Xóa án tích là bước cuối cùng để người từng phạm tội được tái hòa nhập về mặt pháp lý, khôi phục đầy đủ các quyền công dân và xóa bỏ dấu vết án tích trong lý lịch tư pháp. Tuy nhiên, để được Tòa án ra quyết định xóa án tích, người có yêu cầu cần chuẩn bị đúng và đầy đủ hồ sơ theo quy định. Vậy cách lập hồ sơ xóa án tích như thế nào, có thể nộp ở đâu và cần lưu ý gì khi thực hiện?
Mục lục bài viết
1. Lập hồ sơ xóa án tích khi làm thủ tục xóa án tích như thế nào?
1.1. Hồ sơ xóa án tích trong trường hợp đương nhiên xóa án tích:
Thành phần hồ sơ xóa án tích trong trường hợp đương nhiên xóa án tích bao gồm:
- Chứng minh thư hoặc Căn cước công dân (bản sao có chứng thực);
- Trích lục/bản sao Bản án hình sự sơ thẩm đã có hiệu lực pháp luật, nếu như đã xét xử phúc thẩm thì cung cấp cả trích lục/bản sao Bản án sơ thẩm và phúc thẩm;
- Căn cứ vào hình phạt chính tại Bản án, nộp một trong những giấy tờ (bản chính) sau đây:
- Giấy chứng nhận đặc xá do chính Trại giam nơi thi hành án cấp (trường hợp bị xử phạt tù giam nhưng được đặc xá);
- Giấy chứng nhận đã chấp hành xong hình phạt tù do Trại giam nơi thi hành án cấp hoặc là giấy tờ có giá trị thay thế (trong trường hợp bị xử phạt tù giam và đã chấp hành xong hình phạt tù);
- Giấy chứng nhận đã chấp hành xong thời gian thử thách án treo do chính Cơ quan thi hành án hình sự hoặc là giấy tờ có giá trị thay thế (trong trường hợp bị phạt tù nhưng được hưởng án treo);
- Giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt cải tạo không giảm giữ do chính Cơ quan thi hành án hình sự hoặc là giấy tờ có giá trị thay thế (trong trường hợp bị phạt cải tạo không giam giữ).
- Biên lai nộp tiền án phí, tiền phạt và các nghĩa vụ dân sự khác như bồi thường, truy thu… trong bản án hình sự hoặc là Giấy xác nhận kết quả thi hành do Cơ quan thi hành án dân sự cấp hoặc những giấy tờ khác có liên quan đến việc xác nhận đã nộp tiền án phí, tiền phạt và những nghĩa vụ dân sự khác;
- Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch Tư pháp (theo mẫu Nhà nước ban hành).
1.2. Hồ sơ xóa án tích trong trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án:
Thành phần hồ sơ xóa án tích trong trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án bao gồm:
- Đơn xin xóa án tích;
- Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam nơi đã thi hành án cấp;
- Giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc thi hành xong những khoản bồi thường, án phí, tiền phạt;
- Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (bản sao có chứng thực).
1.3. Hồ sơ xóa án tích trong trường hợp xóa án tích trong trường hợp đặc biệt:
Thành phần hồ sơ xóa án tích trong trường hợp xóa án tích trong trường hợp đặc biệt bao gồm:
- Văn bản đề nghị của cơ quan, tổ chức nơi mà người có án tích đang công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú;
- Đơn xin xóa án tích;
- Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam nơi đã thi hành án cấp;
- Giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc thi hành xong những khoản bồi thường, án phí, tiền phạt;
- Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (bản sao có chứng thực).
2. Hồ sơ xóa án tích được nộp ở đâu?
Án tích là hậu quả pháp lý của việc phạm tội và là một trong các hình thức thực hiện trách nhiệm hình sự. Án tích tồn tại trong suốt cả quá trình người phạm tội bị kết án về một tội phạm cho đến khi người này được xóa án. Sau khi chấp hành xong bản án, trải qua một thời hạn nhất định chứng tỏ rằng người phạm tội đã phục thiện thì Nhà nước sẽ xoá án tích cho người bị kết án. Người được xóa án tích sẽ được coi là một người chưa bị kết án hay nói cách khác chính là người “trong sạch” về lý lịch tư pháp.
Các quy định về xóa án tích trong luật hình sự xuất phát từ chính sách nhân đạo của Nhà nước ta thể hiện thông qua thái độ không định kiến với người phạm tội, tạo ra điều kiện cho họ tháo bỏ những mặc cảm về các lỗi lầm trong quá khứ, quyết tâm phục thiện với một lý lịch tư pháp trong sạch. Song nếu một người đã từng phạm tội, chưa được xóa án tích nhưng lại phạm tội mới thì khi tòa án quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi việc chưa xóa án tích là một trong những tình tiết tăng nặng tội phạm.
Căn cứ Điều 70, Điều 71, Điều 72 Bộ luật Hình sự 2015 thì xóa án tích có 03 trường hợp và mỗi trường hợp có thủ tục xóa án tích khác nhau và có nơi nộp hồ sơ xóa án tích khác nhau, cụ thể:
2.1. Trường hợp đương nhiên xóa án tích:
Đương nhiên được xoá án tích là trường hợp xoá án tích mà không cần phải có sự xem xét quyết định của Toà án. Đây cũng là một trường hợp thông thường của việc xoá án tích.
Căn cứ Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bổ sung 2017 và Điều 369 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật các thông tin về tình hình án tích của người bị kết án; cấp phiếu lý lịch tư pháp là họ không có án tích khi mà nhận được yêu cầu của người được đương nhiên xóa án tích nếu họ đủ điều kiện đương nhiên xóa án tích.
Theo khoản 5 Điều 2 Luật Lý lịch tư pháp 2009 quy định cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp gồm có Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia và Sở Tư pháp.
Như vậy, khi người được đương nhiên xóa án tích yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp là họ không có án tích thì nơi yêu cầu là một trong 02 nơi:
- Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia;
- Sở Tư pháp.
Lưu ý: Từ năm 2025, thủ tục đương nhiên xóa án tích sẽ được chuyển sang nộp hồ sơ tại Công an tỉnh/thành phố thay vì Sở Tư pháp (trước đây). Người có án tích cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định, nộp tại Công an tỉnh nơi cư trú, sau đó cơ quan này sẽ xử lý và xác nhận điều kiện xóa án tích rồi cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
2.2. Trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án:
Xóa án tích theo quyết định của tòa án sẽ phải nộp hồ sơ xin xóa án tích tại Tòa án, vấn đề này được quy định rõ tại Điều 369 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Theo đó, những trường hợp quy định tại Điều 71 (xóa án tích theo quyết định của tòa án) và Điều 72 (xóa án tích trong trường hợp đặc biệt) của Bộ luật Hình sự năm 2015 thì việc xóa án tích do Tòa án quyết định. Người đã bị kết án phải có đơn gửi Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án.
Như vậy, khi nộp hồ sơ xóa án tích trong trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án, người có án tích phải nộp hồ sơ tại Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án.
2.3. Trường hợp xóa án tích trong trường hợp đặc biệt:
Căn cứ Điều 369 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, nơi nộp hồ sơ xin xóa án tích khi xóa án tích trong trường hợp đặc biệt là Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án (giống với trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án).
