Để đảm bảo quá trình phát triển liên tục ở thực vật việc sinh sản là rất quan trọng. Sinh sản vô tính ở thực vật sẽ là yếu tố giúp duy trì nòi giống liên tục và mang đến lợi ích thiết thực trong nuôi trồng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn một số ví dụ về hình thức sinh sản vô tính ở thực vật.
Mục lục bài viết
1. Lấy một số ví dụ về hình thức sinh sản vô tính ở thực vật:
– Kalanchoe: Thực vật thuộc nhóm xương rồng, kalanchoe có thể sinh sản từ cây con. Nó cũng có thể sinh sản bằng những mảnh lá còn lại. Nó có thể mở rộng phạm vi phân bố của mình ở các khu vực rộng lớn nhờ lợi thế tiến hóa này.
– Hoa tulip được sinh sản bằng củ. Củ là những thân cây nhiều thịt mọc dưới đất và sinh sôi nảy nở. Kiểu dinh sản này cũng dễ dàng phân chia cây.
– Mía: nó rất phổ biến và có thể tái tạo nhanh chóng, Chúng lớn lên và sinh sản trong các đồn điền với các mảnh của trang trại riêng lẻ và chúng là nguồn cung cấp đường cho chúng ta. Việc nhân giống mía khá đơn giản bằng cách sử dụng thân cây thu được từ một cây mẹ khỏe (gọi là hom) rồi đặt xuống đất kích thích mọc mầm.
– Tảo lục: Hãy nhớ kiểu sinh sản của chúng, chúng sinh sản bằng bào tử và sinh ra những cá thể hoàn toàn giống nhau.
– Cây bách: sinh sản bằng apomixis đực và hình thành phôi thai cho đến hi đạt đến nón cái trong một cây bách khác.
2. Khái niệm, đặc điểm sinh sản vô tính ở thực vật:
Sinh sản vô tính ở thực vật và một hình thức sinh sản độc đáo giúp duy trì phát triển cá thể mới liên tục. Hình thức này không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái. Các thế hệ sau sinh ra phát triển từ cơ thể cây mẹ và giống cây mẹ. Tuy nhiên đối với trường hợp tự thụ phấn là một trường hợp ngoại lệ của hình thức sinh sản vô tính ở loài thực vật.
Sinh sản vô tính ở loài thực vật giúp tạo ra các cá thể mới giống mẹ một cách liên tục. Điều này sẽ đảm bảo sự phát triển của giống loài mà không sợ bị tuyệt chủng. Hình thức sinh sản này có một số đặc điểm đáng chú ý như sau:
– Về mặt tính di truyền các tế bào cá thể con sẽ giống tế bào mẹ.
– Từ một cơ thể gốc (tế bào mẹ) sẽ có thể tự sản sinh tạo ra nhiều cơ thể con tương tự.
– Các cá thể độc lập có thể sản sinh ra nhiều tế bào con.
– Mức độ sinh sản, nhân giống của nhiều tế bào con chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn.
– Sinh sản vô tính ở thực vật giúp tạo ra rất nhiều cá thể mới, tăng sự thích nghi với môi trường sống và giúp tăng số lượng quần thể nhanh chóng, ít bị biến động.
Tuy nhiên hình thức sinh sản này có điểm hạn chế là không có sự đa dạng về di truyền. Các cá thể con có thể chết hàng loạt khi thay đổi môi trường sống hoặc cả quần thể sẽ bị tiêu diệt.
3. Những hình thức sinh sản vô tính ở thực vật phổ biến nhất:
Sinh sản vô tính ở thực vật có rất nhiều hình thức, mỗi hình thức sẽ giúp các tế bào con được tạo ra một cách nhanh chóng, thuận lợi cho việc duy trì nòi giống. Bao gồm:
3.1. Sinh sản mọc chồi:
Đây là một hình thức sinh sản vô tính rất phổ biến ở thực vật. Nghĩa là cây con sẽ mọc đâm chồi ở tế bào mẹ và dẫn đến sự hình thành các tế bào mới. Phân chia tế bào sẽ giúp tế bào con xuất hiện trên tế bào mẹ và tế bào mẹ sẽ lớn hơn tế bào con.
3.2. Sinh sản phân tách:
Sinh sản phân tách hay sinh sản phân đôi là một hình thức sinh sản vô tính ở thực vật thường gặp. Hình thức sinh sản này thường xuất hiện ở các sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân chuẩn. Cụ thể là cơ thể mẹ chia thành hai cơ thể con khác nhau.
Sinh sản đa phân cũng là một hình thức của sinh sản phân tách với phần nhân tế bào mẹ chia thành nhiều lần và nguyên phân tạo nhiều nhân con. Tế bào mẹ được phân tách để tạo ra các tế bào nhân con và thường gặp ở trùng bào tử hoặc ở tảo,…
3.3. Sinh sản phân mảnh:
Sinh sản phân mảnh có nghĩa là cơ thể con được tạo ra từ một phần cơ thể của tế bào mẹ. Kiểu sinh sản phân mảnh này thường được tìm thấy ở một số loại như: sao biển, giun đốt, nấm, nhiều loại thực vật khác,… Khi mỗi mảnh được phân ra sẽ tạo thành một cá thể phát triển đầy đủ và trưởng thành.
3.4. Sinh sản sinh dưỡng:
Một hình thức sinh sản vô tính ở thực vật thường gặp khác đó chính là sinh sản sinh dưỡng. Hình thức này có nghĩa là nhiều sinh vật đa bào sẽ hình thành tế bào trong suốt vòng đời của chúng và được gọi là phát sinh bào tử.
4. Bài tập tự luyện kèm đáp án:
Câu 1. Xét các ngành thực vật sau:
⦁ Hạt trần
⦁ Rêu
⦁ Quyết
⦁ Hạt kín
Sinh sản bằng bao tử có ở
A. (1) và (2)
B. (1) và (4)
C. (2) và (3)
D. (3) và (4)
Đáp án: C
Câu 2. Sinh sản vô tính ở thực vật là cây non được sinh ra mang đặc tính
A. Giống cây mẹ, có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái
B. Giống cây mẹ, không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái
C. Giống bố mẹ, có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái
D. Giống và khác cây mẹ, không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái
Đáp án: B
Câu 3. Xét các đặc điểm sau:
⦁ Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Vì vậy, có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp
⦁ Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động, nhờ vậy quần thể phát triển nhanh
⦁ Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di truyền
⦁ Tạo ra số lượng con cháu giống trong một thời gian ngắn
⦁ Cho phép tăng hiệu suất sinh sản vì không phải tiêu tốn năng lượng cho việc tạo giao tử và thụ tinh
⦁ Tạo ra thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền nên có lợi thế khi điều kiện sống thay đổi
Sinh sản vô tính có những đặc điểm nào?
A. (1), (2), (3), (4) và (6)
B. (3) và (5)
C. (1) và (2)
D. (1), (2), (3), (4) và (5)
Đáp án: D
Câu 4. Trong thiên nhiên cây tre có thể sinh sản bằng
A. Rễ phụ
B. Lóng
C. Thân rễ
D. Thân bò
Đáp án: C
Câu 5. Sinh sản bằng bao tử là tạo ra thế hệ mới từ
A. Bao tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ bào tử thể và giao tử thể
B. Bao tử được phát sinh do nguyên nhân ở những thực vật có xen kẽ thế hệ bào tử thể và giao tử thể
C. Bào tử được phát sinh do giảm phân ở pha giao tử thể của những thực vật có xen kẽ thế hệ bào tử thể và giao tử thể
D. Hợp tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ bào tử thể và giao tử thể
Đáp án: C
Câu 6. Bào tử ở thực vật mang bộ nhiễm sắc thể (NST)
A. Lưỡng bội và hình thành cây đơn bội
B. Đơn bội và hình thành cây lưỡng bội
C. Đơn bội và hình thành cây đơn bội
D. Lưỡng bội và hình thành cây lưỡng bội
Đáp án: B
Câu 7. Đặc điểm của bào tử là tạo được
A. Nhiều cá thể của một thế hệ, được phát tán chỉ nhờ nước, đảm bảo mở rộng vùng phân bố của loài
B. Ít cá thể của một thế hệ, được phát tán nhờ gió, nước, đảm bảo mở rộng vùng phân bố của loài
C. Ít cá thể của một thế hệ, được phát tán chỉ nhờ gió, đảm bảo mở rộng vùng phân bố của loài
D. Nhiều cá thể của một thế hệ, được phát tán nhờ gió, nước, đảm bảo mở rộng vùng phân bố của loài
Đáp án: D
Câu 8. Trong sinh sản sinh dưỡng ở thực vật, cây mới được tạo ra
A. Từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây
B. Chỉ từ rễ của cây
C. Chỉ từ một phần thân của cây
D. Chỉ từ lá của cây
Đáp án: A
Câu 9. Để nhân giống cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành vì
A. Cây con dễ trồng và ít công chăm sóc
B. Phương pháp này giúp nhân giống nhanh và nhiều
C. Phương pháp này giúp tránh được sâu bệnh gây hại
D. Phương pháp này giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả
Đáp án: D
Câu 10. Đặc điểm không thuộc sinh sản vô tính là
A. Cơ thể con sinh ra hoàn toàn giống nhau và giống cơ thể mẹ ban đầu
B. Tạo ra cá thể mới rất đa dạng về các đặc điểm thích nghi
C. Tạo ra số lượng lớn con cháu trong một thời gian ngắn
D. Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định
Đáp án: B
Câu 11. Hình thức sinh sản của cây dương xỉ là sinh sản
A. Bằng bào tử
B. Phân đôi
C. Dinh dưỡng
D. Hữu tính
Đáp án: A
Câu 12. Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản
A. Cần 2 cá thể
B. Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái
C. Có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái
D. Chỉ cần giao tử cái
Đáp án: B
Câu 13: Sinh sản vô tính không thể tạo thành
A. Thể hợp tử
B. Thể giao tử
C. Thể bào tử
D. Bào tử đơn bội
Lời giải:
Sinh sản vô tính không thể tạo thành hợp tử vì không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 14: Sinh sản vô tính không tạo thành
A. Cây con
B. Giao tử
C. Bào tử
D. Hợp tử
Lời giải:
Sinh sản vô tính không thể tạo thành hợp tử vì không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 15: Sinh sản bào tử là:
A. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể.
B. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh do nguyên phân ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể
C. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh do giảm phân ở pha giao tử thể của những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và thể giao tử.
D. Tạo ra thế hệ mới từ hợp tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể.
Lời giải:
Sinh sản bào tử là tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh do giảm phân ở pha giao tử thể của những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và thể giao tử.
Đáp án cần chọn là: C
THAM KHẢO THÊM: