Kiểm soát giá là gì? Tác động của nó đối với nền kinh tế?

1. Kiểm soát giá là gì?

Thuật ngữ “kiểm soát giá” đề cập đến mức giá tối thiểu hoặc tối đa hợp pháp được thiết lập cho hàng hóa cụ thể. Việc kiểm soát giá thường được chính phủ bắt buộc trên thị trường tự do. Chúng thường được thực hiện như một phương tiện can thiệp kinh tế trực tiếp để quản lý khả năng chi trả của một số hàng hóa và dịch vụ, bao gồm tiền thuê nhà, xăng dầu và thực phẩm. Mặc dù nó có thể làm cho một số hàng hóa và dịch vụ có giá cả phải chăng hơn, nhưng việc kiểm soát giá cả thường có thể dẫn đến gián đoạn thị trường, thiệt hại cho người sản xuất và thay đổi đáng kể về chất lượng.

Như đã đề cập ở trên, kiểm soát giá là một hình thức can thiệp kinh tế do chính phủ ủy quyền. Chúng nhằm mục đích làm cho mọi thứ trở nên hợp lý hơn cho người tiêu dùng và cũng thường được sử dụng để giúp điều hành nền kinh tế theo một hướng nhất định. Ví dụ, những hạn chế này có thể được coi là cần thiết để kiềm chế lạm phát. Kiểm soát giá trái ngược với giá do các lực lượng thị trường ấn định, được xác định bởi người sản xuất vì cung và cầu.

Kiểm soát giá thường được áp dụng đối với mặt hàng chủ lực của người tiêu dùng. Đây là những mặt hàng thiết yếu, chẳng hạn như thực phẩm hoặc các sản phẩm năng lượng. Các biện pháp kiểm soát do chính phủ đặt ra có thể áp đặt mức tối thiểu hoặc tối đa. Giới hạn giá được gọi là giá trần trong khi giá tối thiểu được gọi là giá sàn.

Mặc dù các lý do để kiểm soát giá có thể là khả năng chi trả và sự ổn định kinh tế, nhưng chúng có thể có tác động ngược lại. Về lâu dài, kiểm soát giá đã được biết là dẫn đến các vấn đề như thiếu hụt, phân chia khẩu phần, giảm chất lượng sản phẩm và thị trường bất hợp pháp phát sinh để cung cấp hàng hóa được kiểm soát giá thông qua các kênh không chính thức Người sản xuất có thể bị thiệt hại, đặc biệt là nếu giá được đặt quá thấp. Điều này thường có thể dẫn đến giảm chất lượng của hàng hóa và dịch vụ sẵn có.

Kiểm soát giá có hai dạng: Giá sàn và giá trần. Giá sàn là mức giá tối thiểu được quy định đối với hàng hóa và dịch vụ. Chúng có thể do chính phủ đặt ra hoặc trong một số trường hợp, do chính các nhà sản xuất. Giá tối thiểu được áp dụng để giúp người sản xuất khi các cơ quan chức năng cho rằng giá quá thấp, dẫn đến thị trường không công bằng. Sau khi đặt, giá không thể giảm xuống dưới mức tối thiểu.

Giá trần là điểm cao nhất mà hàng hóa và dịch vụ có thể được bán. Điều này xảy ra khi các nhà chức trách muốn giúp đỡ người tiêu dùng nếu họ cảm thấy giá quá cao. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp kiểm soát tiền thuê nhà khi các cơ quan chính phủ muốn bảo vệ người thuê nhà khỏi những khu ổ chuột và chủ nhà quá đà.4 Cũng giống như giá sàn, giá có thể không vượt quá trần nhà khi chúng đã được thiết lập.

2. Tác động của kiểm soát giá đối với thị trường: 

Các biện pháp kiểm soát giá thường được áp đặt khi các chính phủ cảm thấy rằng người tiêu dùng không thể mua được hàng hóa và dịch vụ. Ví dụ, giá trần được thiết lập để ngăn chặn các nhà sản xuất đục khoét giá. Điều này phổ biến trong ngành công nghiệp nhà ở / cho thuê và trong lĩnh vực thuốc / y tế.

Các chính phủ cũng có thể đặt giới hạn giá đối với hàng hóa và dịch vụ nếu họ cảm thấy rằng người sản xuất không được hưởng lợi từ cách định giá hàng hóa và dịch vụ trên thị trường tự do. Điều này cho phép các công ty duy trì tính cạnh tranh và đảm bảo rằng họ có lợi nhuận.

Kiểm soát cách đặt giá giúp các công ty không phát triển độc quyền. Các công ty có lợi thế hơn và có thể quyết định giá cả khi nhu cầu cao (và cung thiếu). Do đó, họ có thể tăng giá để tăng lợi nhuận. Các chính phủ có thể can thiệp và thiết lập giá trần để ngăn các nhà cung cấp tiếp tục tăng giá, cho phép các đối thủ cạnh tranh thâm nhập thị trường và đè bẹp các công ty độc quyền bóc lột người tiêu dùng.

Các biện pháp kiểm soát giá có thể được ban hành với mục đích tốt nhất, nhưng chúng thường không hoạt động. Hầu hết các nỗ lực kiểm soát giá cả thường gặp khó khăn để vượt qua các lực lượng kinh tế của cung và cầu trong bất kỳ khoảng thời gian đáng kể nào. Khi giá cả được thiết lập bởi thương mại trên thị trường tự do, giá cả sẽ dịch chuyển để duy trì sự cân bằng giữa cung và cầu. Các biện pháp kiểm soát giá do chính phủ áp đặt có thể dẫn đến việc tạo ra lượng cầu dư thừa trong trường hợp giá trần, hoặc dư cung trong trường hợp giá sàn.

Các nhà phê bình cho rằng, kết quả là, việc kiểm soát giá cả thường dẫn đến sự mất cân bằng giữa cung và cầu. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt và thị trường ngầm. Khi giá quá thấp cho những thứ như nhà ở, có thể không đủ cung, do đó làm tăng nhu cầu. Ví dụ, chủ nhà có thể để tình trạng tài sản xấu đi vì họ không kiếm đủ tiền để duy trì chúng.

Việc kiểm soát giá có thể dẫn đến thua lỗ và giảm chất lượng đáng kể. Khi giá quá thấp, rất có thể doanh thu của nhà sản xuất sẽ giảm xuống. Họ có thể phải tìm cách cắt giảm chi phí. Một số có thể chọn cắt giảm sản xuất hoặc có thể đưa nhiều sản phẩm kém chất lượng hơn ra thị trường. Kết quả là, R & D giảm xuống, trong khi các sản phẩm mới hơn và sáng tạo hơn ngừng xuất hiện trên thị trường.

3. Tình hình kiểm soát giá hiện nay:

Bất chấp lịch sử kiểm soát giá đáng lo ngại này, chính phủ vẫn tiếp tục thực hiện theo thông lệ. Trong một số trường hợp, chính phủ ngụy tạo những chính sách này bằng những kế hoạch định giá phức tạp, nhưng chúng vẫn dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng cho người sản xuất và người tiêu dùng.

Kiểm soát tiền thuê cung cấp một ví dụ điển hình về những sai lệch do kiểm soát giá tạo ra. Có nhiều hình thức kiểm soát tiền thuê nhà khác nhau, nhưng tất cả đều có hình thức áp đặt hợp pháp dưới giá thị trường cho nhà cho thuê. Các kết quả được ghi chép đầy đủ và sai lệch. Thứ nhất, tình trạng thiếu đơn vị cho thuê phát sinh do chủ nhà ít quan tâm đến việc cho thuê với giá thấp hơn thị trường. Thay vào đó, chủ nhà chọn tự ở trong các căn hộ, cho người thân thuê hoặc bán.

Sự thiếu hụt này dẫn đến một loạt các biến dạng liên quan. Ví dụ, vì có một hàng đợi những người sẵn sàng thuê mỗi căn hộ và chủ nhà không được phép phân biệt đối xử dựa trên giá cả, chủ nhà sẽ phân biệt đối xử dựa trên bất kỳ đặc điểm nào họ muốn. Chủ nhà cũng có thể yêu cầu người thuê thanh toán chưa đầy đủ hoặc yêu cầu người thuê giao một khoản phí ban đầu để ký hợp đồng thuê. Hơn nữa, chủ nhà có ít động lực để bảo trì căn hộ; khó có thể bù đắp chi phí cải thiện thông qua mức giá do chính phủ quy định, đồng thời, nhu cầu căn hộ tăng mạnh bất kể tình trạng của chúng như thế nào. Do đó, chất lượng nguồn cung nhà ở giảm và khu vực này có thể thu hút những cư dân ít giàu có hơn. Điều này làm tổn hại đến các doanh nghiệp khu vực lân cận. Nguồn cung nhà ở mới sẽ ít sinh lợi hơn để xây dựng nếu chính phủ kiểm soát giá cho thuê; do đó sẽ có ít nhà đầu tư tham gia vào hoạt động đó hơn và sự phát triển kinh tế sẽ chậm lại.

Khu vực tư nhân đã tìm ra một số phương pháp thành công để giảm giá mà người mua phải trả. Trong hầu hết các trường hợp, chính phủ có thể sử dụng các kỹ thuật tương tự để có được giá thuốc kê đơn thấp mà không làm gián đoạn thị trường cạnh tranh.

Cách tiếp cận phổ biến nhất là tận dụng lợi thế của quy mô. Người mua đại diện cho một lượng lớn các giao dịch trên thị trường có thể thương lượng để có mức giá tốt hơn bằng cách đe dọa tích hợp ngược lại hoặc chuyển hoạt động kinh doanh của mình sang một nhà cung cấp cạnh tranh (nếu sản phẩm không được bảo hộ bằng sáng chế). Hơn nữa, một người mua lớn cung cấp hiệu quả cho người bán. Chi phí giao dịch thấp hơn (một hóa đơn, một lần thương lượng, một chuyến hàng), khối lượng đảm bảo và tính kinh tế theo quy mô tạo ra tiết kiệm chi phí cho nhà cung cấp mà hai bên có thể chia sẻ. Khu vực tư nhân cung cấp vô số ví dụ về cách tiếp cận này; ví dụ, các chuỗi siêu thị lớn trả giá hàng đóng gói thấp hơn các cửa hàng ở góc vì thu mua tập trung quy mô lớn.

Một điểm liên quan tinh tế hơn một chút đối với ngành dược phẩm là người mua với số lượng lớn thường có thể nhận được mức giá thấp hơn bằng cách giúp nhà cung cấp của họ tăng thị phần. Các tổ chức bảo hiểm có thể đồng ý để giáo dục hoặc khuyến khích các bác sĩ kê đơn một loại thuốc nhất định. Để đổi lại thị phần trong mạng lưới nhà cung cấp, nhà sản xuất thuốc đưa ra mức giá thấp hơn cho nhà cung cấp.

Một cách khác để có được mức giá thấp hơn thông qua thị trường là một tổ chức độc lập cung cấp thông tin về các lựa chọn thay thế cạnh tranh cho người mua cá nhân. Sử dụng thông tin này, người tiêu dùng có hiểu biết có thể xác định sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu của mình và có thể yêu cầu giảm giá khi mua một sản phẩm khác. Nhiều tập đoàn lớn áp dụng phương pháp này với các kế hoạch sức khỏe cho nhân viên; nhân viên có thể chọn trong số một tập hợp các kế hoạch đã được phê duyệt và công ty cung cấp xếp hạng hoặc thẻ điểm để giúp nhân viên so sánh các kế hoạch. Việc xếp hạng gây ra các kế hoạch cạnh tranh cho khách hàng về giá cả và chất lượng.