3. Một số lưu ý thực tiễn khi làm hồ sơ xóa án tích:
3.1. Những lỗi thường gặp khiến hồ sơ bị từ chối:
Trên thực tế, không ít trường hợp người có nhu cầu xóa án tích bị Tòa án trả lại hồ sơ hoặc từ chối giải quyết do vi phạm về hình thức hoặc thiếu sót nội dung. Một số lỗi phổ biến bao gồm:
- Không xác định đúng loại xóa án tích: Nhiều người nhầm lẫn giữa xóa án tích đương nhiên và xóa án tích theo quyết định của Tòa án dẫn đến việc nộp hồ sơ sai thẩm quyền;
- Thiếu giấy tờ quan trọng: Như bản sao bản án, quyết định thi hành án, giấy xác nhận chấp hành xong hình phạt, giấy xác nhận không vi phạm pháp luật trong thời gian thử thách;
- Đơn xin xóa án tích không đúng mẫu hoặc trình bày sai nội dung: Đơn không nêu rõ thời gian chấp hành án, hành vi phạm tội, quá trình cải tạo và cam kết khiến Tòa không có cơ sở xem xét;
- Thiếu xác nhận của chính quyền địa phương: Một số trường hợp quên xin xác nhận về việc chấp hành tốt pháp luật tại nơi cư trú, đây là căn cứ quan trọng để Tòa án đánh giá tư cách của người yêu cầu.
Việc tránh những lỗi này không chỉ giúp hồ sơ được thụ lý nhanh chóng mà còn thể hiện thái độ cầu thị và thiện chí cải tạo của người xin xóa án tích.
3.2. Trường hợp cần nhờ Luật sư hỗ trợ soạn hồ sơ và làm việc với Tòa án:
Không phải ai cũng hiểu rõ các quy định pháp luật và trình tự tố tụng để có thể tự mình soạn thảo, chuẩn bị và nộp hồ sơ xóa án tích. Trong các trường hợp sau, người yêu cầu nên nhờ Luật sư chuyên về hình sự hỗ trợ:
- Hồ sơ có yếu tố phức tạp, người bị kết án nhiều lần hoặc có án treo, án cải tạo không giam giữ;
- Không nắm rõ quy định về thời hạn chờ xóa án tích hoặc chưa xác định được mình có đủ điều kiện được xóa án tích hay chưa;
- Gặp khó khăn trong việc thu thập bản sao bản án, quyết định thi hành án, giấy chứng nhận chấp hành xong án hoặc các xác nhận liên quan;
- Cần người đại diện làm việc trực tiếp với Tòa án, hỗ trợ soạn đơn, lập hồ sơ và theo dõi tiến trình giải quyết.
Luật sư không chỉ giúp đảm bảo hồ sơ hợp lệ mà còn có thể trình bày các tình tiết giảm nhẹ, chứng cứ thể hiện sự ăn năn hối cải. Từ đó tăng khả năng được Tòa án chấp nhận yêu cầu xóa án tích.
3.3. Lợi ích khi sử dụng dịch vụ tư vấn xóa án tích của Luật Dương Gia:
Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự và tư pháp, Công ty Luật Dương Gia tự hào mang đến dịch vụ tư vấn xóa án tích trọn gói, nhanh chóng và bảo mật tuyệt đối. Khách hàng sẽ được:
- Đánh giá chính xác điều kiện được xóa án tích, xác định đúng hình thức và cơ quan có thẩm quyền;
- Hướng dẫn chi tiết cách lập hồ sơ, viết đơn và chuẩn bị giấy tờ cần thiết theo đúng quy định pháp luật hiện hành;
- Đại diện khách hàng nộp hồ sơ, làm việc với Tòa án, theo dõi tiến trình giải quyết và nhận kết quả;
- Bảo đảm quyền lợi hợp pháp tối đa và hỗ trợ xử lý các vướng mắc phát sinh sau khi có quyết định xóa án tích như cập nhật thông tin lý lịch tư pháp hoặc tư vấn thủ tục hành chính liên quan.
Việc lựa chọn dịch vụ pháp lý uy tín như Luật Dương Gia giúp người từng phạm tội nhanh chóng lấy lại nhân thân pháp lý trong sạch, mở ra cơ hội hòa nhập cộng đồng, xin việc, đi nước ngoài… hay tham gia các hoạt động xã hội mà không còn rào cản từ quá khứ.
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
