Kinh tế xã hội Việt nam trong những năm Thế chiến thứ nhất

1. Khái quát chung về thế chiến thứ nhất tại Việt Nam:

Thế Chiến Thứ Nhất (1914-1918), còn được gọi là Chiến tranh Thế giới thứ nhất hoặc Cuộc Chiến tranh Lớn, là một cuộc xung đột toàn cầu đã tác động mạnh mẽ đến nhiều khu vực trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Dưới đây là khái quát chung về tác động và diễn biến của Thế Chiến Thứ Nhất tại Việt Nam:

– Sự thay đổi trong cường quốc chinh phục: Cuộc chiến đã đánh bại và làm suy yếu các cường quốc châu Âu như Đế quốc Áo-Hung, Đế quốc Ottoman, Đế quốc Nga, và Đế quốc Đức. Sự suy yếu của các đế quốc này đã tạo ra một cơ hội cho các phong trào độc lập và tự quyết của nhiều quốc gia trên thế giới.

– Tác động kinh tế và xã hội: Cuộc chiến đã gây ra thiệt hại kinh tế nặng nề cho nhiều nước, dẫn đến sự khó khăn về nguồn lực và thực phẩm. Điều này đã tác động đến tình hình dân cư và đời sống xã hội, tạo ra tình trạng không ổn định và tăng sự phản đối xã hội.

– Lan truyền ý thức dân tộc và độc lập: Từ các nước châu Âu, những ý thức về quyền tự quyết, độc lập và quyền con người đã lan truyền sang các khu vực thuộc đế quốc châu Á. Điều này đã ảnh hưởng đến tâm hồn của người Việt, khơi dậy ý thức về độc lập và kháng chiến.

Diễn biến tại Việt Nam:

– Cận thị và khởi nghĩa: Sự yếu đuối của chế độ thực dân Pháp đã dẫn đến sự khai thác và thất thường trong lĩnh vực kinh tế và xã hội tại Việt Nam. Điều này đã thúc đẩy sự phản kháng và tạo điều kiện cho việc hình thành các phong trào kháng chiến và đấu tranh độc lập.

– Nảy sinh phong trào: Cuộc chiến đã kích thích việc xuất hiện các nhóm phong trào yêu nước và yêu cầu độc lập tại Việt Nam. Những người như Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu và Nguyễn Thái Học đã trở thành các nhân vật nổi bật trong việc tuyên truyền ý thức độc lập và tự quyết cho người dân.

– Tình hình sau chiến tranh: Khi cuộc chiến kết thúc năm 1918, sự suy yếu của đế quốc Pháp và sự gia tăng ý thức độc lập tại nhiều nước đã tạo cơ hội cho sự phản kháng mạnh mẽ hơn của người Việt. Đây cũng là thời điểm mở đầu cho những phong trào đấu tranh độc lập tiếp theo tại Việt Nam.

2. Kinh tế xã hội Việt Nam trong những năm Thế chiến thứ nhất:

2.1. Kinh tế Việt Nam trong những năm Thế chiến thứ nhất:

Thực tế là trong giai đoạn chiến tranh này, kinh tế Việt Nam đã phải chịu sự tác động lớn từ chính sách khai thác và cướp bóc của thực dân Pháp, đồng thời cũng phải thích nghi với các biến đổi do chiến tranh gây ra. Sự tăng cường sản xuất cây công nghiệp và tập trung vào các nguồn tài nguyên quan trọng như mỏ than là một phần của nỗ lực của thực dân Pháp để củng cố quốc gia và đáp ứng nhu cầu của cuộc chiến tranh toàn cầu.

– Nông nghiệp: Chính sách cướp đoạt ruộng đất để thiết lập các đồn điền đã gây tổn hại đáng kể cho nền nông nghiệp truyền thống của Việt Nam. Bằng việc bắt buộc nông dân chuyển từ trồng lúa sang trồng cây công nghiệp để phục vụ cho nhu cầu chiến tranh, thực dân Pháp đã làm gia tăng sự bần cùng hóa của nông dân và gây ra sự thiếu thốn thực phẩm.

– Công nghiệp: Việc tăng cường đầu tư vào khai thác mỏ, đặc biệt là mỏ than, là một phần của nỗ lực của Pháp để đáp ứng nhu cầu năng lượng của cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, việc tập trung quá nhiều vào khai thác tài nguyên tự nhiên có thể dẫn đến sự thiếu hụt trong tương lai và ảnh hưởng xấu đến môi trường.

– Thương nghiệp và giao thông vận tải: Sự nới lỏng độc quyền thương nghiệp và giao thông vận tải của Pháp có thể là một cách để tạo điều kiện cho việc phát triển, tạo ra sự cạnh tranh, và mở cửa cho một phần nào đó của nền kinh tế. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến sự tăng cường sự phụ thuộc của kinh tế Việt Nam vào Pháp.

