Luật tục của người Ê-Đê là một bài tập đọc trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 5 tập 2. Dưới đây là bài viết về những hướng dẫn chi tiết và liên hệ mở rộng của bài tập đọc Luật tục xưa của người Ê-đê | Tập đọc SGK Tiếng Việt 5. Xin mời các em học sinh cùng theo dõi.
Mục lục bài viết
1. Tập đọc Luật tục xưa của người Ê đê:
1.1. Bài đọc:
LUẬT TỤC XƯA CỦA NGƯỜI Ê-ĐÊ
(Trích)
Về cách xử phạt
Chuyện nhỏ thì xử nhẹ, chuyện lớn thì xử nặng; chuyện giữa những người bà con, anh em cũng xử như vậy.
Nếu là chuyện nhỏ thì phạt tiền một song, chuyện lớn thì phạt tiền một co. Nếu là chuyện quá sức con người, gánh không nổi, vác không kham thì người phạm tội phải chịu chết.
Về tang chứng và nhân chứng
Phải nhìn tận mặt, phải bắt tận tay kẻ phạm tội; phải lấy được, giữ được gùi, khăn, áo, dao,… của kẻ phạm tội. Phải khoanh một vòng tròn dưới đất, khắc một dấu trên cột nhà; nếu ở trong rừng phải bẻ nhánh cây, khắc dấu vào cây rừng để làm dấu nơi xảy ra sự việc.
Phải có bốn năm người hoặc vài ba người có mặt khi việc xảy ra. Mọi người tai đều đã nghe, mắt đều đã thấy. Có như vậy, các tang chứng mới chắc chắn.
Về các tội
– Tội không hỏi cha mẹ:
Có cây đa phải hỏi cây đa, có cây sung phải hỏi cây sung, có mẹ cha phải hỏi mẹ cha. Đi rừng lấy củi mà không hỏi cha, đi suối lấy nước mà chẳng nói với mẹ; bán cái này, mua cái nọ mà không hỏi ông già bà cả là sai; phải đưa ra xét xử.
– Tội ăn cắp:
Kẻ thò tay ra để đánh cắp của người khác là kẻ có tội. Kẻ đó phải trả lại đủ giá; ngoài ra phải bồi thường gấp đôi số của cải đã lấy cắp.
– Tội giúp kẻ có tội:
Kẻ đi cùng đi, bước cùng bước, nói cùng nói với kẻ có tội cũng là có tội.
– Tội dẫn đường cho địch đến đánh làng mình:
Kẻ mà địch không đi được thì cõng, địch không ăn được thì mớm, địch không biết thì nói cho biết, làm hàng trăm dân làng bị địch bắt, hàng nghìn dân làng bị địch giết là kẻ có tội lớn. Phải xử kẻ đó bằng dao sắc, gươm lớn và bỏ xác hắn cho diều tha quạ mổ.
Theo NGÔ ĐỨC THỊNH – CHU THÁI SƠN
“Luật tục xưa của người Ê-Đê” là một phần quan trọng trong văn hóa và lịch sử của dân tộc Ê-Đê. Các luật lệ này được viết bởi các tác giả Ngô Đức Thịnh và Chu Thái Sơn. Một số điểm nổi bật trong Luật tục xưa của người Ê-Đê thông qua bài viết trên như sau:
– Xử phạt công bằng: Luật tục của người Ê-Đê rất công bằng và nghiêm khắc. Khi phát hiện kẻ phạm tội, người ta phải nhìn tận mặt, bắt tận tay kẻ phạm tội. Họ còn phải lấy được, giữ được những vật phẩm như gùi, khăn, áo, dao của kẻ phạm tội. Để đánh dấu nơi xảy ra sự việc, họ khoanh một vòng tròn dưới đất, khắc một dấu trên cột nhà hoặc bẻ nhánh cây và khắc dấu vào cây rừng.
