141 là gì? Chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của lực lượng 141?

1. Lực lượng 141 là gì?

Đầu năm 2011, tình hình hoạt động của các loại tội phạm và các vi phạm về trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội có những diễn biến phức tạp, nhất là tình trạng tội phạm hình sự manh động, hình thành ổ nhóm, có biểu hiện coi thường pháp luật, nhiều đối tượng mang theo vũ khí quân dụng, dao, kiếm, công cụ hỗ trợ tham gia giao thông, khi xảy ra va chạm sẵn sàng sử dụng vũ khí truy đuổi, đâm, chém nhau công khai. Điều này đã gây nên tâm lý lo lắng, bất ổn trong nhân dân.

Bên cạnh đó, tội phạm chống người thi hành công vụ, nhất là chống lại lực lượng cảnh sát khi làm nhiệm vụ gia tăng, xảy ra một số vụ nghiêm trọng gây bức xúc trong dư luận nhân dân.

Trước tình hình đó, Thường vụ Đảng uỷ, Ban Giám đốc Công an thành phố Hà Nộ đã thống nhất chủ trường phải có biện pháp mạnh, đồng bộ, quyết liệt để giải quyết. Trong đó đặc biệt là việc thực hiện Kế hoạch số 141/KH-CAHN-PV11, với sự ra đời của tổ công tác 141, đây là sự kết hợp của lực lượng cảnh sát giao thông, cảnh sát cơ động, cảnh sát hình sự, cảnh sát ma tuý, phù hợp với quy định của Nghị định 27/2010/NĐ-CP.

Để được huy động vào lực lượng 141, cán bộ, chiến sĩ và Công an xã được huy động phối hợp với Cảnh sát giao thông đường bộ tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ phải được tập huấn và nắm vững các quy định của Luật Giao thông đường bộ, Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và quy trình tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ.

Lực lượng 141 là đặc trưng riêng có của thủ đô, là lực lượng có vai trò cực kỳ quan trọng trong công tác giữ gìn trật tự an ninh, an toàn giao thông. Sự hiện diện của lực lượng giải pháp chủ động, sáng tạo, hiệu quả, đặc biệt là việc xuất hiện ở mọi nơi trên địa bàn thành phố Hà Nội, sẵn sàng trấn áp tội phạm, bảo vệ trọn vẹn và toàn diện an ninh đô thị.

Lực lượng 141 hoạt động theo phương thức cắm chốt tại một số địa điểm và thực hiện hoạt động kiểm sát, tuần tra, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm. Trang phục của lực lượng 141 không mang tính thống nhất, tuỳ thuộc vào các lực lượng cụ thể, trong đó, chỉ có cảnh sát hình sự, cảnh sát ma tuý có thể được mang thường phục mà không phải quân phục như cảnh sát cơ động hoặc cảnh sát giao thông.

2. Quyền hạn, nhiệm vụ của lực lượng 141:

Lực lượng 141 có nhiệm vụ trọng tâm là bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội nói chung và trật tự, an toàn giao thông nói riêng; đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội trên các tuyết giao thông. Nhiệm vụ cụ thể được ghi nhận tại Điều 6, Điều 7 Thông tư 47/2011/TT-BCA, theo đó, nhiệm vụ được xác định theo từng lực lượng:

Đối với Cảnh sát giao thông đường bộ:

– Xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

– Chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện việc tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông.

– Xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền.

Đối với lực lượng cảnh sát khác và công an xã:

– Bố trí lực lượng tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông theo kế hoạch.

– Thống kê, báo cáo các vụ, việc vi phạm pháp luật, tai nạn giao thông đường bộ; kết quả tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo sự phân công trong kế hoạch.

– Trường hợp không có lực lượng Cảnh sát giao thông đi cùng thì lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã thực hiện việc tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

– Lực lượng Công an xã chỉ được tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường liên xã, liên thôn thuộc địa bàn quản lý và xử lý các hành vi vi phạm trật tự, an toàn giao thông sau: điều khiển xe mô tô, xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định, chở hàng hóa cồng kềnh; đỗ xe ở lòng đường trái quy định; điều khiển phương tiện phóng nhanh, lạng lách, đánh võng, tháo ống xả, không có gương chiếu hậu hoặc chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện theo quy định của pháp luật và các hành vi vi phạm hành lang an toàn giao thông đường bộ như họp chợ dưới lòng đường, lấn chiếm hành lang an toàn giao thông. Nghiêm cấm việc Công an xã dừng xe, kiểm soát trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ.

Về nguyên tắc: Các lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ cùng Cảnh sát giao thông đường bộ phải thực hiện đúng Kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chịu sự kiểm tra, giám sát của Cảnh sát giao thông đường bộ.

Nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng 141 dựa trên cơ sở nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng tham gia, chẳng hạn:

– Nếu phát hiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ thì Cảnh sát giao thông đường bộ xử phạt vi phạm hành chính những hành vi vi phạm thuộc quyền xử phạt của mình theo quy định pháp luật.

–  Được dừng các phương tiện tham gia giao thông đường bộ (sau đây viết gọn là phương tiện giao thông) theo quy định, kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ, giấy tờ của người điều khiển phương tiện giao thông, giấy tờ của phương tiện giao thông và giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện giao thông đang kiểm soát theo quy định của pháp luật; kiểm soát việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định của pháp luật. (Điều 8, Thông tư 65/2020/TT-BCA).

