Liêm chính là gì? Xây dựng văn hóa liêm chính công vụ?

1. Liêm chính là gì?

Để hiểu Liêm chính là gì? Đầu tiên bạn cần tách biệt khái niệm của từng từ, thế nào là Liêm và thế nào là chính?

Liêm chính là từ thể hiện tư cách của một con người trong sạch về tư cách và tâm hồn. Đối với những người thi hành chức vụ, chữ liêm có nghĩa là lối sống trong sạch, trong sạch về tư cách, tâm hồn và thể xác. Việc làm đó, đảo ngược với chữ Liêm chính là ý chỉ những điều không trong sạch, sống tham ô, …

2. Vai trò của Liêm chính cho cuộc sống của chúng ta:

Đối với những người bị cám dỗ bởi những thứ như tiền bạc, danh vọng và những người có ý nghĩ xấu xa, bẩn thỉu thì sự liêm chính giúp bảo vệ chúng ta khỏi những điều xấu xa. Nhưng để tránh những điều xấu xa và trở thành một người liêm chính thực sự, cần phải thay đổi suy nghĩ và rèn luyện đạo đức.

Về tư tưởng: Liêm chính giúp chúng ta sống giản dị, không tham lam của cải của ai.

Về hành động: Liêm chính giúp chúng ta đánh giá đúng hậu quả của những kẻ bất lương và vô ơn để họ không đi quá giới hạn, không đánh mất giá trị của chính mình.

Về Liêm chính: luôn phải đảm bảo sự công bằng, nói năng và hành động một cách nghiêm túc. Đây cũng là một phẩm chất quan trọng của người lãnh đạo, để có thể quản lý người khác, tạo ra sự công bằng giữa mọi người.

3. Xây dựng văn hóa liêm chính công vụ?

Liêm chính là nền tảng cốt lõi của đạo đức công vụ. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, liêm “là trong sạch, không tham lam”, “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân”, “không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân”, “không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình”.

Chính “nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn” (Hồ Chí Minh). Liêm chính là giá trị đạo đức cơ bản, là nguyên tắc, là thước đo, là chuẩn mực của cán bộ, đảng viên trong công tác cũng như trong cuộc sống hằng ngày trên cơ sở giữ gìn đạo đức công vụ và đạo đức cá nhân.

Đạo đức liêm chính công vụ của cán bộ, đảng viên “vừa là người lãnh đạo, vừa là người đày tớ thật trung thành của nhân dân” (Hồ Chí Minh) là hết lòng phục vụ nhân dân, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân để phục vụ lợi ích chung, sử dụng quyền lực đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, phân biệt rõ ràng lợi ích công và lợi ích tư.

Trên phương diện xây dựng nền tảng hành chính của chính quyền quốc gia, liêm chính là điều kiện và yêu cầu để xây dựng một chính quyền quốc gia tiến bộ và phát triển, xây dựng một phẩm chất liêm chính cho cán bộ, đảng là nền tảng để xây dựng Đảng, Nhà nước và toàn bộ hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh cán bộ, công chức, viên chức phải “rèn luyện đức tính liêm khiết, xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, lãng phí”, “tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tạo đột phá trong cải cách hành chính”. Yêu cầu về liêm chính và xây dựng văn hóa liêm chính được đặt ra khi xây dựng Đảng về mặt đạo đức trong bối cảnh đấu tranh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng ngừa, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực đang được quyết tâm đẩy mạnh.

Xây dựng Đảng bắt đầu từ xây dựng đội ngũ cán bộ. Xây dựng, chỉnh đốn đội ngũ cán bộ của Đảng phải bắt đầu từ việc xây dựng nền tảng đạo đức. Xây dựng nền tảng đạo đức phải xuất phát từ liêm chính. Liêm chính không chỉ là đạo đức của cá nhân, của xã hội mà còn là đạo đức của toàn Đảng, phản ánh trí tuệ, văn hóa của Đảng nói chung, đồng thời góp phần bảo đảm bản chất tốt đẹp của Đảng. Có liêm chính thì Đảng mới trong sạch, vững mạnh, Đảng mới “đạo đức, văn minh”.