– Xử lý tội phạm: Chuyện nhỏ thì xử nhỏ, phạt tiền một song. Chuyện lớn thì xử nặng, phạt tiền một co. Những chuyện quá sức con người, không thể gánh nổi, không thể vác kham thì xử tội chết. Ngay cả trong gia đình và dòng tộc, họ cũng xử như vậy.
Từ Luật tục xưa của người Ê-Đê, chúng ta thấy rằng xã hội nào cũng cần có luật pháp để bảo vệ cuộc sống yên lành và đảm bảo sự công bằng cho mọi người.
1.2. Bố cục:
Bài đọc được chia thành 3 phần:
– Phần 1: Về cách xử phạt
– Phần 2: Về tang chứng và nhân chứng
– Phần 3: Về các tội
1.3. Nội dung chính của bài đọc:
Bài đọc “Luật tục xưa của người Ê đê” nói về những luật lệ, tập tục cổ xưa của dân tộc Ê đê. Các luật lệ này của người Ê đê rất công bằng, nghiêm khắc, xử phạt và răn đe một cách nghiêm minh, quy định về các tội, các hình thức xử phạt quy định về tang chứng vật chứng.
1.4. Hướng dẫn đọc:
Đọc lưu loạt bài đọc với giọng đọc rõ ràng, rành mạch, trang trọng thể hiện tính nghiêm túc của văn bản.
1.5. Các từ khó trong bài đọc:
– Luật tục: Những quy định, phép tắc phải tuân theo trong buôn làng, bộ tộc….
– Ê đê: một dân tộc thiểu số ở vùng Tây Nguyên
– Nhân chứng: Người làm chứng
– Tang chứng: Sự vật, sự việc chứng tỏ hành động phạm tội
– Song, co: các đơn vị tiền tệ cổ của người Ê đê
– Trả lại đủ giá: Trả lại đủ số lượng và giá trị
2. Giải bài tập Tập đọc SGK Tiếng Việt 5 tập 2 trang 57:
Câu 1 (trang 57 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 2):
Người xưa đặt ra luật tục để làm gì?
Phương pháp giải:
Học sinh suy nghĩ từ hiểu biết thực tế của bản thân mình để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Người xưa đặt ra các luật tục để nhằm giữ gìn và bảo vệ cuộc sống thanh bình củ cộng đồng, với mục đích mọi người tuân theo các luật tục ấy mà sống cho đúng mực.
Câu 2 (trang 57 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 2):
Kể những việc mà người Ê- đê xem là có tội?
Phương pháp giải:
Học sinh đọc các phần “Về các tội” trang 57 của bài “Luật tục xưa của người Ê đê”.
Lời giải chi tiết:
Những việc mà người Ê- đê xem là có tội:
– Tội không hỏi cha mẹ
– Tội ăn cắp
– Tội giúp kẻ có tội
– Tội dẫn đường cho giặc
Câu 3 (trang 57 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 2):
Tìm những chi tiết trong bài thơ cho thấy đồng bào Ê- đê quy định xử phạt rất công bằng.
Phương pháp giải:
Học sinh đọc các phần “Về cách xử phạt” và “Về tang chứng và nhân chứng” rồi trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết trong bài thơ cho thấy đồng bào Ê- đê quy định xử phạt rất công bằng:
– Tội nhỏ thì xử nhẹ (phạt tiền một song); chuyện lớn thì xử nặng (phạt tiền một co); người phạm tội là người bà con, anh em cũng xử vậy.
– Tang chứng phải chắc chắn (phải nhìn tận mặt, bắt tận tay, lấy và giữ được gùi, khăn, áo, dao…của kẻ phạm tội, đánh dấu nơi xảy ra sự việc) mới được kết tội.
– Nhân chứng; phải có vài ba người làm chứng, tai nghe mắt thấy thì đối chứng mới có giá trị.
– Chuyện quá sức con người, gánh không nổi, vác không kham thì xử tội chết.
– Chuyện nội bộ trong gia đình dòng họ tộc cũng xử như vậy.
Câu 4 (trang 57 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 2):
Hãy kể tên một số luật của nước ta hiện nay mà em biết.
Phương pháp giải:
Học sinh vận dụng kiến thức thực tế để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Một số luật của nước ta hiện nay mà em biết: Luật Hiến Pháp, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự,
3. Liên hệ thực tế về các luật tục xưa của người Ê đê:
3.1. Hiểu như thế nào về luật tục xưa của người Ê đê?
Luật tục xưa của người Ê-Đê, một dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu ở Tây Nguyên của Việt Nam, là một phần quan trọng của di sản văn hóa của họ. Những luật lệ này không chỉ phản ánh quan niệm về công lý và trật tự xã hội mà còn thể hiện sự tôn trọng sâu sắc đối với truyền thống và phong tục tập quán của dân tộc Việt Nam. Trong xã hội mẫu hệ của người Ê-Đê, phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong việc quản lý gia đình và cộng đồng, điều này phản ánh qua quyền lực gia đình thường nằm trong tay người phụ nữ. Hệ thống kế thừa mẫu hệ cho thấy quyền kế thừa và sự thừa kế trong gia đình truyền từ cha sang con trai, với con trai có trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ gia đình.
Người đàn ông trong xã hội Ê-Đê đóng vai trò quan trọng trong các công việc ngoại trừ như: lao động chính trong nông nghiệp và chăn nuôi. Sự tôn trọng và hiếu thuận là những giá trị cốt lõi, với mọi thành viên trong gia đình đều phải tôn trọng, tuân thủ lệnh của người lớn tuổi và người đứng đầu gia đình. Hệ thống cư trú patrilocal, nơi người phụ nữ kết hôn chuyển đến sống tại nhà của chồng, cũng là một phần của truyền thống này. Niềm tin và tôn giáo đóng vai trò quan trọng trong văn hóa của họ, với việc tôn thờ tổ tiên và tham gia vào các nghi lễ tôn giáo để tôn vinh họ.
Những luật tục này không chỉ là hệ thống pháp luật không viết mà còn là nền tảng giúp duy trì sự ổn định và phát triển của cộng đồng Ê-Đê, đồng thời gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Qua việc tìm hiểu và hiểu biết sâu sắc về luật tục xưa của người Ê-Đê, chúng ta có thể học hỏi được nhiều điều về sự phong phú và đa dạng của văn hóa dân tộc, cũng như cách thức mà họ đã thích nghi và phát triển qua nhiều thế hệ. Đây là một phần không thể thiếu trong việc nắm bắt và hiểu rõ hơn về lịch sử và di sản văn hóa của Việt Nam.
3.2. Ý nghĩa luật tục xưa của người Ê đê:
Luật tục xưa của người Ê-Đê phản ánh một hệ thống pháp luật độc đáo và sâu sắc. Các luật tục này không chỉ điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và việc giải quyết tranh chấp trong cộng đồng mà còn thể hiện quan niệm về công lý và trật tự xã hội của người Ê-Đê. Ví dụ, trong việc xử phạt, họ có nguyên tắc “chuyện nhỏ thì xử nhẹ, chuyện lớn thì xử nặng”, thể hiện sự công bằng và linh hoạt. Họ cũng có quy định cụ thể về tang chứng và nhân chứng, yêu cầu phải có bằng chứng rõ ràng và người làm chứng đáng tin cậy. Điều này cho thấy họ coi trọng sự thật và công bằng trong xét xử.
Các tội được định nghĩa rõ ràng, từ việc không hỏi ý kiến của cha mẹ trong các quyết định quan trọng đến hành vi ăn cắp hay giúp đỡ kẻ có tội, mỗi hành vi đều có hình phạt tương ứng. Đặc biệt, tội dẫn đường cho địch đến tấn công làng mình được coi là tội nặng, phản ánh tầm quan trọng của sự đoàn kết và bảo vệ cộng đồng. Qua đó, luật tục của người Ê-Đê không chỉ là những quy định pháp lý mà còn là biểu hiện của văn hóa và tinh thần dân tộc, góp phần duy trì trật tự và sự hài hòa trong cộng đồng.
THAM KHẢO THÊM:
