Khi đi công chứng di chúc cần chuẩn bị, đem theo những gì?

1. Khi đi công chứng di chúc cần chuẩn bị đem theo những gì?

Di chúc là ý nguyện của cá nhân khi còn sống muốn người khác (chủ yếu là những người thân trong gia đình) thực hiện ý nguyện của mình sau khi chết. Nội dung của di chúc rất đa dạng như lập hương hỏa, phân chia di sản,…Trường hợp nội dung của di chúc nhằm để phân chia di sản cho người khác sau khi chết, thì ý nguyện của người chết sẽ được thực hiện nếu như phù hợp với các yêu cầu của pháp luật. Thừa kế theo di chúc được hiểu theo nghĩa khách quan là tổng hợp những quy định của pháp luật quy định trình tự chuyển dịch di sản của người chết cho những người được chỉ định trong di chúc và cách thức thực hiện quyền và nghĩa vụ của người thừa kế theo di chúc.

Di chúc có công chứng là một trong những hình thức lập di chúc mà người muốn để lại di chúc lựa chọn, trừ người để lại di chúc là người bị hạn chế về thể chất hoặc là người không biết chữ thì phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

Căn cứ Điều 40, 41 Luật Công chứng 2014, khi một người trực tiếp đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện thủ tục công chứng di chúc thì cần phải chuẩn bị và đem theo những loại giấy tờ sau:

– Phiếu yêu cầu công chứng (thông thường đến tổ chức hành nghề công chứng, tổ chức hành nghề công sẽ cung cấp cho người yeu cầu công chứng phiếu này). Người yêu cầu công chứng cần lưu ý điền đầy đủ các thông tin sau vào phiếu yêu cầu công chứng:

+ Thông tin về họ tên, địa chỉ người yêu cầu công chứng;

+ Nội dung cần công chứng;

+ Danh mục giấy tờ gửi kèm theo;

Còn đối với các thông tin mà bên phía tổ chức hành nghề công chứng (công chứng viên) phải điền bao gồm các thông tin sau:

+ Tên tổ chức hành nghề công chứng;

+ Họ tên người tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng;

+ Thời điểm tiếp nhận hồ sơ.

– Dự thảo bản di chúc;

– Bản sao giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng di chúc (căn cước công dân/chứng minh nhan dân/hộ chiếu);

– Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao những giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với những tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với nhà nước trong trường hợp tài sản để lại được định đoạt trong di chúc liên quan đến tài sản đó. Ví dụ như tài sản được định đoạt trong di chúc là đất đai thì người yêu cầu công chứng di chúc phải mang theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tài sản được định đoạt trong di chúc là xe thì thì người yêu cầu công chứng di chúc phải mang theo giấy tờ đăng ký xe,…

Lưu ý rằng, bản sao của các loại giấy tờ trên là bản chụp, bản in hoặc bản đánh máy có các nội dung đầy đủ, chính xác như bản chính và không phải chứng thực.

2. Để hoàn thiện thủ tục công chứng di chúc cần làm những gì:

Bước 1: lựa chọn tổ chức hành nghề công chứng di chúc

Người yêu cầu công chứng di chúc hoàn toàn có quyền lựa chọn một tổ chức hành nghề công chứng bất kỳ ở trên toàn quốc để thực hiện thủ tục công chứng di chúc của mình. Chính vì thế, bước đầu tiên để thực hiện công chứng di chúc đó là người yêu cầu công chứng di chúc sẽ phải lựa chọn được một tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện công chứng di chúc của mình để lại.

Bước 2: Đến tổ chức hành nghề công chứng

Người yêu cầu công chứng di chúc mang những giấy tờ đã chuẩn bị sẵn ở mục trên đến trực tiếp trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng nơi mà mình lựa chọn.

Bước 3: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ

Công chứng viên kiểm tra các giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng di chúc nhằm để kiểm tra hồ sơ đã đầy đủ giấy tờ chưa. Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng di chúc đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật thì công chứng viên tiếp nhận thụ lý và ghi vào sổ công chứng.

Công chứng viên giải thích cho người yêu cầu công chứng di chúc hiểu rõ về những quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình, ý nghĩa và hậu quả pháp lý của di chúc.

Trong trường hợp công chứng viên có căn cứ cho rằng trong hồ sơ yêu cầu công chứng di chúc của người yêu cầu công chứng di chúc có vấn đề chưa rõ, việc lập di chúc có dấu hiệu bị đe dọa, cưỡng ép hoặc công chứng viên có sự nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng di chúc hoặc các đối tượng của di chúc chưa được mô tả cụ thể trong di chúc thì công chứng viên phải đề nghị người yêu cầu công chứng di chúc thực hiện làm rõ hoặc theo đề nghị của người yêu cầu công chứng di chúc, công chứng viên tiến hành thực hiện xác minh hoặc yêu cầu giám định; trường hợp không làm rõ được thì hoàn toàn có quyền từ chối công chứng.

Bước 4: Kiểm tra dự thảo di chúc

Công chứng viên thực hiện công chứng di chúc kiểm tra dự thảo di chúc (trong trường hợp người yêu cầu công chứng tự soạn thảo di chúc). Nếu như trong dự thảo di chúc của người yêu cầu công chứng di chúc có các điều khoản vi phạm pháp luật, trái với đạo đức xã hội, đối tượng của di chúc cần công chứng không phù hợp với những quy định của pháp luật thì công chứng viên phải chỉ rõ cho chính người yêu cầu công chứng để sửa chữa.

Trường hợp người yêu cầu công chứng không sửa chữa thì công chứng viên có quyền từ chối công chứng.

Bước 5: ký chứng nhận

Người yêu cầu công chứng di chúc tự đọc lại dự thảo di chúc của mình hoặc công chứng viên thực hiện công chứng đọc cho người yêu cầu công chứng di chúc nghe theo đề nghị của người yêu cầu công chứng.

Người yêu cầu công chứng di chúc đồng ý toàn bộ các nội dung trong dự thảo di chúc của mình thì ký vào từng trang của di chúc. Công chứng viên thực hiện công chứng phải yêu cầu người yêu cầu công chứng xuất trình bản chính của những giấy tờ mà pháp luật quy định để đối chiếu trước khi ghi lời chứng, ký vào từng trang của di chúc.

Bước 6: Trả kết quả công chứng

Thời hạn công chứng không quá 02 ngày làm việc; trường hợp di chúc có nội dung phức tạp thì thời hạn công chứng sẽ có thể kéo dài hơn nhưng không được quá 10 ngày làm việc.

3. Chi phí yêu cầu công chứng di chúc:

Khi một người yêu cầu công chứng di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng thì phải mất những loại chi phí sau:

3.1. Phí công chứng:

Theo khoản 1 Điều 66 Luật Công chứng năm 2014 quy định phí công chứng di chúc gồm phí công chứng di chúc, phí lưu giữ và phí công bố di chúc. Trong đó, quy định về mức phí liên quan đến công chứng di chúc được nêu tại Điều 3 Thông tư 257/2016/TT-BTC như sau:

– Phí công chứng di chúc: 50.000 đồng/di chúc.

– Phí lưu giữ di chúc: 100.000 đồng/di chúc.

– Phí công bố di chúc: Hiện không có quy định cụ thể về phí công bố di chúc.

Như vậy, nếu người yêu cầu công chứng di chúc chỉ yêu cầu công chứng di chúc, không yêu cầu lưu giữ di chúc thì phí công chứng của người yêu cầu công chứng di chúc là 50.000 đồng.

3.2. Thù lao công chứng:

Tại khoản 1 Điều 67 Luật Công chứng 2014 quy định người yêu cầu công chứng di chúc phải trả thù lao khi yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc soạn thảo bản di chúc, đánh máy, sao chụp, dịch các giấy tờ, văn bản và các việc khác liên quan đến việc công chứng.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện ban hành mức trần thù lao công chứng áp dụng đối với các tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương.

Tổ chức hành nghề công chứng xác định mức thù lao đối với mỗi loại việc không vượt quá mức trần thù lao công chứng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành và phải niêm yết công khai các mức thù lao tại trụ sở của mình.

Ví dụ về thù lao công chứng tại 02 thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể:

– Tại Hà Nội: theo Quyết định số 10/2016/QĐ-UBND của ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội thì mức thù lao soạn thảo di chúc tối đa là 01 triệu đồng.

– Tại TP. Hồ Chí Minh: theo Quyết định số 08/2016/QĐ-UBND của ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh Mức quy định mức trần thù lao soạn thảo di chúc là 70.000 đồng/trường hợp trong trường hợp đơn giản và 300.000 đồng/trường hợp trong trường hợp phức tạp; đánh máy, in ấn di chúc là 15.000 đồng/trang cho mọi trường hợp.

Theo quy định của pháp luật về công chứng, người yêu cầu công chứng có thể thực hiện công chứng di chúc ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng nếu như thuộc vào trường hợp được công chứng di chúc ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng. Trong trường hợp này, người yêu cầu công chứng di chúc ngoài trụ sở sẽ phải trả thêm chi phí để thực hiện việc này, mức thù lao sẽ do các bên thoả thuận. Tuy nhiên, một số tỉnh thành như TP. Hồ Chí Minh đã có quy định mức trần công chứng ngoài trụ sở tại Quyết định số 08/2016/QĐ-UBND như sau:

– Trong Thành phố: nơi công chứng di chúc cách trụ sở tổ chức hành nghề công chứng dưới 05 km thì mức trần sẽ là 500.000 đồng/lần; từ 05 km trở lên thì thù lao công chứng ngoài trụ sở sẽ là 500.000 đồng + 30.000 đồng/km vượt quá km thứ năm nhưng tối đa là 1,2 triệu đồng/lần.

– Ngoài phạm vi Thành phố: Đi về trong buổi thì mức thù lao sẽ là 1,5 triệu đồng/lần; đi, về trong ngày làm việc thì mức trần thù lao sẽ là 02 triệu đồng/lần và nếu đi, về không trong ngày làm việc thì mức trần thu lao này sẽ là 2,5 triệu đồng/lần.

Những văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

– Bộ Luật Dân sự 2015;

– Luật Công chứng 2014.