Tứ trấn Hà Nội gồm những Đền nào? Thứ tự đi Tứ trấn đúng?

1. Tứ trấn Hà Nội gồm những Đền nào?

Viếng những ngôi đền linh thiêng vào dịp năm mới là cách người Hà Nội thành tâm tưởng nhớ về quá khứ, tỏ lòng thành kính với các bậc tiền nhân. Truyền thống viếng và dâng hương tại 4 ngôi đền linh thiêng nhất của Thủ đô là truyền thống lâu đời được truyền từ đời này sang đời khác của người dân Hà Nội.

Đi lễ đền vào dịp Tết Nguyên đán là một trong những hoạt động truyền thống được người dân Việt Nam duy trì từ bao đời nay trên đất nước mà Phật giáo là tôn giáo chiếm ưu thế. Thăng Long Tứ Trấn hay Tứ Linh Thăng Long là một trong những địa điểm yêu thích của người dân Hà Nội để thực hành nghi lễ đánh dấu sự khởi đầu tốt đẹp của năm mới Âm lịch. Mọi người không chỉ đến để cầu cho một năm mới mạnh khỏe, may mắn và hạnh phúc hơn mà còn để tỏ lòng thành kính với Đức Phật và các vị thần của các ngôi đền, đền thờ cũng như tìm hiểu về lịch sử hoặc câu chuyện của những nơi này.

Ngoài ra, cầu nguyện tại những ngôi đền này là một trong những cách tốt nhất để đi chơi và tận hưởng mùa xuân. Hòa tâm hồn mình với không gian tâm linh, hít thở hương hoa ngào ngạt, thả mình thư thái trong vườn đền sẽ giúp xua tan mọi căng thẳng, lo toan của năm cũ.

Kể từ khi được chọn làm kinh đô vào năm 1010, Hoàng thành Thăng Long xưa hay Hà Nội ngày nay đã trường tồn với thời gian nhờ bốn vị thần hộ mệnh thiêng liêng hiện được thờ tại bốn ngôi đền ở bốn trọng điểm kinh thành.

Mỗi ngôi đền này là hiện thân của một câu chuyện có giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc riêng, đồng thời thể hiện truyền thống thờ cúng hàng nghìn năm của người Việt tại hàng trăm thánh tích trên cả nước.

Với những giá trị lịch sử và tâm linh nổi bật, Tứ Linh Thăng Long – Hà Nội vừa được Chính phủ công nhận là di tích quốc gia đặc biệt mới.

Việc công nhận sẽ góp phần nâng cao giá trị văn hóa tinh thần của những điểm đến nổi tiếng này tại Hà Nội

2. Đền Bạch Mã:

Đền Bạch Mã, nghĩa đen là con ngựa trắng, được xây dựng dưới thời vua Lý Thái Tổ (974-1028) vào những năm 1010. Tương truyền, khi Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long năm 1010, nhiều lần đắp lũy không thành. Một hôm sai người đi cầu thần Long Đỗ, thấy từ trong miếu đi ra một con ngựa trắng. Bằng cách lần theo dấu chân ngựa và xây dựng pháo đài phù hợp, cuối cùng họ đã thành công. Vô cùng biết ơn, nhà vua đổi tên đền thành Bạch Mã và tuyên bố Long Đỗ là Thành Hoàng, tức Đấng Mang Lại Tài Lộc cho Thăng Long.

Ngôi đền có bốn cấu trúc chính. Đầu tiên là sân đình với những cột gỗ lim khổng lồ được chạm khắc lộng lẫy. Chính điện thờ Bạch Mã, tiếp đến là trung và hậu thờ Long Đỗ. Tòa nhà chính có khung gỗ và các cột lớn với cổng tam quan, nơi thắp hương, cấm cung và các hình nộm tinh xảo. Nơi đây còn lưu giữ nhiều di vật cổ có giá trị như bia đá, kiệu, hạc, đôi nghê bằng đất để thờ. Nằm ở trung tâm quận Hoàn Kiếm, du khách có thể dễ dàng đi bộ đến đền Bạch Mã.

3. Đền Quán Thánh:

Trong bốn ngôi đền linh thiêng này, đền Quán Thánh là nổi tiếng nhất. Theo các nhà sử học, ngôi đền cũng được xây dựng vào những năm 1010 để bảo vệ phía bắc thủ đô ngày nay. Nơi đây thờ Thần Trấn Vũ, người được cho là có công giúp các Vua Hùng (được coi là những người có công dựng nước) đánh đuổi quân xâm lược, giúp nhân dân chống lại yêu ma, thiên tai. Đây là một nhân vật Đạo giáo quan trọng đại diện cho  sao Bắc Đẩu. Theo truyền thuyết, ngày xưa có một con cáo chín đuôi khủng bố người dân. Thế là thần Trấn Vũ từ trời xuống giết cáo. Xác nó chìm xuống đất tạo nên Hồ Tây như ngày nay; câu chuyện này cũng là lý do tại sao hồ đôi khi được gọi là Hồ Xác Cáo.

Điểm du lịch nằm bên bờ Hồ Tây nổi tiếng với kiến trúc gồm cổng tam quan, sân đền và ba tòa nhà chính là tiền đường, nhà phụ và hậu đường.

Ngôi đền có nhiều di vật vô giá, trong đó có khoảng 40 bản khắc gỗ các bài thơ Đường có niên đại thế kỷ thứ 7. Ngoài ra còn có một tác phẩm điêu khắc bằng đồng tuyệt đẹp mô tả các hoạt động của cuộc sống từ ba thế giới liên kết với nhau: Thiên (bầu trời), Địa (đất) và Thủy (nước).

Bên trong đền Quán Thánh có tượng thần Trấn Vũ bằng đồng đen cao 4m, ngự gươm trên lưng rùa, tượng trưng cho sức mạnh và sự trường thọ. Bức tượng được xây dựng vào năm 1677 để thể hiện lòng thành kính của người dân địa phương đối với vị thần và là sự thể hiện độc đáo cho sự sáng tạo nghệ thuật của thời kỳ này. Vốn là nơi thờ vị thần võ công cao cả, sân đền trở thành võ đường vào buổi chiều.

4. Đền Voi Phục:

Đền Voi Phục được xây dựng vào năm 1065 trong triều đại của Vua Ly Thánh Tông ở làng Thủ Lệ cũ, Tây Thành Long, hiện đang ở quận Ba Đình, Hà Nội.

Đền Voi Phục ít được biết đến hơn được xây dựng bên trong Vườn thú Thủ Lệ ngày nay. Được xây dựng trong một đầm lầy đầy bùn vào năm 1065, ngôi đền hiện nay tọa lạc trên một gò đất cao phía nam sở thú với tầm nhìn đẹp ra một hồ nước rộng lớn xinh đẹp và được bao quanh bởi những khu vườn và nhiều cây cổ thụ xum xuê.

Đền Voi Phục thờ hoàng tử Hoàng Chân, còn gọi là Linh Lang đại vương, con vua Lý Thái Tông (1000–1054). Tuy nhiên, ngôi đền đã bị hư hại nặng nề dưới thời thực dân Pháp và được xây dựng lại sau đó.

Theo nhà sử học Lê Văn Lan, kiến trúc của ngôi đền mang đặc trưng của thế kỷ 19-20, đề cao phong thủy tượng trưng cho sinh khí. “Trong khi đó, giếng hình vuông tượng trưng cho sự sung túc và thịnh vượng, và đôi rồng và hổ bằng gỗ thể hiện sức mạnh của đấng tối cao,” anh nói.

Di tích còn lại của khu di tích ngày nay là hai pho tượng voi quỳ trước cửa đền. Hàng năm, để tưởng nhớ công ơn của Linh Lang Tướng quân, lễ hội đền Voi Phục được tổ chức từ ngày mùng 9 đến ngày 11 tháng Hai âm lịch.

5. Đền Kim Liên:

Đền Kim Liên là ngôi đền cuối cùng được xây dựng để bảo vệ phía Nam của Hoàng Thành Thăng Long xưa. Ngôi hộ thành trẻ nhất được xây dựng vào năm 1509 để tôn vinh Cao Sơn Đại Vương. Cao Sơn là một trong 100 người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ – thần thoại lập quốc của dân tộc Việt Nam. Chàng nằm trong số 50 người theo mẹ Âu Cơ lên ​​non cao, phò tá Sơn Tinh đánh bại Thuỷ Tinh, đem lại bình yên cho nhân dân.

Ngôi đền được xây dựng vào thế kỷ 16–17 sau khi dời đô, là ngôi đền trẻ nhất trong bốn ngôi đền. Theo thời gian, người dân làng Kim Liên đã xây dựng cổng tam quan ngay bên ao Kim Liên. Họ cũng thêm một số tòa nhà và biến ngôi đền thành một ngôi đình , hay một ngôi đình của làng.

Ngôi đền nổi tiếng hiện tọa lạc tại số 176 đường Kim Hoa, phường Phương Liên, quận Đống Đa.

Nằm trên một ngọn đồi cao, ngôi đền bao gồm hai phần riêng biệt: cổng vòm và kiến trúc chính trên đồi. Theo các chuyên gia, kiến trúc của ngôi đền tương tự như điện Kính Thiên trong Hoàng thành Thăng Long. Trước sân là cổng có hai cột đồng hình vuông dẫn ra con suối nhỏ. Đây được coi là nơi hội tụ của nước và hạnh phúc. Cổng tam quan được trang trí sinh động với các họa tiết như phượng ngậm sách, mây, kỳ lân. Nơi đây còn lưu giữ được 39 đạo sắc phong của các triều Lê, Nguyễn phong cho thần Cao Sơn và một số câu đối.

Bốn di tích quốc gia đặc biệt khác mới được công nhận gồm Quần thể di tích Tây Sơn Thượng Đạo (thị xã An Khê, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai); Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô (huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh); Khu di tích lịch sử cách mạng Việt Lào (huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La); và hai di tích lịch sử chiến tranh chống Mỹ cứu nước (1945-1975) – Điểm cao 1015 và 1049 thuộc địa bàn huyện Sa Thầy và Đăk Tô, tỉnh Kon Tum.

6. Thứ tự đi Tứ trấn đúng?

Theo truyền thống dân gian từ xa xưa, thứ đi thăm lễ tứ trấn Thăng Long là đi theo chiều thuận theo hướng trời đất Đông, Tây, Nam, Bắc. Tuy nhiên, bây giờ nhiều tục lệ đã được đơn giản hóa hơn, vì thế khi đi lễ tứ trấn, các bạn có thể dâng lễ ở đền nào trước cũng được sao cho thuận tiện và  đảm bảo dâng lễ đầy đủ bốn ngôi đền là được.