Sử sách Việt Nam có ghi chép về cuộc khởi nghĩa của Phùng Hưng vào năm 766 – 791. Vậy Phùng Hưng khởi nghĩa là gì? Khi Khởi nghĩa Phùng Hưng diễn ra, đời sống của nhân dân ta như thế nào? Diễn biến và kết quả của Khởi nghĩa Phùng Hưng? Hãy tìm hiểu trong bài viết sau đây!
Mục lục bài viết
1. Khởi nghĩa Phùng Hưng là sự kiện lịch sử gì?
Khởi nghĩa Phùng Hưng là một cuộc nổi dậy chống lại sự đô hộ của nhà Đường thời Bắc thuộc lần thứ ba (602 – 905) trong lịch sử Việt Nam. Cuộc khởi nghĩa do Phùng Hưng cùng em là Phùng Hải lãnh đạo, bắt đầu từ năm 776 bắt đầu từ Đường Lâm (Hà Nội) vào năm 776 và lan rộng ra các vùng lân cận. Nhân dân các vùng xung quanh hưởng ứng và giành được quyền làm chủ vùng đất của mình. Phùng Hưng chiếm được phủ thành Tống Bình (nay là thành phố Hà Nội), sắp đặt việc cai trị và được nhân dân tôn làm Bố Cái Đại Vương. Sau khi Phùng Hưng mất, con trai là Phùng An nối ngôi, nhưng không giữ được sự thống nhất và bị nhà Đường đàn áp. Cuộc khởi nghĩa kết thúc vào năm 791 hoặc 802 .
2. Khởi nghĩa Phùng Hưng:
2.1. Về đại tướng Phùng Hưng:
Phùng Hưng là một nhân vật lịch sử nổi tiếng của Việt Nam, được coi là một anh hùng dân tộc trong cuộc khởi nghĩa chống lại sự đô hộ của nhà Đường thời Bắc thuộc. Phùng Hưng có nguồn gốc từ làng Đường Lâm, thuộc Giao Châu, nay là Hà Nội. Ông là cháu thứ bảy của Phùng Tói Cái, một quan lang nhà Đường thời Đường Cao Tổ. Cha của ông là Phùng Hạp Khanh, một người hiền tài đức độ, từng tham gia cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan. Phùng Hưng kế thừa công việc điền viên của cha, trở thành hào trưởng đất Đường Lâm. Phùng Hưng sinh ra trong một gia đình hào phú ở làng Đường Lâm, có sức khỏe và khí phách phi thường, có thể đánh hổ và vật trâu. Ông còn có hai người em trai là Phùng Hãi và Phùng Dĩnh, cũng có sức mạnh kỳ dị.
Khi nhà Đường đặt quan đô hộ An Nam, các quan này vơ vét của cải của người dân, bắt người dân phải đóng thuế cao, gây ra sự căm phẫn và khổ sở cho nhân dân. Phùng Hưng đã nổi lên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa, tự xưng là Đô Quân, hiệu là Công Phấn. Phùng Hưng đã dẫn dắt anh em và dân chúng nổi dậy, đánh bại quân đô hộ Cao Chính Bình, chiếm được Đô Hộ Phủ (nay là Hà Nội). Ông tự xưng là Bố Cái Đại Vương, tức vua cha mẹ, để thể hiện lòng hiếu thảo và tình yêu quê hương. Ông cai trị An Nam trong bảy năm, từ 791 đến 798, và được dân gian kính trọng như một vị thần linh. Sau khi ông qua đời, con trai là Phùng An kế vị, nhưng không lâu sau đã bị quân nhà Đường đánh bại và giết chết. Dù vậy, Phùng Hưng vẫn được coi là một biểu tượng của lòng yêu nước và khí phách anh hùng của người Việt Nam.
2.2. Nguyên nhân bùng nổ:
Cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng là một cuộc nổi dậy của nhân dân Việt Nam chống lại sự đô hộ của nhà Đường vào cuối thế kỷ VIII. Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa là do chính sách cai trị hà khắc, bóc lột tàn bạo của nhà Đường khiến đời sống của người Việt cực khổ và mâu thuẫn dân tộc giữa người Việt với nhà Lương ngày càng sâu sắc. Nhà Đường thi hành chế độ đô hộ, cưỡng ép người dân phải nộp thuế cao, lao động khổ sai, chiêu binh bắt đi lính. Những quan lại nhà Đường cũng tham nhũng, hà hiếp, bắt ép người dân phải làm những việc mất công mà không có lợi. Những chính sách này đã gây ra sự bất bình và khổ cực cho người dân Việt Nam.
