Amphetamine là một thành phần được kiểm soát và sử dụng trong y học. Theo đó, đây là thành phần không thể thiếu của những thuốc kích thích thần kinh trung ương. Việc sử dụng không theo chỉ định, lạm dụng hay sử dụng trái phép có thể gây đến nhiều tác hại.
Mục lục bài viết
1. Amphetamine là thuốc gì?
+ Gây hưng phấn một số triệu chứng thường gặp, bao gồm mê sảng, cao huyết áp, động kinh và tăng thân nhiệt (có thể gây suy gan và suy thận).
+ Điều trị ngộ Độc tính, gồm điều trị hỗ trợ, bao gồm benzodiazepines IV (đối với kích thích, cao huyết áp, và động kinh) và các kỹ thuật hạ thân nhiệt (đối với chứng tăng thân nhiệt).
Amphetamine được sử dụng với liều lượng, mục đích sử dụng được kiểm soát chặt chẽ. Do đó, được coi là dược chất kích thích não và hệ thần kinh. Methamphetamine là một dạng của Amphetamine có tác dụng mạnh và lâu. Nó có thể là thành phần thuốc nếu sử dụng đúng mục đích, trong hoạt động y học. Nhưng khi sử dụng trái phép, đây là các chất ma túy được sử dụng tương đối phổ biến.
Thuốc Amphetamine hợp pháp hiện nay có tên gọi là Dexedrine.
Ứng dụng trong y học: Cả hai dạng trên đều có thể được kê đơn, chủ yếu để điều trị chứng rối loạn thiếu tập trung, béo phì. Đặc biệt là tác động và điều chỉnh các vấn đề về giấc ngủ.
2. Amphetamine dùng để điều trị:
Một số cách thức, mục đích sử dụng trong y học được kể đến bao gồm:
– Benzodiazepine đường tĩnh mạch.
– Tiêm bắp qua đường tĩnh mạch.
– Nitrat đường tĩnh mạch khi cao huyết áp không đáp ứng với các thuốc benzodiazepine là cần thiết.
– Làm mát cho tăng thân nhiệt khi cần thiết.
3. Amphetamine sử dụng trái phép trở thành một loại ma túy:
Sử dụng trái phép là việc sử dụng không theo chỉ định liều lượng, cách dùng, mục đích điều trị bệnh. Đây là hành vi vi phạm pháp luật, và Amphetamine bị coi như một chất ma túy. Trên thực tế, hầu hết Amphetamine bán tràn lan đều được sản xuất bất hợp pháp nhằm mục đích trục lợi phi pháp. Tức là việc sản xuất không đảm bảo được kiểm soát, sử dụng đúng mục đích ban đầu.
Methamphetamine chính là sản phẩm, một dạng của Amphetamine. Nó sản xuất và mua bán “chui” còn có tên là “ma túy tổng hợp”, “ma túy đá” hay “hàng đá”. Con nghiện sử dụng nó với liều lượng khác nhau để tăng khoái cảm, thăng hoa và khó kiểm soát bản thân trong khoảng thời gian nhất định.
Methamphetamine được sử dụng bằng nhiều cách khác nhau, như hút, hít hoặc tiêm ở dạng nước. Việc sử dụng trái pháp luật, lạm dụng Amphetamine đều được coi là hành vi phạm tội.
Ma túy tổng hợp thường ở dạng một loại bột màu trắng, có vị đắng còn được gọi là “pha lê” hay “chấm đá”.
4. Nguyên nhân dẫn đến lạm dụng Amphetamine là gì?
Ma túy nói chung đều khiến con người thăng hoa, thoát khỏi cuộc sống thực tại. Các loại thuốc kích thích có tác động nhất định đến hoạt động của những hệ thống trong não bộ và gây ra nghiện. Từ đó không kiểm soát và làm chủ được hành vi. Họ cảm thấy thỏa mái, tăng động ở thời gian đầu khi sử dụng đủ liều lượng.
Methamphetamine sản sinh ra dopamine, đây là chất có tác dụng kích thích một số tế bào não. Từ đó giúp cải thiện tâm trạng, tạo cảm giác hưng phấn và tràn đầy năng lượng, nhưng lại làm hại cơ thể nếu sử dụng lâu dài. Theo thời gian, dopamine được sinh ra từ methamphatamine sẽ giảm dần khiến người nghiện phải tăng liều sử dụng. Các hệ lụy cũng gây ra ngày một nhiều cả về sức khỏe, kinh tế, chất lượng đời sống xã hội.
Việc giảm dopamine khiến cơ thể người sử dụng bị mệt mỏi, hụt hẫng vì không có được trạng thái như khi phê thuốc. Gây ra các triệu chứng tương tự triệu chứng của bệnh Parkinson, bao gồm:
+ Tay chân run, co giật.
+ Khó kiểm soát hành vi và tâm trạng.
+ Hay quên ngắn hạn và thường xuyên.
5. Những dấu hiệu và triệu chứng là gì?
5.1. Khi sử dụng liều thấp, thời gian ngắn:
– Người mới sử dụng có thể thấy tràn đầy năng lượng, hiệu quả bất ngờ mà thuốc mang lại. Liều thấp khiến người bệnh cảm thấy tự tin, nói chuyện nhiều, gây no và buồn ngủ. Thuốc kích thích con người hoạt động nhiều hơn, thấy nhiều tích cực hơn. Tuy nhiên, sau vài tiếng sử dụng, Amphetamine cũng khiến người bệnh dễ lo âu và hoảng loạn, mệt mỏi.
Thuốc có tác động lớn nhất đến thần kinh con người. Một lượng thuốc nhỏ cũng tác động đến hệ thần kinh trung ương, làm tăng sự tỉnh táo và tăng động về thể chất. Tuy nhiên chính yếu tố này dẫn đến hệ quả ăn không ngon, nóng bức. Việc sử dụng ngắn hạn, liều thấp chỉ được chỉ định sử dụng trong lĩnh vực y học và được kiểm soát chặt chẽ.
Phản ứng của hệ thần kinh trung ương là sự điều chỉnh lại cân bằng cho cơ thể. Do đó bao gồm kích động, mất ngủ, run rẩy, co giật, lo âu, và nóng tính. Các cảm xúc tiêu cực biểu hiện nhiều hơn sau một thời gian phê thuốc. Hơn nữa, nhịp tim và huyết áp tăng có thể làm tổn thương mạch máu não, do đó việc sử dụng thuốc có thể gây tử vong nếu không được kiểm soát sử dụng hợp lý.
5.2. Khi nghiện, sử dụng liều cao một cách thường xuyên:
– Liều cao hơn đem đến cảm giác “phê” mạnh kéo dài trong vài phút. Các cảm giác này được nhận biết rõ rệt đặc biệt khi cho vào cơ thể bằng đường hút hoặc tiêm. Tuy nhiên, sau cảm giác hưng phấn sẽ là cảm giác mệt mỏi cực độ, trái ngược hoàn toàn với tinh thần và năng lượng trước đó. Người bệnh thường có dấu hiệu trầm cảm, đa nghi hoặc tâm trạng biến đổi liên tục. Từ đó kéo dài cảm xúc tiêu cực gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng cho cảm xúc, sức khỏe.
Những người lạm dụng thuốc lâu dài dẫn đến tình trạng nghiên ma túy. Họ có thể kiệt sức do thiếu ăn và thiếu ngủ, tâm trạng không ổn định. Một số con nghiện không có thuốc sử dụng đều còn bị xáo trộn nghiêm trọng về mặt tinh thần. Ngoài ra cũng mang đến các tổn thương khác cho mọi người xung quanh và gia đình.
Amphetamines khi sử dụng sản sinh, tăng cường giải phóng Catecholamine. Các tính chất kích thích mạnh được sinh ra, tăng nồng độ norepinphrine, dopamine, và serotonin. Đây là các thành phần tạo ra khoái cảm, phấn khởi, hưng phấn tột độ. Việc kích thích thụ thể alpha và beta được tạo ra và kích thích hệ thần kinh trung ương nói chung gây tăng nhận thức, hưng phấn. Tuy nhiên lại đi kèm các biểu hiện gây chán ăn, mê sảng, tăng huyết áp, tăng thân nhiệt và co giật.
5.3. Ảnh hưởng mãn tính:
Việc sử dụng Amphetamine nhiều lần gây phụ thuộc thuốc. Dung nạp chậm, nhưng số lượng gấp 100 lần lượng dùng ban đầu đường uống hoặc tiêm. Sự dung nạp thuốc ảnh hưởng khác nhau không đồng đều. Nhịp tim nhanh và tăng thức tỉnh, nhưng ảo giác và hoang tưởng có thể xảy ra.
Amphetamines thường gây ra rối loạn cương dương ở nam giới nhưng tăng cường ham muốn tình dục. Sử dụng có liên quan đến hành vi tình dục không an toàn và người dùng có nguy cơ tăng bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả nhiễm HIV. Lạm dụng Amphetamine có nguy cơ bị thương vì các thuốc gây kích thích và hoang tưởng khuếch đại tiếp theo là mệt mỏi và buồn ngủ.
Viêm mạch võng mạc hoại tử có liên quan đến nhiều hệ thống cơ quan có thể xảy ra.
Thông thương rối loạn tâm thần do dùng Amphetamine kéo dài sẽ hồi phục nhưng chậm. Các triệu chứng đỏ da giảm dần trong vòng vài ngày hoặc vài tuần, nhưng chứng lẫn lộn, mất trí nhớ, và hoang ảo tưởng thường kéo dài trong nhiều tháng.
– Sử dụng các chất giảm ngon miệng có liên quan đến Amphetamine (Dexfenfluramine, Fenfluramine, Phentermine) có thể bị bệnh van van tim.
+ Dexfenfluramine và Fenfluramine đã được loại bỏ khỏi thị trường Hoa Kỳ vào năm 1997.
+ Các sản phẩm Phentermine-Fenfluramine (Phen-fen) cũng đã được rút khỏi thị trường Hoa Kỳ, nhưng Phentermine một mình và dạng kết hợp với Topiramate như là một chứng chán ăn.
5.4. Tác dụng cấp tính:
Nhiều tác động xấu diễn ra nhanh chóng, cường độ mạnh, kéo dài. Đó có thể là các tác động và biểu hiện tâm lý của Amphetamine tương tự như cocaine.
Một số tác động rõ rệt được thể hiện, chúng bao gồm tăng sự thức tỉnh và sự tập trung, phấn kích, và cảm giác hạnh phúc và hoang tưởng. Có thể dẫn đến sự mất kiểm soát trong hành vi, suy nghĩ và nhận thức. Hồi hộp, run, vã mồ hôi, và đau thắt ngực cũng có thể xảy ra khi ngộ độc.
Cảm giác hưng phấn (có thể kéo dài trong tiếng đến vài ngày). Sau đó, khi trở về thực tại dẫn đến một kiệt sức, do mệt và cần ngủ sau giai đoạn kích thích. Đặc biệt là việc không nhanh chóng nạp thêm thuốc khiến con nghiện khó chịu, làm liều.
5.5. Ngộ độc hoặc quá liều:
Các dấu hiệu, hậu quả xấu nhất có thể xảy ra khi sử dụng quá liều. Các biểu hiện đối với tình trạng sức khỏe có thể kể đến như:
– Trước tiên là những phản ứng của não bộ, thần kinh trước sự tiếp nhận thuốc. Nhịp tim nhanh, rối loạn nhịp tim, đau ngực, tăng huyết áp, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa, và tiêu chảy là các triệu chứng phổ biến có thể gặp.
– Các hiệu ứng thần kinh trung ương bao gồm mê sảng cấp và loạn thần.
Tất cả những ảnh hưởng này có thể gây tiêu cơ vân, có thể dẫn đến suy thận.
– Quá liều cũng có thể gây đột quỵ (thường là xuất huyết não), co giật, cứng cơ, và tăng thân nhiệt (>40° C). Trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến tử vong.
Nói chung, các tác hại, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của thuốc là rất lớn. Chính vì vậy mà việc kiểm soát, sử dụng thuốc với liều lượng nhỏ chỉ được ứng dụng trong y học.
