Hiện nay với sự phát triển của nên kinh tế thì on người dần càng quan tâm tới những vấn đề liên quan tới sức khỏe, tuổi tác và để đề phòng các yếu tố rủi ro, Hiện nay biện pháp thiết thực nhất để giải đáp cho những vấn đề này đó là tham gia Hợp đồng bảo hiểm con người.
Mục lục bài viết
1. Hợp đồng bảo hiểm con người là gì?
Hợp đồng bảo hiểm con người được hiểu là hợp đồng bảo hiểm mà đối tượng bảo hiểm đó là tuổi thọ và tính mạng, tình trạng sức khỏe, hay có thể là khả năng lao động của con người. Đối với bảo hiểm con người thì chúng ta nên lưu ý là khi giao kết hợp đồng bảo hiểm các bên không xác định được giá trị bảo hiểm, mà chỉ thỏa thuận đưa ra giới hạn trách nhiệm theo quy định. Giới hạn trách nhiệm là khoản tiền cao nhất mà người bảo hiểm có nghĩa vụ chi trả trong mọi trường hợp khi có sự cố bảo hiểm xảy ra. Theo quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm Việt Nam gọi là số tiền bảo hiểm.
2. Đặc điểm của hợp đồng bảo hiểm con người:
– Thời hạn hợp đồng thường kéo dài, đặc biệt là những hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Vì thế, trong quá trình thực hiện hợp đồng, người tham gia bảo hiểm được quyền thay đổi nội dung hợp đồng, thí dụ như đề nghị giảm bớt số tiền bảo hiểm, thay đổi loại hình bảo hiểm nhân thọ, điều chỉnh thời hạn nộp phí và phương thức nộp phí…
– Hợp đồng bảo hiểm con người là loại hợp đồng thanh toán có định mức. Bởi vì, bảo hiểm con người chủ yếu áp dụng nguyên tắc khoán, nên định mức tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm thanh toán cho người thụ hưởng chính là số tiền bảo hiểm. Về nguyên tắc số tiền bảo hiểm không hạn chế, chỉ cần 2 bên bàn bạc thống nhất với nhau là được. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bảo hiểm thường có định mức sẵn từng loại để người tham gia dễ dàng lựa chọn.
– Một số loại hợp đồng bảo hiểm con người (chủ yếu là các loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ) là những hợp đồng mang tính tiết kiệm. Có thể hàng tháng, hàng quí, hàng năm người tham gia nộp phí cho doanh nghiệp bảo hiểm bằng những khoản tiền nhỏ, cho tới khi người được bảo hiểm qua đời hay đến hết hạn hợp đồng anh ta còn sống, người thân hoặc bản thân anh ta sẽ nhận được một khoản tiền đáng kể giống như tiền gửi tiết kiệm. Có khác chăng là số tiền này không thể tuỳ ý lấy ra, mà phải tới khi xảy ra sự kiện bảo hiểm mới được nhận lại.
– Trong quá trình thực hợp đồng, nếu bên mua bảo hiểm không đóng hoặc đóng phí bảo hiểm không đủ thì doanh nghiệp bảo hiểm không được khởi kiện truy đòi bên mua đóng phí bảo hiểm. Đặc điểm này khác hẳn với những hợp đồng kinh tế thông thường diễn ra trong thực tế.
– Đối với các hợp đồng bảo hiểm con người, doanh nghiệp bảo hiểm không được yêu cầu người thứ ba bồi hoàn. Nếu người thứ ba trực tiếp hoặc gián tiếp gây nên cái chết, thương tật hoặc ốm đau cho người được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm vẫn thực hiện nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo đúng các thoả thuận đã ghi trong hợp đồng. Đồng thời, người thứ ba phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người được bảo hiểm theo qui định của pháp luật.
3. Quyền và nghĩa vụ của các bên hợp đồng bảo hiểm con người:
3.1. Quyền và nghĩa vụ thông báo tuổi trong bảo hiểm nhân thọ:
Căn cứ theo quy định tại điều 34. Thông báo tuổi trong bảo hiểm nhân thọ
1. Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ thông báo chính xác tuổi của người được bảo hiểm vào thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm để làm cơ sở tính phí bảo hiểm.
2. Trong trường hợp bên mua bảo hiểm thông báo sai tuổi của người được bảo hiểm, nhưng tuổi đúng của người được bảo hiểm không thuộc nhóm tuổi có thể được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm và hoàn trả số phí bảo hiểm đã đóng cho bên mua bảo hiểm sau khi đã trừ các chi phí hợp lý có liên quan. Trong trường hợp hợp đồng bảo hiểm đã có hiệu lực từ hai năm trở lên thì doanh nghiệp bảo hiểm phải trả cho bên mua bảo hiểm giá trị hoàn lại của hợp đồng bảo hiểm.