2.3. Sự phát triển của cuộc khởi nghĩa:
Vào cuối thế kỷ thứ 8, quyền lực của nhà Đường suy yếu và nội chiến nổ ra. Vào thời điểm đó, chúng đã gia tăng áp lực ở các đô thị và bóc lột người dân để tăng quyền lực và tiền bạc. Chúng khuyến khích sưu cao đủ thú thuế và làm cho người dân đói khổ và khốn khổ ở khắp mọi nơi.
Cao Chính bình đánh bại Chà Và và được cử làm An Nam nắm đô hộ phủ. Hắn tìm cách bóc lột nhân dân ta, chú trọng làm giàu cho bản thân và tay sai. Nhân dân ta phải chịu nhiều áp bức, đói khổ, không có ánh sáng cho ngày mai. Do đó, ông vô cùng căm giận các thế lực thực dân và phải chịu trách nhiệm.
Phùng Hưng đã đứng lên lãnh đạo quần chúng khởi nghĩa trước hoàn cảnh sống của nhân dân đã quá khổ cực, không thể chịu nổi ách bạo ngược, tàn bạo của quan lại nhà Đường. Khi binh lính của Tống Bình nổi dậy vào năm 791, ông đã phát động và nổi dậy một cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng chống lại chính quyền thuộc địa và tay sai nhà Đường.
Đại tướng quân Phùng Hưng chia làm năm đạo quân vây thành, tấn công từ ngoài vào trong. Đạo quân hơn 40.000 của Cao chính Bình ra sức chống cự, nhưng vẫn yếu thế. Với khí thế quyết chiến quyết thắng, quân và dân ta tiếp tục chiến đấu trong bảy ngày.
Thương vong nhiều, nhưng cuối cùng quân ta và dân chúng vẫn khiến cho Cao Chính Bình đào lo lắng phải cố thủ, nhưng rồi bị bệnh mà chết. Cuộc khởi nghĩa của Phùng Hưng đã giành được thắng lợi vẻ vang, chiếm được kinh đô, lập nên một nhà cai trị mới. Mang lại cuộc sống bình yên, no đủ, không còn cảnh đói khổ cho con người.
2.4. Kết quả của cuộc khởi nghĩa:
Kết quả của cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng là đã giành lại quyền làm chủ đất nước trong 9 năm (776 – 791). Phùng Hưng đã chiếm được phủ thành Tống Bình, làm cho viên đô lộ Cao Chính Bình phải rút vào thành cố thủ và chết. Phùng Hưng đã sắp đặt việc cai trị, phong hào cho các tướng lĩnh và quan lại có công trong cuộc khởi nghĩa. Ông cũng đã phát triển kinh tế, văn hóa, xây dựng các công trình công cộng và tôn giáo.
Cuộc khởi nghĩa kéo dài đến năm 791, khi nhà Đường đem đại quân sang đàn áp. Phùng Hưng đã mất trước đó, con trai là Phùng An nối nghiệp cha. Tuy nhiên, Phùng An không có tài năng và uy tín như cha, lại bị quan lại bên trong phản bội. Cuối cùng, Phùng An không chịu được áp lực của quân Đường, phải ra hàng và kết thúc cuộc khởi nghĩa.
2.5. Nguyên nhân thất bại:
Nguyên nhân khiến cho khởi nghĩa Phùng Hưng thất bại có thể kể đến như sau:
– Cuộc khởi nghĩa không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt chính trị, quân sự, kinh tế. Phùng Hưng chỉ là một quan lang, không có uy tín và quyền lực trong giới quan lại nhà Đường. Quân khởi nghĩa chủ yếu là nhân dân nông dân, thiếu vũ khí và kỹ thuật chiến đấu.
– Cuộc khởi nghĩa không có sự liên kết chặt chẽ giữa các vùng. Mỗi vùng chỉ tự lo giành được quyền tự chủ, không hợp tác với nhau để tạo ra một lực lượng đồng nhất và mạnh mẽ.
