Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng an ninh là hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự quản lý tần số vô tuyến điện của Nhà nước. Hành vi này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn đe dọa trực tiếp đến hoạt động cứu hộ, an toàn và an ninh quốc gia; do đó pháp luật quy định và xử lý nghiêm minh đối với hành vi này tại Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015.
Mục lục bài viết
- 1 1. Khái quát về Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
- 1.1 1.1. Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh là gì?
- 1.2 1.2. Ý nghĩa của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh trong pháp luật hình sự:
- 1.3 1.3. Cơ sở pháp lý của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh:
- 2 2. Cấu thành tội phạm của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
- 3 3. Khung hình phạt của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
- 4 4. Các tình tiết định khung tăng nặng theo Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015:
- 5 5. Phân biệt với Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia:
1. Khái quát về Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
1.1. Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh là gì?
Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển như hiện nay thì nhu cầu sử dụng tần số vô tuyến điện ngày càng lớn, kéo theo tình trạng vi phạm cũng ngày càng phức tạp. Một số tổ chức và cá nhân tự ý khai thác, sử dụng tần số dành riêng cho cấp cứu, cứu hộ hoặc quốc phòng an ninh để phục vụ mục đích kinh doanh, liên lạc dân sự hoặc cá nhân. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy như: Gây nhiễu sóng, cản trở thông tin liên lạc khẩn cấp trong các tình huống cứu hộ cứu nạn… thậm chí làm gián đoạn thông tin phục vụ nhiệm vụ an ninh quốc phòng.
Có thể đưa ra khái niệm về Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh:
“Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh là hành vi của cá nhân, tổ chức sử dụng tần số vô tuyến điện đã được Nhà nước quy hoạch và cấp riêng cho các hoạt động đặc biệt quan trọng này nhưng lại dùng vào mục đích khác trái quy định pháp luật, gây thiệt hại hoặc đe dọa đến hoạt động cấp cứu, an toàn hàng không, hàng hải, cứu hộ cứu nạn, cũng như nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.”
1.2. Ý nghĩa của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh trong pháp luật hình sự:
Việc hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho cấp cứu, cứu hộ, quốc phòng và an ninh mang nhiều ý nghĩa quan trọng:
- Thứ nhất: Bảo vệ tính mạng và sức khỏe con người trong những tình huống khẩn cấp khi mọi thông tin liên lạc cần được bảo đảm thông suốt.
- Thứ hai: Đảm bảo hoạt động an toàn của hệ thống giao thông hàng không, hàng hải và cứu nạn cứu hộ, tránh rủi ro do thông tin bị nhiễu loạn hoặc gián đoạn.
- Thứ ba: Giữ vững an ninh và quốc phòng quốc gia, ngăn chặn các hành vi xâm phạm đến hệ thống thông tin liên lạc chuyên dùng của lực lượng vũ trang.
- Thứ tư: Khẳng định sự nghiêm minh của pháp luật trong quản lý tần số vô tuyến điện – một tài nguyên đặc biệt, có vai trò then chốt đối với an toàn xã hội và chủ quyền quốc gia.
1.3. Cơ sở pháp lý của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh:
Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh hiện nay đang được quy định tại Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
“1. Người nào sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh vào mục đích khác gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Có tổ chức;
b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;
c) Tái phạm nguy hiểm.”
2. Cấu thành tội phạm của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
2.1. Khách thể:
Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh xâm phạm trực tiếp đến trật tự quản lý tần số vô tuyến điện của Nhà nước và gây hại đối với an toàn công cộng về cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh.
Trong đó:
Tần số vô tuyến điện là tần số của sóng vô tuyến điện. Sóng vô tuyến điện là sóng điện từ có tần số thấp hơn 3000 gigahéc (GHz) truyền lan tự do trong không gian, không có dẫn sóng nhân tạo (Khoản 1 Điều 3 Luật Tần số vô tuyến điện năm 2009).
