Có được bổ nhiệm Thừa phát lại khi đã xóa án tích không?

1. Tầm quan trọng của việc xóa án tích khi xin bổ nhiệm Thừa phát lại:

Xóa án tích không chỉ là một thủ tục pháp lý mà còn là điều kiện then chốt để ứng viên có cơ hội được bổ nhiệm làm Thừa phát lại. Theo Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015, người được xóa án tích được coi là chưa bị kết án, qua đó khôi phục gần như toàn bộ quyền công dân, trong đó có quyền tham gia các ngành nghề đặc thù.

Chức danh Thừa phát lại đòi hỏi tính liêm chính, đạo đức nghề nghiệp và sự minh bạch tuyệt đối. Do đó, việc đã được xóa án tích không chỉ thể hiện sự tuân thủ pháp luật mà còn chứng minh quá trình cải tạo tốt của ứng viên.

Ngược lại, nếu chưa được xóa án tích, cá nhân sẽ bị cấm bổ nhiệm theo quy định tại Điều 11 Nghị định 08/2020/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại. Điều này cho thấy thủ tục xóa án tích mang ý nghĩa pháp lý và xã hội quan trọng, đồng thời khẳng định uy tín và năng lực nghề nghiệp của người dự kiến được bổ nhiệm.

2. Quy định pháp luật về việc bổ nhiệm Thừa phát lại liên quan đến án tích:

2.1. Xóa án tích theo Bộ luật Hình sự:

Căn cứ theo quy định tại Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về Xóa án tích như sau:

“Người được xóa án tích coi như chưa bị kết án. Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.”

Quy định này khẳng định rằng sau khi được xóa án tích cá nhân được phục hồi các quyền và lợi ích pháp lý như người chưa từng bị kết án, trừ những trường hợp pháp luật quy định hạn chế đặc biệt.

2.2. Điều kiện bổ nhiệm Thừa phát lại và yêu cầu về án tích:

Căn cứ theo Điều 11 Nghị định 08/2020/NĐ-CP quy định về những trường hợp không được bổ nhiệm Thừa phát lại thì: 

“Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; người đã bị kết án về tội phạm do vô ý, tội phạm ít nghiêm trọng do cố ý mà chưa được xóa án tích; người đã bị kết án về tội phạm liên quan đến chiếm đoạt tài sản, trục lợi, gian lận, gian dối, xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, kể cả trường hợp đã được xóa án tích.”

 Như vậy, người bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa được xóa án tích sẽ không đủ điều kiện bổ nhiệm. Ngoài ra, pháp luật còn duy trì một số trường hợp cấm tuyệt đối, kể cả đã xóa án tích, nhằm đảm bảo tính minh bạch và sự liêm chính trong hoạt động của Thừa phát lại.

3. Đã xóa án tích có được bổ nhiệm Thừa phát lại không?

Về nguyên tắc, pháp luật quy định chỉ cấm người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; người đã bị kết án về tội phạm do vô ý, tội phạm ít nghiêm trọng do cố ý mà chưa được xóa án tích.

Và khi một người đã được xóa án tích, họ được coi là chưa bị kết án, đồng nghĩa với việc họ không còn thuộc đối tượng bị hạn chế bổ nhiệm Thừa phát lại. Người đã được xóa án tích hoàn toàn có thể được bổ nhiệm Thừa phát lại nếu đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn khác về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm pháp luật, phẩm chất đạo đức và hoàn thành khóa đào tạo nghề Thừa phát lại.

Tuy nhiên, dù về mặt pháp lý người đã được xóa án tích được coi là chưa bị kết án, nhưng trong thực tế, mức độ nghiêm trọng và tính chất của tội phạm từng phạm phải vẫn ảnh hưởng lớn đến khả năng được bổ nhiệm làm Thừa phát lại. Với những tội danh liên quan đến chiếm đoạt tài sản, gian lận, trục lợi hay xâm phạm an ninh quốc gia, đây là những hành vi phản ánh trực tiếp về đạo đức và tính liêm chính, yếu tố cốt lõi của nghề Thừa phát lại. Do đó, dù đã được xóa án tích, ứng viên vẫn khó có cơ hội được chấp nhận, bởi cơ quan xét duyệt sẽ thận trọng nhằm bảo đảm uy tín và sự minh bạch của đội ngũ hành nghề.

4. Những trường hợp nào vẫn bị cấm bổ nhiệm dù đã xóa án tích?

Căn cứ theo quy định tại  Điều 11 Nghị định 08/2020/NĐ-CP, các trường hợp sau đây vẫn bị cấm tuyệt đối bổ nhiệm làm Thừa phát lại, kể cả khi đã được xóa án tích. Cụ thể:

• Người từng phạm tội liên quan đến chiếm đoạt tài sản. Đây là nhóm tội được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015, bao gồm: Tội cướp tài sản; Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; Tội cưỡng đoạt tài sản; Tội cướp giật tài sản; Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản; Tội trộm cắp tài sản; Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản….
• Người phạm tội gian lận, gian dối, trục lợi. Đây là các hành vi thể hiện sự thiếu trung thực và lợi dụng sơ hở pháp luật hoặc lòng tin của người khác để đạt được lợi ích không chính đáng. Theo Bộ luật Hình sự 2015 các tội điển hình trong nhóm này bao gồm: Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; Tội gian lận trong đấu thầu; Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm…..
• Người phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia. Đây là nhóm tội đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại Chương XIII Bộ luật Hình sự 2015.  Đây là những hành vi trực tiếp đe dọa đến sự tồn vong của Nhà nước, chế độ chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
• Người phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do lỗi cố ý. Đây là nhóm tội có mức độ nguy hiểm rất cao cho xã hội, thể hiện hành vi cố ý xâm phạm nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản hoặc lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân. Cụ thể: Tội giết người; Tội hiếp dâm; Tội cướp tài sản…

Như vậy, với yêu cầu về tính liêm chính, đạo đức và sự tin cậy tuyệt đối, nghề Thừa phát lại không cho phép người từng có tiền án về những tội này được bổ nhiệm, dù họ đã chấp hành xong hình phạt và được xóa án tích. Quy định này nhằm bảo đảm sự minh bạch và giữ gìn uy tín cho toàn bộ hệ thống thi hành pháp luật.

5. Ảnh hưởng của tiền án, án tích đến quá trình xét duyệt hồ sơ:

Thực tế, dù pháp luật cho phép bổ nhiệm với một số trường hợp đã xóa án tích, cơ quan xét duyệt vẫn thẩm định kỹ lưỡng về nhân thân, đạo đức và uy tín xã hội. Hồ sơ sẽ được kiểm tra qua Phiếu lý lịch tư pháp và xác minh quá trình công tác sau khi chấp hành án.

Người từng phạm tội liên quan đến tài sản hoặc gian lận sẽ gặp nhiều khó khăn hơn vì đây là những hành vi ảnh hưởng trực tiếp đến tính liêm chính của nghề Thừa phát lại. Do đó, ngoài việc xóa án tích, ứng viên cần chứng minh sự cải tạo tốt, đạo đức nghề nghiệp và uy tín trong cộng đồng.

6. Những lưu ý quan trọng khi người đã xóa án tích xin bổ nhiệm Thừa phát lại: 

6.1. Phiếu lý lịch tư pháp là yếu tố then chốt:

Phiếu lý lịch tư pháp phải thể hiện không còn án tích. Điều này là bằng chứng pháp lý quan trọng để chứng minh ứng viên không thuộc đối tượng bị cấm bổ nhiệm theo quy định tại Điều 11 Nghị định số 08/2020/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại. Nếu trước đây từng bị kết án, ứng viên nên chuẩn bị hồ sơ minh bạch, tránh khai báo thiếu trung thực, vì cơ quan xét duyệt sẽ xác minh kỹ thông tin này.

6.2. Đạo đức nghề nghiệp và uy tín xã hội:

Mặc dù về pháp lý không còn án tích, nhưng cơ quan quản lý sẽ xem xét toàn diện về nhân thân, đạo đức, lối sống. Nghề Thừa phát lại yêu cầu tính liêm chính, minh bạch, nên ứng viên cần chứng minh quá trình rèn luyện, uy tín trong thời gian sau khi xóa án tích. Nếu có thư giới thiệu, xác nhận uy tín từ cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có vị trí trong ngành pháp luật, điều này sẽ giúp tăng cơ hội được chấp thuận.

6.3. Kinh nghiệm và thành tích công tác:

Người từng có án tích cần chứng minh năng lực chuyên môn nổi bật và kinh nghiệm pháp lý vững vàng, thể hiện thông qua hồ sơ làm việc, đóng góp cho xã hội hoặc ngành nghề liên quan đến pháp luật. Sở Tư pháp thường đánh giá cao những ứng viên có quá trình công tác tốt, không vi phạm trong thời gian dài sau khi xóa án tích.

6.4. Chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng, trung thực:

Không che giấu tiền án trong hồ sơ hoặc phỏng vấn, bởi nếu phát hiện thông tin sai lệch, hồ sơ sẽ bị loại và có thể ảnh hưởng đến cơ hội trong tương lai.Tất cả giấy tờ phải được công chứng, chứng thực hợp lệ để đảm bảo tính pháp lý và tránh bị yêu cầu bổ sung nhiều lần.

7. Kết luận và lời khuyên:

Người đã xóa án tích có thể được bổ nhiệm Thừa phát lại nếu trước đó bị kết án về tội vô ý hoặc tội ít nghiêm trọng do cố ý. Ngược lại, nếu từng phạm tội nghiêm trọng, tội liên quan đến chiếm đoạt tài sản, gian lận hoặc xâm phạm an ninh quốc gia, thì dù đã xóa án tích vẫn bị cấm bổ nhiệm.

Vì vậy, ứng viên cần nắm rõ quy định pháp luật, đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện trước khi chuẩn bị hồ sơ. Để tăng cơ hội được chấp thuận, nên tìm đến sự tư vấn pháp lý chuyên nghiệp nhằm đảm bảo hồ sơ đầy đủ, minh bạch và đúng quy định.

THAM KHẢO THÊM:

• Thừa phát lại là gì? Quy định về chức năng, thẩm quyền của Thừa phát lại?
• Chức năng hoạt động của đơn vị Thừa phát lại
• Tiêu chuẩn, quy trình thủ tục, hồ sơ bổ nhiệm thừa phát lại