– Cuộc khởi nghĩa gặp phải sự kháng cự quyết liệt của nhà Đường. Nhà Đường đã huy động đại quân sang đánh dẹp khởi nghĩa, áp dụng chiến thuật “đánh chìm thuyền” để cô lập và tiêu diệt từng vùng một. Nhà Đường cũng đã dùng mưu kế để chia rẽ và hạ gục các lãnh tụ khởi nghĩa. Họ đã gửi thư cho Phùng An (con trai Phùng Hưng) hứa cho làm quan nếu ra hàng. Phùng An đã tin vào lời dối trá của nhà Đường và đầu hàng, khiến cho cuộc khởi nghĩa tan rã.
– Không có sự hỗ trợ từ các thế lực khác chống lại nhà Đường.
– Không có sự tiếp thu và phát huy truyền thống văn hóa và tôn giáo của người Việt.
– Không có sự kế thừa và phát triển của lãnh tụ Phùng Hưng sau khi ông qua đời.
2.6. Đặc trưng của cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng:
– Là cuộc khởi nghĩa do người dân tự phát, không có sự lãnh đạo của các tầng lớp quý tộc hay quan lại.
– Là cuộc khởi nghĩa có tính chất dân tộc, phản ánh nỗi bất bình của nhân dân ta trước những chính sách tàn bạo của quân xâm lược.
– Có sức lan tỏa rộng, thu hút được sự hưởng ứng của nhân dân các vùng lân cận.
– Có thành tích đáng kể, giành được quyền tự chủ cho nhân dân trong một thời gian ngắn.
2.4. Ý nghĩa lịch sử cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng:
Cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng dù đã thất bại nhưng đã có ý nghĩa lịch sử quan trọng:
– Cuộc khởi nghĩa phản ánh nỗi bất bình của nhân dân ta trước những chính sách tàn bạo của quân xâm lược.
– Cuộc khởi nghĩa thể hiện ý chí quật cường, mong muốn dân tộc được hòa bình, tự do của nhân dân ta.
– Cuộc khởi nghĩa là sự tiếp nối truyền thống đấu tranh kiên cường của người Việt.
– Cuộc khởi nghĩa cổ vũ trực tiếp cho tinh thần đấu tranh giành độc lập hoàn toàn của người Việt đầu thế kỉ X.
3. Vì sao nhân dân lại ủng hộ khởi nghĩa Phùng Hưng?
Khởi nghĩa Phùng Hưng được nhân dân ủng hộ vì nhiều lý do:
– Thứ nhất, khởi nghĩa Phùng Hưng được dẫn dắt bởi một nhân vật có uy tín và tài năng, đó là Phùng Hưng. Ông là con trai của một vị quan trung thành với nhà Lý, bị nhà Đường bắt giết. Ông đã trốn thoát và lập nên một đội quân kháng chiến, gồm có những người dân nghèo, những binh lính cựu chiến binh và những quan lại bị đày ải. Đại tướng Phùng Hưng đã thể hiện sự thông minh, dũng cảm và tinh thần yêu nước trong các trận chiến với quân Đường.
– Thứ hai, khởi nghĩa Phùng Hưng được hưởng lợi từ sự yếu kém của nhà Đường. Nhà Đường đang phải đối mặt với nhiều khó khăn nội bộ và ngoại giao, không thể củng cố quyền lực ở Việt Nam. Quân Đường cũng bị chia rẽ bởi sự tranh giành quyền lực giữa các tướng lĩnh và sự phản bội của một số người Việt, không được lòng dân do áp đặt thuế cao, cưỡng chế lao động và hành hạ người dân.
– Thứ ba, khởi nghĩa Phùng Hưng được thúc đẩy bởi sự tự hào dân tộc và mong muốn giành lại độc lập của người Việt. Người Việt đã có một truyền thống chống lại sự xâm lược của các nước láng giềng từ hàng ngàn năm trước, có một nền văn hóa riêng biệt, không muốn bị đồng hóa với nhà Đường.
Những lý do trên đã tạo nên một sức mạnh tập thể, khiến cho khởi nghĩa Phùng Hưng được sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân. Khởi nghĩa Phùng Hưng đã gây ra những tổn thất nặng nề cho quân Đường, buộc họ phải rút lui khỏi Việt Nam vào năm 791. Khởi nghĩa Phùng Hưng đã khẳng định ý chí và khát vọng độc lập của người Việt.