Điều 33 Luật Tần số vô tuyến điện năm 2009 quy định về các trường hợp khẩn cấp sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện như sau:
- Trong trường hợp khẩn cấp gây nguy hiểm đến tính mạng con người và tài sản tổ chức, cá nhân có thể sử dụng tạm thời tần số và thiết bị vô tuyến điện chưa được cấp giấy phép để phục vụ cho việc gọi cấp cứu và phải thông báo cho cơ quan quản lý chuyên ngành tần số vô tuyến điện.
- Tổ chức, cá nhân sử dụng đài vô tuyến điện gửi thông tin, tín hiệu cấp cứu được phát sóng để thu hút sự chú ý ở cả tần số vô tuyến điện không dành riêng cho gọi cứu nạn.
- Tổ chức, cá nhân sử dụng đài vô tuyến điện nhận được thông tin, tín hiệu cấp cứu phải lắng nghe trên tần số vô tuyến điện phát gọi cấp cứu, trả lời và thực hiện ngay mọi hỗ trợ cần thiết, đồng thời thông báo cho cơ quan tìm kiếm, cứu nạn.
2.2. Mặt khách quan:
Hành vi khách quan phải là hành vi nguy hiểm cho xã hội, hành vi nguy hiểm này được thể hiện thông qua việc: Thực hiện hay không thực hiện hành động thuộc các trường hợp cấm của luật. Người thực hiện hành vi biết hoặc có nghĩa vụ phải biết việc mình làm hay không thực hiện hành động mà từ đó gây nên nguy hiểm cho xã hội thì sẽ có hành vi khách quan để cấu thành tội phạm.
Hành vi sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh là việc một cá nhân hoặc tổ chức sử dụng các tần số vô tuyến điện được nhà nước quy định chỉ phục vụ cho các hoạt động quan trọng nói trên mà không được phép hoặc không đúng mục đích sử dụng. Hành vi này vi phạm quy định quản lý, sử dụng tần số vô tuyến điện, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả hoạt động cấp cứu, an toàn xã hội, quốc phòng và an ninh quốc gia.
Cụ thể, hành vi trái phép của tội danh này có thể được biểu hiện qua:
- Chiếm dụng, sử dụng hoặc phát sóng trên các tần số dành riêng cho các lực lượng cứu hộ, cứu nạn, an ninh mà không có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền;
- Chiếm dụng tần số vô tuyến điện được Nhà nước dành riêng cho các hoạt động cứu hộ, cứu nạn, tìm kiếm hoặc an ninh, nhưng không có giấy phép hoặc vượt quá phạm vi giấy phép;
- Sử dụng tần số vô tuyến điện trái phép cho mục đích cá nhân hoặc tổ chức không được phép, mà không liên quan đến các hoạt động cấp cứu, an toàn, quốc phòng, an ninh;
- Phát sóng, truyền tín hiệu trên tần số dành riêng cho các lực lượng quốc phòng, an ninh mà không được phép, gây nhiễu hoặc cản trở hoạt động chính thức;
- Chuyển giao hoặc cho thuê tần số trái quy định pháp luật, làm mất kiểm soát việc sử dụng tần số vô tuyến điện cho các mục đích đặc biệt;
- Không tuân thủ quy định bảo mật thông tin, kỹ thuật trong quản lý và sử dụng tần số vô tuyến điện dành riêng cho các mục đích cấp cứu, an toàn, quốc phòng.
Hậu quả của hành vi phạm tội là dấu hiệu bắt buộc đối với tội phạm này. Theo đó, cá nhân thực hiện hành vi sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì sẽ bị xử lý trách nhiệm hình sự.
Đây là tội có cấu thành vật chất. Tội phạm được coi là đã hoàn thành khi người phạm tội thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội gây ra hậu quả thực tế, sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh vào mục đích khác gây thiệt hại đến tài sản nhà nước.
2.3. Mặt chủ quan:
Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Cá nhân thực hiện hành vi hoàn toàn nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội và thấy trước hậu quả của hành vi đó mà vẫn mong muốn nó xảy ra.