Mỗi cán bộ liêm chính sẽ góp phần tạo nên đội ngũ cán bộ liêm chính, hệ thống cán bộ liêm chính. Xây dựng văn hóa liêm chính, chú trọng rèn luyện, bồi dưỡng đạo đức, lương tâm, danh dự cho từng cán bộ, đảng viên đòi hỏi những giải pháp lâu dài. Đây là gốc rễ, nền tảng để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh, kiên cố.

Xây dựng văn hóa liêm chính cho các cơ quan quản lý, bao gồm hai mặt tác động biện chứng với nhau: các yếu tố nội tại chủ yếu và các điều kiện môi trường, cơ chế tác động. Hỗ trợ rèn luyện đạo đức, bản lĩnh của từng cá nhân để không “bất liêm”, để “không muốn”, “không cần” tham nhũng cần được Đảng hỗ trợ hết mình, chính sách, cơ chế, pháp luật nghiêm minh, môi trường làm việc, không khí xã hội thuận lợi để “không dám” và “không thể” tham nhũng, tiêu cực.

Để đấu tranh với những cán bộ không “liêm”, không “chính”, tham nhũng, “hành” nhân dân để đòi “bôi trơn”, đòi “ăn” hối lộ… thì cùng với việc nâng cao dân trí, phát huy đạo đức công tác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo: “Phải xây dựng các quy chế nội bộ của Đảng, các nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức áp dụng đối với cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trong việc giữ gìn phẩm chất đạo đức, liêm chính, gương mẫu đi đầu trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.”

Phải đảm bảo cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng chính sách, pháp luật về quản lý kinh tế – xã hội để hạn chế hoạt động tiêu cực của các “nhóm lợi ích”, “sân sau”, “tư duy nhiệm kỳ”; Ngăn ngừa nguy cơ nảy sinh tham nhũng, tiêu cực ngay từ khi xây dựng chính sách, pháp luật. Hoàn thiện các quy định về việc kiểm soát quyền lực, trách nhiệm giải trình, đồng thời luôn bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch.

Quy định trách nhiệm của người đứng đầu trong việc kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực; bảo vệ những người tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; khuyến khích và bảo vệ những người cán bộ, đảng viên, những người khởi xướng đổi mới, sáng tạo, tư duy, trách nhiệm và dũng cảm vì lợi ích chung.

Để bảo vệ văn hóa liêm chính, trước hết, cần phải đảm bảo tiếp tục công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đây là những biểu hiện rõ ràng của liêm chính cấp độ vĩ mô. Mọi biểu hiện của tham nhũng và tiêu cực đều là “bất chính”, luôn được che đậy bởi những kẻ đang âm mưu biến lợi ích chung thành của riêng mình hoặc của nhóm mình. Việc công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình ngày càng tăng sẽ đẩy lùi những ý đồ “bất liêm”, “bất chính”.

Đồng thời, chúng ta phải đấu tranh chống lại sự “bất liêm” của từng sở, ngành, địa phương và khắc phục những sai sót trong cơ chế, chúng ta phải xây dựng một môi trường xã hội lành mạnh, vẻ vang và bồi dưỡng một nền văn hóa liêm chính. Chúng ta cần coi văn hóa liêm chính là một bộ phận quan trọng của văn hóa chính trị và cũng là một bộ phận không thể thiếu của văn hóa xã hội. Văn hóa liêm chính cần được phát triển trong mọi lĩnh vực công tác đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xây dựng bộ quy tắc ứng xử, tạo nên một “hệ sinh thái” chính trị, xã hội văn minh, tiến bộ.

Mục tiêu chỉ đạo của chúng ta khi xây dựng văn hóa liêm chính là có nền tảng chính trị trong sạch, nền kinh tế minh bạch, phát triển, nền tảng hành chính vì dân, ở mọi nơi cán bộ, công chức “không muốn tham nhũng”, “không cần tham nhũng”.

Chúng ta mong muốn xây dựng nền tảng chính trị mà ở đó, người dân có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy liêm chính. Từ đó, văn hóa liêm chính được hình thành và ngày càng phát triển.