Xóa án tích là một trong những thủ tục pháp lý quan trọng, giúp người từng bị kết án có cơ hội được xóa bỏ những ảnh hưởng pháp lý liên quan đến án tích, từ đó dễ dàng tái hòa nhập cộng đồng và ổn định cuộc sống. Vậy, điều kiện và thủ tục xóa án tích tại Sở Tư pháp hiện nay đang được thực hiện như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Những điều kiện xóa án tích tại Sở Tư pháp:
Việc xóa án tích được thực hiện theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, trong đó có 02 hình thức xóa án tích chính như sau:
- Xóa án tích đương nhiên: Áp dụng cho những người đã chấp hành xong bản án, không phạm tội mới trong thời gian thử thách và có đủ điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015;
- Xóa án tích theo quyết định của Tòa án: Áp dụng cho các trường hợp đặc biệt như người phạm tội do lỗi vô ý hoặc tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng.
Điều kiện chung để được xóa án tích gồm:
- Người bị kết án đã chấp hành xong bản án;
- Người bị kết án không phạm tội mới trong một khoảng thời gian nhất định kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc từ khi hết thời gian thử thách (đối với án treo).
Thời gian để thực hiện thủ tục xóa án tích phụ thuộc vào loại hình phạt đã chấp hành. Cụ thể như sau:
- Phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ: 01 năm kể từ ngày chấp hành xong bản án;
- Phạt tù có thời hạn dưới 5 năm: 02 năm kể từ ngày chấp hành xong bản án;
- Phạt tù có thời hạn từ 5 năm đến 15 năm: 03 năm kể từ ngày chấp hành xong bản án;
- Phạt tù có thời hạn từ 15 năm trở lên hoặc tù chung thân: 05 năm kể từ ngày chấp hành xong bản án.
2. Quy trình và thủ tục xóa án tích tại Sở Tư pháp:
Thủ tục xóa án tích tại Sở Tư pháp chủ yếu áp dụng cho trường hợp xóa án tích đương nhiên, tức là khi cá nhân đã chấp hành xong hình phạt và đủ điều kiện theo quy định của Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015. Trong trường hợp này, người có yêu cầu sẽ đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 1 để xác nhận tình trạng “không còn án tích”. Quy trình thực hiện được hướng dẫn cụ thể tại Điều 45 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 và Điều 369 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ.
Người yêu cầu cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định pháp luật. Hồ sơ gồm có những loại giấy tờ cơ bản sau:
- Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp;
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân có chứng thực hợp lệ;
- Bản sao sổ hộ khẩu hoặc giấy xác nhận đăng ký thường trú/tạm trú có chứng thực;
- Các giấy tờ chứng minh đã chấp hành xong hình phạt và các nghĩa vụ dân sự (nếu có). Như giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự, biên lai nộp án phí hoặc quyết định tha tù trước thời hạn…
Việc chuẩn bị hồ sơ cần chính xác, đầy đủ để tránh việc bị yêu cầu bổ sung hoặc kéo dài thời gian giải quyết.
Luật Dương Gia khuyến nghị người nộp nên đối chiếu kỹ thông tin cá nhân giữa các giấy tờ, bảo đảm thống nhất họ tên, số định danh và địa chỉ cư trú trước khi nộp.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp có thẩm quyền.
Công dân nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi đăng ký thường trú. Trường hợp không có nơi thường trú, hồ sơ được nộp tại Sở Tư pháp nơi đăng ký tạm trú.Đối với người Việt Nam cư trú ở nước ngoài, có thể nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi cư trú cuối cùng trước khi xuất cảnh.
Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại bộ phận một cửa của Sở Tư pháp hoặc qua đường bưu điện (trường hợp đăng ký trực tuyến hoặc ủy quyền). Sau khi tiếp nhận, cơ quan tiếp nhận sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ, cấp phiếu biên nhận và hướng dẫn người nộp theo dõi tiến độ xử lý.
Bước 3: Xác minh thông tin và xử lý hồ sơ.
Trong thời hạn tối đa 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Sở Tư pháp sẽ tiến hành kiểm tra, đối chiếu và xác minh thông tin án tích của người yêu cầu trong Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp quốc gia.
Trong trường hợp phải xác minh thông tin tại nhiều địa phương hoặc có yếu tố nước ngoài, thời hạn này có thể kéo dài tối đa đến 15 ngày. Trường hợp người yêu cầu đủ điều kiện xóa án tích, Sở Tư pháp sẽ cập nhật dữ liệu và ghi nhận tình trạng “đã được xóa án tích” trong hệ thống.
Ngược lại, trong trường hợp cá nhân chưa đủ điều kiện đương nhiên xóa án tích, cơ quan tư pháp sẽ có văn bản thông báo rõ lý do và hướng dẫn các bước tiếp theo, như chờ đủ thời hạn hoặc thực hiện thủ tục đề nghị Tòa án xóa án tích theo Điều 71 Bộ luật Hình sự 2015.
Bước 4: Nhận kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Sau khi hồ sơ được giải quyết, Sở Tư pháp sẽ cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 1 trong đó ghi rõ “Không có án tích” nếu người đó đủ điều kiện được xóa án. Người yêu cầu có thể nhận kết quả trực tiếp tại Sở Tư pháp hoặc qua đường bưu điện (nếu đã đăng ký nhận kết quả tại nhà).
Trước khi nhận, người dân nên kiểm tra kỹ các thông tin cá nhân trên phiếu, đặc biệt là họ tên, số định danh, ngày sinh và nội dung án tích để bảo đảm tính chính xác. Nếu phát hiện sai sót, cần đề nghị điều chỉnh ngay trong thời hạn hiệu lực của phiếu.
Nhìn chung, thủ tục xóa án tích đòi hỏi sự tuân thủ chặt chẽ về trình tự, thời hạn và tính xác thực của hồ sơ. Trong thực tế, nhiều trường hợp bị kéo dài thời gian xử lý do hồ sơ thiếu, sai thông tin hoặc không chứng minh được đã chấp hành xong các nghĩa vụ dân sự.
Luật Dương Gia khuyến nghị người dân nên chuẩn bị hồ sơ cẩn trọng, sao lưu bản chính và tra cứu tình trạng án tích trước khi nộp để đảm bảo thủ tục diễn ra thuận lợi. Đây là bước quan trọng giúp người từng có án tích khôi phục danh dự, nhân thân pháp lý và quyền công dân; đồng thời tạo điều kiện để thực hiện các quyền khác như đăng ký nghĩa vụ quân sự, xin việc làm hoặc xuất cảnh…
3. Cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người đã xóa án tích:
Căn cứ theo Điều 44 Luật Lý lịch tư pháp 2009 quy định về cập nhật thông tin lý lịch tư pháp trong trường hợp người bị kết án được xoá án tích như sau:
Thứ nhất: Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia thực hiện việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong các trường hợp sau đây:
- Công dân Việt Nam mà không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú;
- Người nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam.
Thứ hai: Sở Tư pháp thực hiện việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong các trường hợp sau đây:
- Công dân Việt Nam thường trú hoặc tạm trú ở trong nước;
- Công dân Việt Nam đang cư trú ở nước ngoài;
- Người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam.
Ngoài ra, giám đốc Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Giám đốc Sở Tư pháp hoặc người được ủy quyền ký Phiếu lý lịch tư pháp và chịu trách nhiệm về nội dung của Phiếu lý lịch tư pháp. Trong trường hợp cần thiết, Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp có trách nhiệm xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích khi cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Theo đó, các cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp gồm:
- Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia;
- Sở Tư pháp.
4. Xóa án tích tại Sở tư pháp mất bao nhiêu?
Xóa án tích tại Sở Tư pháp Hà Nội chính là thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp có nội dung “không có án tích”. Do vậy, lệ phí xóa án tích chính là lệ phí cấp Phiếu. Theo Thông tư số 16/2025/TT-BTC, xóa án tích tại Sở Tư pháp hết khoản phí sau:
| Hình thức xóa án tích | Mức Lệ Phí (VNĐ/lần/người) | |
Hình thức trực tiếp | ||
Phí cung cấp thông tin lý lịch tư pháp | 200.000 | |
Phí cung cấp thông tin lý lịch tư pháp của học sinh từ đủ 16 tuổi trở lên, sinh viên, người có công với cách mạng, thân nhân liệt sỹ (gồm cha đẻ, mẹ đẻ, vợ (hoặc chồng), con (con đẻ, con nuôi), người có công nuôi liệt sỹ) | 100.000 | |
Hình thức trực tuyến | ||
Từ 24/04/2025 đến hết ngày 31/12/2025 | Từ 01/01/2026 | |
Phí cung cấp thông tin lý lịch tư pháp | 170.000 | 200.000 |
Phí cung cấp thông tin lý lịch tư pháp của học sinh từ đủ 16 tuổi trở lên, sinh viên, người có công với cách mạng, thân nhân liệt sỹ (gồm cha đẻ, mẹ đẻ, vợ (hoặc chồng), con (con đẻ, con nuôi), người có công nuôi liệt sỹ) | 80.000 | 100.000 |
Lưu ý:
Khoản 4 Điều 70 Văn bản hợp nhất số 11/VBHN-VPQH năm 2025 Bộ Luật Hình sự quy định về thẩm quyền xóa án tích đương nhiên như sau:
“Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án và khi có yêu cầu thì cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích, nếu có đủ điều kiện…”.
Trước đây, việc quản lý và cập nhật cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được phân cấp cho Sở Tư pháp các tỉnh/thành phố và Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia thuộc Bộ Tư pháp. Theo đó, Sở Tư pháp Hà Nội là cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục xóa án tích đương nhiên, bao gồm việc tiếp nhận hồ sơ, xác minh thông tin và cấp Phiếu lý lịch tư pháp xác nhận “không có án tích” cho cá nhân đủ điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Tuy nhiên, kể từ tháng 3 năm 2025, chức năng quản lý, khai thác và xác nhận dữ liệu lý lịch tư pháp trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được chuyển giao từ Sở Tư pháp sang Phòng Hồ sơ nghiệp vụ thuộc Công an thành phố Hà Nội. Theo sự điều chỉnh này, Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an thành phố Hà Nội là đơn vị chịu trách nhiệm tiếp nhận, xử lý và xác nhận thông tin về án tích của công dân.
Do đó, hiện nay, khi thực hiện thủ tục xóa án tích đương nhiên hoặc xin cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên địa bàn Hà Nội, công dân cần nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan Công an có thẩm quyền thay vì nộp tại Sở Tư pháp như trước đây. Sự thay đổi này nhằm đồng bộ hóa dữ liệu, tăng cường tính bảo mật và rút ngắn thời gian xác minh, giúp quy trình giải quyết hồ sơ của người dân nhanh gọn và chính xác hơn.
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
