Livestream xúc phạm người khác bị xử phạt như thế nào?

1. Pháp luật hiện hành quy định về hành vi xúc phạm người khác thế nào?

 Theo pháp luật hiện hành thì chưa có bất kỳ quy định cụ thể nào liên quan đến định nghĩa bôi nhọ danh dự, nhân phẩm được hiểu như thế nào tuy nhiên có thể hiểu đơn giản: bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác là những hành vi truyền bá thông tin sai sự thật và các thông tin này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người này đối với những người xung quanh; gây ảnh hưởng đến công việc cũng như đời sống thường nhật của họ. Danh dự của con người được hình thành thông qua sự đánh giá của xã hội đối với một cá nhân hoặc tập thể trên phương diện đạo đức.

Có thể khẳng định hành vi chửi bới, lăng mạ người khác là hành vi vi phạm pháp luật bởi vì trong Hiến pháp nước cộng hòa xã hội Việt Nam cũng đã có quy định tại Điều 20 của Hiến Pháp 2013 ghi nhận các nội dung như sau: Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật đứng ra để bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của cá nhân này; Cá nhân sẽ không bị tra tấn bạo lực hoặc bằng bất kỳ hình thức đối xử nào xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người này.

 Bên cạnh đó, danh dự nhân phẩm uy tín của cá nhân cũng được coi là bất khả xâm phạm, được pháp luật bảo vệ thông qua Điều 34 của Bộ luật Dân sự năm 2015. Chính vì vậy, nếu nhận thấy quyền được bảo vệ với danh dự, nhân phẩm uy tín của mình đang bị xâm phạm thì cá nhân có thể yêu cầu Tòa án bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm của mình; việc bảo vệ danh dự nhân phẩm uy tín không phụ thuộc vào việc cá nhân này còn sống hay đã chết bởi vì sau khi cá nhân chết thì theo yêu cầu của vợ, chồng, con thành niên hoặc trong trường hợp không có những người này thì theo yêu cầu của cha mẹ người đã chết sẽ thực hiện quyền lợi yêu cầu bác bỏ thông tin ảnh hưởng liên quan đến danh dự, nhân phẩm của người đã mất, trừ trường hợp mà có quy định khác.

2. Xúc phạm người khác bị xử phạt như thế nào?

Như đã biết, hành vi chửi bới xúc phạm người khác là vi vi phạm pháp luật tùy vào tính chất mức độ vi phạm có thể bị áp dụng xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự  theo đúng quy định.

2.1. Xử phạt hành chính:

Theo Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung bởi Nghị Định 14/2022/NĐ-CP thì các hành vi vi phạm đến quy định sử dụng dịch vụ mạng xã hội để cung cấp chia sẻ thông tin giả mạo thông tin sai sự thật xuyên tạc vu khống mục đích để xúc phạm uy tín của cơ quan tổ chức danh dự nhân phẩm mỗi cá nhân sẽ bị xử phạt với các mức dưới đây:

+ Đối với tổ chức có hành vi vi phạm về việc xúc phạm danh dự nhân phẩm thì sẽ bị xử phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng;

+ Đối với cá nhân thì mức phạt là một nửa số phạt tiền so với tổ chức, đó là từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng căn cứ theo Điều 4 Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Trong trường hợp tiết lộ thông tin nhưng được xác định nằm trong danh mục bí mật Nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân hoặc một số bí mật khác liên quan đến đời sống của cá nhân nhưng được đánh giá chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị phạt với mức cụ thể dưới đây: Đối với tổ chức có hành vi vi phạm thì mức phạt áp dụng là từ 20 triệu đến 30 triệu đồng; Trường hợp là cá nhân vi phạm thì mức phạt là từ 10 đến 15 triệu đồng; Bên cạnh việc áp dụng mức xử phạt vi phạm nêu trên thì tổ chức vi phạm bắt buộc phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc những thông tin gây nhầm lẫn. Với các quy định nêu trên, khi người dân có hành vi livestream chửi bới xúc phạm cơ quan có thẩm quyền hoặc xúc phạm uy tín phẩm của cá nhân thì sẽ bị xử phạt với mức đã phân tích trên.

2.2. Xử lý trách nhiệm hình sự:

Tội làm nhục người khác là một trong những tội danh được quy định cụ thể tại Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi 2017, theo đó tại Điều 155 Tội làm nhục người khác có thể chịu mức xử phạt như sau:

– Cá nhân có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 10 đến 30 triệu đồng thậm chí phạt cải tạo không giam giữ liên 3 năm khi có hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự người khác. Hành vi  được xác định là xâm phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự người khác sẽ được cơ quan điều tra thu thập các thông tin, chứng cứ và đánh giá một cách khách quan công bằng nhất;

– Cá nhân có thể bị áp dụng mức phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm đối với các trường hợp như được đánh giá là phạm tội hai lần trở lên; 

+ Vi phạm  đối với hai người trở lên; một số người có chức vụ, quyền hạn nhất định nhưng lại lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật;

+ Thực hiện việc xúc phạm danh dự người khác khi cá nhân này đang là người thi hành công vụ hoặc cá nhân có công nuôi dưỡng dạy dỗ chăm sóc hoặc đang chữa trị bệnh cho mình;

+ Đặc biệt liên quan đến việc sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông phương tiện điện tử để hỗ trợ cho quá trình làm nhục người khác xúc phạm danh dự nhân phẩm; 

+ Hệ quả của việc tung các thông tin không đúng sự thật làm cho tâm thần và hành vi của nạn nhân bị tổn thương từ 31% đến 60%;

 – Cá nhân có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm nếu thuộc một trong các trường hợp dưới đây:

+ Hành vi vi phạm gây rối loạn tâm thần hoặc hành vi của nạn nhân mà được đánh giá bởi cơ quan có thẩm quyền tỷ lệ tổn thương cơ thể trên 61%; 

+ Thậm chí dẫn đến hậu quả nạn nhân phải tự sát vì ảnh hưởng bởi các thông tin mà người này đã bị đặt.

Bên cạnh đó, người phạm tội có thể bị cấm làm những chức vụ cấm hành nào hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến 5 năm.

3. Người livestream xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác có phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại không?

Quy định về việc bồi thường thiệt hại do hành vi xâm phạm đến danh dự nhân phẩm của người khác đã được ghi nhận tại Điều 592 của Bộ luật Dân sự 2015. Ngay khi thực hiện hành vi vi phạm cá nhân sẽ phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình thông qua việc:

– Phải bồi thường một khoản chi phí hợp lý hạn chế khắc phục thiệt hại mà mình đã gây ra;

– Nạn nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập thực tế của mình vì hành vi vi phạm ví dụ như bị mất hoặc bị giảm sút thì cá nhân có hành vi vi phạm phải bồi thường khoản thu nhập này;

– Nếu có căn cứ liên quan đến việc người bị xúc phạm danh dự nhân phẩm bị thiệt hại khác thì sẽ được thực hiện do luật quy định cụ thể. Không chỉ phải bồi thường khoản chi phí hợp lý để khắc phục hạn chế thiệt hại mà đối với trường hợp danh dự, nhân phẩm uy tín của người khác bị xâm phạm cũng phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều 592 của Bộ luật dân sự 2015 và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần và người này phải gánh chịu.

Hiện nay, pháp luật cho phép các bên được thỏa thuận với nhau với mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần; Đối với trường hợp các bên không thống nhất được với nhau về mức bồi thường thì tối đa cho một người có danh dự nhân phẩm uy tín bị xâm phạm sẽ không quá 10 lần mức lương cơ sở đã được nhà nước quy định.

Lưu ý: Hiện nay mức lương cơ sở được áp dụng trong toàn quốc đó là 1.800.000 đồng trên 1 tháng.

Văn bản pháp luật được sử dụng:

– Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi năm 2017;

– Bộ luật dân sự 2015;

– Nghị định số 14/2022/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03 tháng 02 năm 2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử và Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 07 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản.