức điện là gì? Đặc điểm của đường sức điện trường?
      • Ký hiệu, số liệu kỹ thuật, công dụng cuộn cảm trong mạch điện
      • Nhiệm vụ và cấu tạo của pít-tông, trục khuỷu, thanh truyền
      • Trình bày nguyên lý làm việc của động cơ diesel 2 kỳ thế nào?
      • Trình bày nguyên lý làm việc của động cơ xăng 4 kỳ thế nào?
      Thiên Dược 3 Bổ
      Thiên Dược 3 Bổ
      BÀI VIẾT MỚI NHẤT
      • NATO là gì? Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO)
      • Sáng kiến kinh nghiệm phát triển văn hóa đọc cho cộng đồng
      • Khóc nhiều sẽ bị gì? Khóc nhiều quá thì có bị mù không?
      • Dịch vụ đại diện xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
      • Dịch vụ gia hạn hiệu lực văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ
      • Dịch vụ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế uy tín trọn gói
      • Dịch vụ đăng ký thương hiệu, bảo hộ logo thương hiệu
      • Dịch vụ đăng ký nhãn hiệu, bảo hộ nhãn hiệu độc quyền
      • Luật sư bào chữa các tội liên quan đến hoạt động mại dâm
      • Luật sư bào chữa tội che giấu, không tố giác tội phạm
      • Dịch vụ Luật sư bào chữa tội chống người thi hành công vụ
      • Dịch vụ Luật sư bào chữa tội buôn lậu, mua bán hàng giả
      LIÊN KẾT NỘI BỘ
      • Tư vấn pháp luật
      • Tư vấn luật tại TPHCM
      • Tư vấn luật tại Hà Nội
      • Tư vấn luật tại Đà Nẵng
      • Tư vấn pháp luật qua Email
      • Tư vấn pháp luật qua Zalo
      • Tư vấn luật qua Facebook
      • Tư vấn luật ly hôn
      • Tư vấn luật giao thông
      • Tư vấn luật hành chính
      • Tư vấn pháp luật hình sự
      • Tư vấn luật nghĩa vụ quân sự
      • Tư vấn pháp luật thuế
      • Tư vấn pháp luật đấu thầu
      • Tư vấn luật hôn nhân gia đình
      • Tư vấn pháp luật lao động
      • Tư vấn pháp luật dân sự
      • Tư vấn pháp luật đất đai
      • Tư vấn luật doanh nghiệp
      • Tư vấn pháp luật thừa kế
      • Tư vấn pháp luật xây dựng
      • Tư vấn luật bảo hiểm y tế
      • Tư vấn pháp luật đầu tư
      • Tư vấn luật bảo hiểm xã hội
      • Tư vấn luật sở hữu trí tuệ
      LIÊN KẾT NỘI BỘ
      • Tư vấn pháp luật
      • Tư vấn luật tại TPHCM
      • Tư vấn luật tại Hà Nội
      • Tư vấn luật tại Đà Nẵng
      • Tư vấn pháp luật qua Email
      • Tư vấn pháp luật qua Zalo
      • Tư vấn luật qua Facebook
      • Tư vấn luật ly hôn
      • Tư vấn luật giao thông
      • Tư vấn luật hành chính
      • Tư vấn pháp luật hình sự
      • Tư vấn luật nghĩa vụ quân sự
      • Tư vấn pháp luật thuế
      • Tư vấn pháp luật đấu thầu
      • Tư vấn luật hôn nhân gia đình
      • Tư vấn pháp luật lao động
      • Tư vấn pháp luật dân sự
      • Tư vấn pháp luật đất đai
      • Tư vấn luật doanh nghiệp
      • Tư vấn pháp luật thừa kế
      • Tư vấn pháp luật xây dựng
      • Tư vấn luật bảo hiểm y tế
      • Tư vấn pháp luật đầu tư
      • Tư vấn luật bảo hiểm xã hội
      • Tư vấn luật sở hữu trí tuệ
      Dịch vụ luật sư uy tín toàn quốc

      CÙNG CHỦ ĐỀ
      ảnh chủ đề

      Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      Phép đo các đại lượng vật lý là kiến thức cơ bản mà học sinh phải tiếp cận trong chương trình vật lý trung học phổ thông. Bài viết sau đây giúp bạn đọc có các kiến thức tổng quát hơn về phép đo các đại lượng vật lý và các cách đo.

      Xem thêm

      Tags:

      Đại lượng vật lý


      CÙNG CHỦ ĐỀ
      ảnh chủ đề

      Phép đo các đại lượng vật lý là gì? Có mấy cách để đo?

      Phép đo các đại lượng vật lý là kiến thức cơ bản mà học sinh phải tiếp cận trong chương trình vật lý trung học phổ thông. Bài viết sau đây giúp bạn đọc có các kiến thức tổng quát hơn về phép đo các đại lượng vật lý và các cách đo.

      Xem thêm

      Tìm kiếm

      Duong Gia Logo

      Hỗ trợ 24/7: 1900.6568

      ĐẶT CÂU HỎI TRỰC TUYẾN

      ĐẶT LỊCH HẸN LUẬT SƯ

      VĂN PHÒNG HÀ NỘI:

      Địa chỉ: 89 Tô Vĩnh Diện, phường Khương Trung, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, Việt Nam

       Điện thoại: 1900.6568

       Email: [email protected]

      VĂN PHÒNG MIỀN TRUNG:

      Địa chỉ: 141 Diệp Minh Châu, phường Hoà Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng, Việt Nam

       Điện thoại: 1900.6568

       Email: [email protected]

      VĂN PHÒNG MIỀN NAM:

      Địa chỉ: 227 Nguyễn Thái Bình, phường 4, quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

       Điện thoại: 1900.6568

        Email: [email protected]

      Bản quyền thuộc về Luật Dương Gia | Nghiêm cấm tái bản khi chưa được sự đồng ý bằng văn bản!

      Chính sách quyền riêng tư của Luật Dương Gia

      • Chatzalo Chat Zalo
      • Chat Facebook Chat Facebook
      • Chỉ đường picachu Chỉ đường
      • location Đặt câu hỏi
      • gọi ngay
        1900.6568
      • Chat Zalo
      Chỉ đường
      Trụ sở chính tại Hà NộiTrụ sở chính tại Hà Nội
      Văn phòng tại Đà NẵngVăn phòng tại Đà Nẵng
      Văn phòng tại TPHCMVăn phòng tại TPHCM
      Gọi luật sưGọi luật sưYêu cầu dịch vụYêu cầu dịch vụ
      • Gọi ngay
      • Chỉ đường

        • HÀ NỘI
        • ĐÀ NẴNG
        • TP.HCM
      • Đặt câu hỏi
      • Trang chủ
      ID: 44910