3. Trong trường hợp bên mua bảo hiểm thông báo sai tuổi của người được bảo hiểm làm giảm số phí bảo hiểm phải đóng, nhưng tuổi đúng của người được bảo hiểm vẫn thuộc nhóm tuổi có thể được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền:
a) Yêu cầu bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm bổ sung tương ứng với số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng;
b) Giảm số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm tương ứng với số phí bảo hiểm đã đóng.
4. Trong trường hợp bên mua bảo hiểm thông báo sai tuổi của người được bảo hiểm dẫn đến tăng số phí bảo hiểm phải đóng, nhưng tuổi đúng của người được bảo hiểm vẫn thuộc nhóm tuổi có thể được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm phải hoàn trả cho bên mua bảo hiểm số phí bảo hiểm vượt trội đã đóng hoặc tăng số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm tương ứng với số phí bảo hiểm đã đóng.
Như vậy thông qua quy định này có thể thấy bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm con người và đối tượng bảo hiểm là bảo hiểm cho tuổi thọ, tính mạng, sức khỏe của một cá nhân. Chính vì thế nên, khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, người tham gia bảo hiểm, người thụ hưởng có nghĩa vụ phải thông báo tuổi cho bên nhận bảo hiểm cụ thể đó là bên doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm.
Như vậy căn cứ dựa trên quy định này có thể thấy việc thông báo tuổi trong bảo hiểm nhân thọ trong bảo hiểm con người là rất quan trọng vì nó là cơ sở để tính phí bảo hiểm theo quy định. đây cũng là nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm và nếu không thông báo chính xác độ tuổi thì cá nhân mua bảo hiểm sẽ phải chịu trách nhiệm về việc này. Theo đó trong các trường hợp bên mua bảo hiểm thông báo sai tuổi của người được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có nghĩa vụ hoàn trả số phí bảo hiểm vượt trội đã đóng theo như hợp đồng bảo hiểm.
3.2. Nghĩa vụ Đóng phí bảo hiểm nhân thọ:
Căn cứ theo quy định tại điều 35. Đóng phí bảo hiểm nhân thọ Luật kinh doanh bảo hiểm 2000 quy định cụ thể như sau:
– Bên mua bảo hiểm có thể đóng phí bảo hiểm một lần hoặc nhiều lần theo thời hạn, phương thức thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
– Trong trường hợp phí bảo hiểm được đóng nhiều lần và bên mua bảo hiểm đã đóng một hoặc một số lần phí bảo hiểm nhưng không thể đóng được các khoản phí bảo hiểm tiếp theo thì sau thời hạn 60 ngày, kể từ ngày gia hạn đóng phí, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng, bên mua bảo hiểm không có quyền đòi lại khoản phí bảo hiểm đã đóng nếu thời gian đã đóng phí bảo hiểm dưới hai năm, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
– Trong trường hợp bên mua bảo hiểm đã đóng phí bảo hiểm từ hai năm trở lên mà doanh nghiệp bảo hiểm đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng theo quy định tại khoản 2 Điều này thì doanh nghiệp bảo hiểm phải trả cho bên mua bảo hiểm giá trị hoàn lại của hợp đồng bảo hiểm, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
– Các bên có thể thỏa thuận khôi phục hiệu lực hợp đồng bảo hiểm đã bị đơn phương đình chỉ thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều này trong thời hạn hai năm, kể từ ngày bị đình chỉ và bên mua bảo hiểm đã đóng số phí bảo hiểm còn thiếu.
Như vậy có thể thấy dựa trên quy định này thì có thể thấy quyền và nghĩa vụ của các bên như sau, thông thường thì quyền của bên này chính là nghĩa vụ của bên kia, theo như quy đinh chúng tôi đề ra như trên đây có thể thấy bên mua bảo hiểm có quyền đóng phí bảo hiểm một lần hoặc nhiều lần theo thời hạn đối với bảo hiểm cho chính họ. Cũng theo đó thì xác định nghĩa vụ của bên bảo hiểm cụ thể đối với trường hợp này là doanh nghiệp bảo hiểm phải trả cho bên mua bảo hiểm giá trị hoàn lại của hợp đồng bảo hiểm theo quy định.
Theo đó thông qua quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc đóng phí bảo hiểm nhân thọ có thể thấy việc đóng phí bảo hiểm nhân thọ đầy đủ và đúng hạn sẽ giúp duy trì các quyền lợi bảo hiểm lâu dài cho bên người đóng bảo hiểm và cả bên doanh nghiệp bảo hiểm sẽ được hưởng các lợi ích này. Theo đó, bảo vệ người tham gia trước nhiều rủi ro cuộc sống như bệnh tật, tai nạn… hay nhận được đầy đủ quyền lợi đáo hạn khi kết thúc hợp đồng. Không chỉ vậy, đối với các loại bảo hiểm đầu tư như bảo hiểm liên kết chung, bảo hiểm liên kết đơn vị… người tham gia còn có thể gia tăng tài sản tích lũy hiệu quả thông qua các quỹ đầu tư.
Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết: Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2022.