– Kiểm soát người, phương tiện, đồ vật, tài liệu theo quy định của pháp luật khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát;  Áp dụng các biện pháp ngăn chặn theo quy định của pháp luật; Yêu cầu cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân phối hợp, hỗ trợ giải quyết vụ, việc liên quan đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội,… (Điều 8, Thông tư 58/2015/TT-BCA).

– Lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ được trang bị phương tiện nghiệp vụ gồm: còi, gậy chỉ huy giao thông và các biểu mẫu xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ (sau đây viết gọn là biểu mẫu)..

– Quyền hạn của cảnh sát hình sự và cảnh sát ma tuý trong hoạt động liên ngành trong tổ công tác 141 chủ yếu diễn ra khi có hành vi chống đối, đồng thời thực hiện hoạt động giám sát đối với các đối tượng có dấu hiệu tàng trữ trái phép chất ma tuý hoặc các tội phạm về tệ nạn xã hội.

– Lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã trong thời gian tham gia phối hợp tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ được hưởng bồi dưỡng theo quy định của pháp luật đối với các lực lượng tham gia công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.

Thực tế, lực lượng 141 gần như có quyền hạn mang tính “tuyệt đối”, một quyền hạn được trao cho bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được ghi nhận trong các văn bản pháp luật, điều quan trọng là lực lượng này phải hiểu đúng tinh thần và thực hiện đúng nguyên tắc “không được tùy tiện đặt ra các quy định về trật tự, an toàn giao thông hoặc tùy tiện ngăn chặn, kiểm soát, cản trở người và phương tiện tham gia giao thông.”

Vai trò của lực lượng 141 ngày càng được thể hiện một cách rõ rệt trước những hiệu quả tích cực trong công tác đảm bảo an ninh xã hội, an toàn giao thông, phòng chống tội phạm. Đây là mô hình tiêu biểu để các thành phố lớn trong cả nước có thể học tập và thực hiện nhằm tối ưu và tận dụng các lực lượng nòng cốt trong công tác bảo vệ trật tự an toàn xã hội.

3. Lực lượng 141 hoạt động như thế nào?

Lực lượng 141 là một “sáng kiến của công an Hà Nội”, được thành lập cuối năm 2011, gồm 3 lực lượng: cảnh sát giao thông, cảnh sát cơ động và cảnh sát hình sự nhằm trấn áp tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông chung trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Các tổ công tác của 141 hoạt động theo phương thức cắm chốt tập trung ở một khu vực, hỗ trợ nhau khi cần thiết; sử dụng biện pháp công khai kết hợp hóa trang để phát hiện, kiểm tra, xử lý theo nguyên tắc: lực lượng hóa trang tuần tra trên các tuyến phố nếu phát hiện có trường hợp vi phạm Luật Giao thông đường bộ hoặc đối tượng nghi vấn có dấu hiệu phạm tội thì sử dụng bộ đàm thông báo cho lực lượng công khai triển khai đội hình dừng phương tiện để kiểm tra, xử lý. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện đối tượng tàng trữ vũ khí, dao kiếm, ma túy…hoặc có dấu hiệu phạm tội thì lực lượng làm nhiệm vụ sẽ khống chế, áp giải đối tượng và đưa phương tiện, tang vật về trụ sở Phòng CSHS để phân loại, khai thác, xác minh, lập hồ sơ xử lý.

Lực lượng này có nhiệm vụ kiểm tra, xử lý người điều khiển mô tô, xe máy vi phạm Luật Giao thông đường bộ, mang theo vũ khí khi tham gia giao thông; kiểm tra các phương tiện giao thông khả nghi tàng trữ vũ khí, ma túy và các tài sản nghi do phạm tội mà có. Lực lượng này được trang bị công cụ hỗ trợ, sử dụng biện pháp công khai kết hợp hóa trang để kiểm tra, xử lý các đối tượng nghi vấn, vi phạm tại các tuyến phố, nút giao thông trọng điểm trên địa bàn thành phố.

Như vậy, với quy định trên thì khi thực hiện nhiệm vụ, thành viên của tổ công tác 141 có quyền mặc thường phục. Tuy nhiên, việc thành viên tổ công tác 141 không giới thiệu trước khi kiểm tra là chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Đối với việc kiểm tra người (khám người), kiểm tra ví, điện thoại của đối tượng khả nghi là cần thiết và phù hợp với quy định của pháp luật. Thực tế cho thấy nhiều nghi can đã cất giấu vũ khí trong người, giấu ma túy trong ví, giày dép, điện thoại (giấu ma túy vào phần lắp pin của điện thoại).

4. Cảnh sát 141 có được xử lý vi phạm giao thông không?

Theo Điều 8, Thông tư 65/2020/TT-BCA thì lực lượng 141 được dừng các phương tiện tham gia giao thông đường bộ (sau đây viết gọn là phương tiện giao thông) theo quy định, kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ, giấy tờ của người điều khiển phương tiện giao thông, giấy tờ của phương tiện giao thông và giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện giao thông đang kiểm soát theo quy định của pháp luật; kiểm soát việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định của pháp luật.

Vì vậy, lực lượng 141 ĐƯỢC PHÉP xử lý các vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ!

Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết:

Nghị định 27/2010/NĐ-CP quy định về việc huy động các lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã phối hợp với Cảnh sát giao thông đường bộ tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong trường hợp cần thiết.

Thông tư 32/2023/TT-BCA của Bộ Công an quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông