Lịch sử tội giao cấu, quan hệ tình dục với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi

1. Quy định về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong Bộ luật hình sự năm 1985:

Bộ luật hình sự năm 1985 là bộ luật hình sự đầu tiên của pháp luật nước ta. Bộ luật này ra đời khi nước ta đang chuẩn bị tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện về mọi mặt của đời sống xã hội đã góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Và để phù hợp với yêu cầu của thực tiễn trong cuộc đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, Bộ luật hình sự năm 1985 đã được sửa đổi, bổ sung bốn lần vào các năm 1989, 1991, 1992, 1997.

Ngay từ khi có bộ luật hình sự đầu tiên, pháp luật nước ta đã quan tâm đến loại tội xâm phạm tình dục trẻ em. Tại Điều 114. BLHS năm 1985 đã quy định: “Tội giao cấu với người dưới 16 tuổi: Người nào đã thành niên mà giao cấu với người từ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến ba năm”.

Bộ luật hình sự năm 1985 đã qua bốn lần sửa đổi, các quy định trong Bộ luật hình sự nói chung và tội giao cấu với trẻ em nói riêng cũng dần dần được hoàn thiện. Sau khi được ban hành, Luật sửa đổi bổ sung thêm khoản 2 “giao cấu với nhiều người hoặc gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm” và tới năm 1997 lại tiếp tục sửa đổi bổ sung, “tội giao cấu với người dưới 16 tuổi” được sửa đổi thành “Tội giao cấu với trẻ em”, hình phạt ở khoản 1 được sửa đổi theo chiều hướng tăng nặng từ “ba tháng đến ba năm” thành “từ một năm đến năm năm”; khoản 2 “giao cấu với nhiều người hoặc gây hậu quả nghiêm trọng” được sửa đổi thành “Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây: a) Phạm tội nhiều lần; b) Có tính chất loạn luân; c) Làm nạn nhân có thai; d) Gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân”; hình phạt tù từ hai năm đến bảy năm được sửa đổi thành “tù từ năm năm đến mười năm” và bổ sung thêm khoản 3 “Phạm tội trong trường hợp có nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 điều này thì bị phạt tù từ mười năm đến mười lăm năm”.

Qua đây, có thể thấy rằng, Bộ luật hình sự năm 1985 mới ra đời, quy định về tội phạm này còn đơn giản, mức hình phạt còn thấp. Tuy nhiên để phù hợp với thực tiễn thì pháp luật đã có sự điều chỉnh, quy định tội phạm này rõ ràng hơn, mức hình phạt ngày càng tăng, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, đường lối xử lý nghiêm khắc của nhà nước ta đối với loại tội phạm này.

2. Quy định về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong Bộ luật hình sự năm 1999: 

Kế thừa và phát triển các quy định của Bộ luật Hình sự năm 1985, Bộ luật hình sự năm 1999 đã có một số sửa đổi, bổ sung đối với tội phạm này. Cụ thể như sau: Bộ luật hình sự năm 1999 đã đổi tên tội danh đối với tội phạm này từ “Giao cấu với người dưới 16 tuổi” thành “Tội giao cấu với trẻ em”. Tại Điều 115. Tội giao cấu với trẻ em được quy định bổ sung tình tiết khung tăng nặng tại điểm d — khoản 2 là “gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%”; tại điểm a khoản 3 là “Gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên” và điểm b — khoản 3 là “Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội”.

Bộ luật hình sự năm 1999 đã chi tiết hóa từ một khung cơ bản đã bổ sung thêm hai khung tăng nặng với các tình tiết định khung rất cụ thể. Việc quy định này đã tạo điều kiện để phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật tốt hơn, qua đó cá thể hóa trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong thực tế chính xác hơn.

Như vậy, trải qua lịch sử lập pháp hàng trăm năm, chúng ta có thể nhận thấy ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn lịch sử, tội phạm xâm hại tình dục trẻ em nói chung và tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi nói riêng được quy định không hoàn toàn đồng nhất. Sự không đồng nhất đó xuất phát từ hoàn cảnh lịch sử, đặc trưng của các chế độ nhà nước và trình độ nhà lập pháp ở mỗi thời kỳ. Tuy nhiên có một điểm xuyên suốt đó là thái độ nghiêm khắc của pháp luật đối với tội phạm này. Điều này một mặt phản ánh tư tưởng thống nhất của người Việt Nam chúng ta luôn coi trọng thuần phong mỹ tục, bảo vệ trẻ em (đặc biệt là trẻ em gái), mặt khác cũng thể hiện sự tiến bộ trong lịch sử lập pháp. Đây chính là nền tảng quan trọng cho các nhà làm luật hiện nay phát huy, hoàn thiện các quy định pháp luật tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và các điều luật, các quy định liên quan.

3. Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định trong pháp luật hình sự của một số quốc gia trên thế giới:

Nước ta đang trong quá trình hội nhập với các nước trên thế giới trong nhiều lĩnh vực. Trong đó cũng đặt ra yêu cầu với những nhà nghiên cứu pháp luật nói chung và nghiên cứu pháp luật hình sự nói riêng là cần phải tìm hiểu, nghiên cứu thêm pháp luật của các nước trên thế giới để có thể thấy được những nét tương đồng cũng như khác biệt. Và từ đó chúng ta có thể học hỏi,

tiếp thu kinh nghiệm lập pháp, các quy định tiến bộ của pháp luật các nước trong đó có pháp luật hình sự để phát triển pháp luật nước ta ngày càng tiến bộ, phù hợp với thực tiễn.

3.1. Quy định về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong pháp luật hình sự Liên Bang Nga:

Điều 134 Bộ luật hình sự Liên Bang Nga quy định về Tội giao cấu và thực hiện các hoạt động tình dục khác với người chưa đủ 16 tuổi, theo đó dấu hiệu định tội của tội danh này là hành vi giao cấu có sự đồng thuận do người đã đủ 18 tuổi thực hiện với người đã biết là chưa đủ 16 tuổi (khoản 1); đồng tính nam hay đồng tính nữ với người đã biết là chưa đủ 16 tuổi được thực hiện bởi người đã đủ 18 tuổi (khoản 2) [3]. Tội danh này quy định trong BLHS Liên bang Nga giống với Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong BLHS Việt Nam ở chỗ: Xác định chủ thể phạm tội là người từ đủ 18 tuổi trở lên và nạn nhân dưới 16 tuổi, đồng thời việc thực hiện hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác phải có sự đồng thuận của nạn nhân. Khác với BLHS Việt Nam quy định dấu hiệu định tội danh này chỉ ở khoản 1 điều luật, còn BLHS Liên Bang Nga quy định dấu hiệu định tội ở khoản 1 và khoản 2 của Điều luật. BLHS Nga quy định rõ hành vi đồng tính nam hay đồng tính nữ với người chưa đủ 16 tuổi cũng là hành vi phạm tội. Một điểm khác nhau cơ bản nữa giữa BLHS Nga với BLHS Việt Nam về tội danh này đó là hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác thuận tình với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 13 tuổi trong BLHS Nga sẽ xử lý Tội giao cấu và thực hiện các hoạt động tình dục khác với người chưa đủ 16 tuổi ở Điều 134, còn trong BLHS Việt Nam thì hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác thuận tình với người dưới 13 tuổi thì sẽ bị xử lý Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142).

3.2. Quy định về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong pháp luật hình sự Cộng hòa nhân dân Trung Hoa:

Khác với Bộ luật hình sự Việt Nam, Bộ luật hình sự Trung Hoa không nêu tên tội danh và cũng không quy định hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là tội phạm mà chỉ có quy định hành vi giao cấu với trẻ em gái chưa đủ 14 tuổi thì coi như phạm tội hiếp dâm, bị xử phạt nặng. Trong BLHS Trung Hoa, hành vi giao cấu với trẻ em gái từ đủ 13 tuổi đến dưới 14 tuổi thì phạm tội hiếp dâm, còn hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì không phải là tội phạm. Có thể thấy đây là điểm khác biệt lớn giữa BLHS Việt Nam so với BLHS Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.

3.3. Quy định về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trong pháp luật hình sự Canada:

Trong BLHS Canada không có tên điều luật là tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. BLHS Canada quy định các tội như: Tội xâm phạm tình dục: Điều 151. Người nào vì mục đích tình dục, trực tiếp hoặc gián tiếp, tiếp xúc bằng một phần cơ thể mình hoặc thông qua một vật lên phần nào của cơ thể người dưới 16 tuổi …; Tội mời chào tiếp xúc tình dục: Điều 152. Người nào vì mục đích tình dục, mời chào, lôi kéo hoặc xúi giục người dưới 16 tuổi trực tiếp hoặc gián tiếp, tiếp xúc bằng một phần cơ thể mình hoặc thông qua một vật lên cơ thể của bất kỳ người nào, kể cả cơ thể người mời chào, lôi kéo hoặc xúi giục và cơ thể người dưới 16 tuổi …; Tội bóc lột tình dục: Điều 153. Người thực hiện tội phạm là người được giao trông nom hoặc có quyền với một người vị thành niên, là người mà người vị thành niên này có quan hệ phụ thuộc hoặc người có quan hệ bóc lột đối với người vị thành niên và: (a) vì mục đích tình dục, trực tiếp hoặc gián tiếp, tiếp xúc một phần cơ thể mình hoặc một vật lên bất kỳ phần nào của cơ thể người vị thành niên; hoặc (b) vì mục đích tình dục, mời chào, lôi kéo hoặc xúi giục người vị thành niên, trực tiếp hoặc gián tiếp, tiếp xúc bằng một phần cơ thể mình hoặc bằng một vật lên cơ thể bất kỳ người nào, kể cả cơ thể người mời chào, lôi kéo hoặc xúi giục và cơ thể của người vị thành niên … . Chúng ta có thể thấy được một số điểm giống và khác nhau cơ bản giữa BLHS Việt Nam so với BLHS Canada đối với tội phạm này như sau:

Thứ nhất, về tên tội danh và các hành vi quy định trong BLHS hai nước cho thấy có rất nhiều nét khác biệt. Hầu như tên tội danh hai nước là khác nhau và mục đích vì tình dục luôn là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội phạm trong hầu hết các tội xâm phạm tình dục trẻ em trong BLHS Canada, trong khi BLHS Việt Nam lại không quy định dấu hiệu mục đích này mà quy định cụ thể hành vi xâm phạm tình dục – hành vi giao câu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác vào trong luật.

Thứ hai, trong BLHS Việt Nam quy định hành vi khách quan là hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, tức là phải có sự tiếp xúc giữa các cơ quan sinh dục nam và nữ thì trong BLHS Canada lại hầu như quy định theo hướng rộng hơn, các hành vi trên thực tế đều có thể cấu thành tội phạm về tình dục nếu có sự tiếp xúc các bộ phận cơ thể mình hoặc sử dụng vật để tác động lên cơ thể người khác mà không nhất thiết phải là hành vi giao cấu, miễn sao việc tiếp xúc đó là vì mục đích tình dục.

Thứ ba, tuy hai nước có các quy định khác nhau về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi nhưng hai nước cũng có quan điểm giống nhau trong đường lối xử lý cứng rắn đối với loại tội phạm này, được thể hiện thông qua mức hình phạt khi được áp dụng nếu nạn nhân là người dưới 16 tuổi thì luôn cao hơn với người đã thành niên.