Tóm lại, chính sách kinh tế của thực dân Pháp trong Chiến tranh thế giới thứ nhất đã gây ra những tác động phức tạp cho kinh tế Việt Nam. Mặc dù có những khía cạnh tích cực như tạo điều kiện cho phát triển thương nghiệp và giao thông, nhưng cùng với đó là sự tổn thương đến nông nghiệp truyền thống và sự gia tăng sự phụ thuộc kinh tế vào Pháp

2.2. Xã hội Việt Nam trong những năm Thế chiến thứ nhất:

– Giai cấp nông dân: Chính sách cướp đoạt ruộng đất để thiết lập các đồn điền và buộc nông dân chuyển đổi từ việc trồng lúa sang các cây công nghiệp đã gây ra sự bần cùng hóa nghiêm trọng trong tầng lớp nông dân. Điều này làm cho họ mất đi nguồn sống truyền thống và gắn liền với đất đai. Thêm vào đó, việc bắt nhiều thanh niên đi lính đã làm giảm sút lực lượng lao động, gây ra khó khăn trong việc sản xuất nông nghiệp

– Giai cấp công nhân: Mở rộng các cơ sở sản xuất để đáp ứng nhu cầu chiến tranh đã tạo ra cơ hội việc làm cho các công nhân. Sự gia tăng về số lượng công nhân đồng thời cũng tạo nên một tầng lớp công nhân có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế và trong các phong trào xã hội và chính trị. Điều này dẫn đến tăng thêm số lượng công nhân, nhưng cũng cần lưu ý rằng điều kiện làm việc và lương bổng của họ có thể không được cải thiện một cách đáng kể.

– Tầng lớp tư sản và tiểu tư sản: Chính sách nới lỏng độc quyền thương nghiệp của Pháp đã tạo điều kiện cho sự phát triển của tư sản và tiểu tư sản trong xã hội Việt Nam. Các tầng lớp này đã tận dụng cơ hội để tăng cường vai trò và quyền lực của mình trong xã hội. Tầng lớp tư sản được hình thành và một số ngành tư bản Việt Nam đã thoát khỏi sự kiểm soát của tư bản Pháp. Tầng lớp tiểu tư sản cũng tăng lên về số lượng, tạo nên một sự phân lớp mới trong xã hội. Tư sản và tiểu tư sản cũng đã bắt đầu tham gia vào các hoạt động đấu tranh và thậm chí trở thành nguồn lực chính trong các phong trào xã hội và chính trị.

Trong thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ nhất, chính sách kinh tế của thực dân Pháp đã tác động mạnh mẽ đến sự phân cấp và phát triển của các giai cấp và tầng lớp xã hội ở Việt Nam. Những thay đổi này cũng đã tạo ra những tình huống và sự thay đổi trong cơ cấu xã hội, góp phần làm thay đổi hình ảnh xã hội Việt Nam trong thời kỳ này

Như vậy, chính sách kinh tế của thực dân Pháp đã tác động đến các tầng lớp xã hội ở Việt Nam một cách phức tạp và không đồng đều. Nếu một số tầng lớp có thể tận dụng cơ hội để phát triển, thì các tầng lớp khác lại gặp khó khăn và tổn thương đáng kể trong đời sống và sinh kế.

3. Khái quát về phong trào đấu tranh vũ trang:

Phong trào đấu tranh vũ trang trong chiến tranh:

Hoạt động của Việt Nam Quang Phục Hội: Năm 1914, Việt Nam Quang phục hội tổ chức nhiều cuộc bạo động. Các hoạt động bạo động như tấn công các đồn binh Pháp và phá ngục Lao Bảo thất bại, dẫn đến sự tan rã của hội.

Cuộc vận động khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần Cao Vân (1916): Trần Cao Vân và Thái Phiên mời vua Duy Tân tham gia khởi nghĩa. Sự hưởng ứng nhiệt tình của binh lính người Việt và nhân dân Trung Kì. Kế hoạch bị lộ, cuộc khởi nghĩa bị đàn áp bởi Pháp, lãnh đạo bị bắt và cuộc khởi nghĩa tan rã.

Khởi nghĩa của binh lính Thái Nguyên (1917): Binh lính người Việt trong quân đội Pháp nổi dậy với ý thức yêu nước. Cuộc khởi nghĩa nổ ra tại Thái Nguyên, nhấn chìm tình thế của giới quan tâm với việc giết giám binh Nô-en và chiếm công sở. Lãnh đạo nghĩa quân tuyên bố độc lập và khôi phục nền độc lập của đất nước. Cuộc khởi nghĩa bị đàn áp sau 6 tháng.

Cuộc khởi nghĩa của dân tộc thiểu số: Cuộc khởi nghĩa của người Thái ở Tây Bắc, đồng bào Mông ở Lai Châu, và người Bình Liêu ở Đông Bắc. Những cuộc khởi nghĩa này thường bị đàn áp, nhưng tạo ra sự áp bức đối với thực dân Pháp và mở rộng phạm vi đấu tranh.

Phong trào Hội kín ở Nam Kì: Phong trào tôn giáo Hội kín dùng để vận động và tuyên truyền, chủ yếu trong quần chúng nông dân. Các cuộc khởi nghĩa dưới hình thức này thường thiếu sự lãnh đạo của giai cấp tiên tiến và thất bại nhanh chóng.

Sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới:

Phong trào công nhân: Phong trào công nhân nổi ra ở nhiều nơi với tinh thần đoàn kết và đấu tranh kết hợp kinh tế và vũ trang. Đặc điểm mới là tinh thần đoàn kết và ý thức kỷ luật của giai cấp công nhân. Hành trình cứu nước của Nguyễn Ái Quốc:

Nguyễn Ái Quốc (Nguyễn Tất Thành) tìm kiếm con đường cứu nước hiệu quả hơn dựa trên tình yêu nước. Hành trình tìm đường cứu nước qua nhiều nước, tiếp nhận ảnh hưởng cách mạng Tháng Mười Nga 1917 và tham gia vào phong trào công nhân Pháp.