Về động cơ và mục đích phạm tội: Động cơ là động lực bên trong thúc đẩy con người thực hiện hành vi biểu hiện ra bên ngoài. Mục đích là kết quả trong ý thức chủ quan của người thực hiện hành vi. Động cơ và mục đích phạm tội là yếu tố phải có trong lỗi cố ý trực tiếp.
2.4. Chủ thể:
Chủ thể của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ.
3. Khung hình phạt của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện:
Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh theo Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015 gồm những khung hình phạt như sau:
- Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
- Khung 2: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
4. Các tình tiết định khung tăng nặng theo Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015:
Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh được quy định tại khoản 2 Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt là phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
- Có tổ chức theo điểm a khoản 2 Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015:
Trường hợp hành vi sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện được thực hiện có tổ chức, tức là có sự cấu kết chặt chẽ, phân công vai trò giữa nhiều người để tiến hành vi phạm thì tính chất nguy hiểm tăng lên đáng kể. Việc có tổ chức thường thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng, có kế hoạch, khiến cho hành vi không chỉ mang tính cá nhân mà còn tạo ra sự ảnh hưởng rộng, gây khó khăn cho công tác quản lý và xử lý. Vì vậy, pháp luật quy định khung hình phạt nặng hơn của tội danh này nhằm răn đe và xử lý nghiêm khắc.
- Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên theo điểm b khoản 2 Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015:
Nếu việc sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện gây hậu quả thiệt hại về tài sản từ 500 triệu đồng trở lên thì hậu quả kinh tế là đặc biệt nghiêm trọng. Tần số vô tuyến điện dành cho mục đích cấp cứu, an toàn và quốc phòng, an ninh vốn có vai trò đặc biệt quan trọng; do đó hành vi gây thiệt hại lớn không chỉ ảnh hưởng về tài chính mà còn tiềm ẩn nguy cơ cản trở, làm gián đoạn hoạt động cứu hộ, cứu nạn hoặc nhiệm vụ quốc phòng an ninh. Vì vậy, tình tiết này bị coi là định khung tăng nặng khung hình phạt của Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh theo khoản 2 Điều 293.
- Tái phạm nguy hiểm theo điểm c khoản 2 Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015:
Những trường hợp sau đây được coi là tái phạm nguy hiểm:
+ Đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý;
+ Đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.
5. Phân biệt với Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia:
| Tiêu chí | Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303 Bộ luật Hình sự 2015) | Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh (Điều 293 Bộ luật Hình sự 2015) |
| Khách thể bị xâm phạm | Sự an toàn của các công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng liên quan đến quốc phòng, an ninh, kinh tế, văn hóa và xã hội. | Chế độ quản lý tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích đặc biệt quan trọng: cấp cứu, cứu hộ, quốc phòng, an ninh. |
| Hành vi phạm tội | Phá hủy công trình, cơ sở hoặc phương tiện quan trọng (giao thông, thông tin liên lạc, điện lực, dẫn chất đốt, thủy lợi, công trình quốc phòng – an ninh…). | Sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện chuyên dùng cho cấp cứu, cứu hộ, quốc phòng – an ninh vào mục đích khác, gây hậu quả nhất định. |
| Khung hình phạt | Khung 1: Phạt tù từ 03 năm đến 12 năm. Khung 2: Phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. | Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Khung 2: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. |
| Hình phạt đối với hành vi chuẩn bị phạm tội | Người chuẩn bị phạm tội này thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. | Không có quy định riêng về chuẩn bị phạm tội |
| Hình phạt bổ sung | Người phạm tội còn có thể bị phạt quản chế từ 01 năm đến 05 năm. | Không quy định hình phạt bổ sung cụ thể ngoài phạt tiền |
| Mức độ nguy hiểm cho xã hội | Rất nghiêm trọng, trực tiếp xâm phạm công trình, cơ sở vật chất có ý nghĩa sống còn với an ninh quốc gia và trật tự xã hội. | Nguy hiểm ở việc xâm phạm tài nguyên tần số vô tuyến điện – một tài nguyên đặc biệt quan trọng cho hoạt động cứu hộ, an toàn và an ninh quốc gia. |
THAM KHẢO THÊM:
