Hình phạt đối với tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi 

Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để xử lý nghiêm các hành vi phạm tội và đồng thời cũng phòng ngừa những hành vi phạm tội này xảy ra.

Tuy vẫn còn một số điểm vướng mắc, có những quan điểm khác nhau, chưa thống nhất, các hành vi khách quan chưa bao quát hết được các diễn biến mới của xã hội liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em nhưng chúng ta có thể thấy được sự tiến bộ của pháp luật hình sự nước ta so với trước đây khi quy định tội danh này. Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi được quy định rõ ràng, cụ thể về chủ thể, các hành vi khách quan, mặt chủ quan, khách thể và đã có văn bản hướng dẫn thi hành kịp thời để tránh những vướng mắc trong thực tiễn áp dụng pháp luật.

1. Hình phạt đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định tại khoản 1 Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015:

Khoản 1 Điều 145 Bộ luật hình sự là cấu thành tội phạm cơ bản, cũng là cấu thành tội phạm giảm nhẹ nhất của tội danh quy định: “Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm”. Đây là khung cấu thành cơ bản của tội phạm này, người phạm tội thuộc trường hợp không có các tình tiết định khung tăng nặng ở khoản 02 hoặc khoản 03 của Điều luật, với mức hình phạt chính là phạt tù với mức thấp nhất của khung hình phạt là một năm tù, cao nhất là năm năm tù (thuộc loại tội phạm nghiêm trọng).

2. Hình phạt đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định tại khoản 2 Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015:

Khoản 2 Điều 145 Bộ luật hình sự quy định khung hình phạt tăng nặng thứ nhất có mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm được áp dụng cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng như sau:

– Thứ nhất, phạm tội hai lần trở lên: Đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì tình tiết “Phạm tội 02 lần trở lên” là trường hợp người phạm tội đủ 18 tuổi trở lên thực hiện hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi từ hai lần trở lên, và mỗi lần đều đủ yếu tố cấu thành tội theo quy định tại khoản 1 của Điều luật này và trong hai lần giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đó chưa bị các cơ có thẩm quyền điều tra, xử lý và cũng chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Cần chú ý trong các lần giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đó thì người phạm tội phải là người đủ 18 tuổi trở lên; nhưng trong 02 lần đó thì có 01 lần chưa đủ 18 tuổi; và 01 lần đủ 18 tuổi, thì họ chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 của Điều 145 của Bộ luật hình sự (lần chưa đủ 18 tuổi thì họ không phải chịu trách nhiệm hình sự).

– Thứ hai, đối với 02 người trở lên: Đây là trường hợp chủ thể phạm tội này giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với nhiều nạn nhân từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và mỗi lần giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đều đã đủ yếu tố cấu thành theo khoản 1 của Điều 145 Bộ luật hình sự và chưa lần nào bị cơ quan có thẩm quyền xử lý.

– Thứ ba, có tính chất loạn luân: Đây là trường hợp giữa người phạm tội và nạn nhân có quan hệ cùng dòng máu trực hệ hoặc có quan hệ là anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha và mối quan hệ đặc biệt này làm tăng tính nguy hiểm của hành vi phạm tội nên cũng làm tăng trách nhiệm hình sự [6]. Việc quy định tình tiết “có tính chất loạn luân” là một tình tiết định khung tăng nặng của Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi như nêu trên là quy định hết sức cần thiết, bởi vì loạn luân là một dạng hành vi nguy hiểm, diễn ra trong mối quan hệ gia đình giữa những người có quan hệ huyết thống và gần gũi, nó vi phạm truyền thống đạo đức, đạo lý, làm băng hoại đạo đức xã hội, dẫn đến những hành động biến thái, làm rối loạn các mối quan hệ của các thành viên trong gia đình, gây ra sự lẫn lộn giữa các vai trò thế hệ trong gia đình, hủy diệt cấu trúc một đơn vị hạt nhân của xã hội đó là gia đình, đồng thời kìm hãm sự phát triển của xã hội khiến cho đất nước lạc hậu dần so với xu thế phát triển. Vì vậy hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có tính chất loạn luân cần phải được xử lý thật nghiêm khắc bằng pháp luật hình sự.

– Làm nạn nhân có thai: Đây là trường hợp tăng nặng trách nhiệm hình sự vì nạn nhân còn phải chịu thêm tác động tâm lý nặng nề do việc mang thai khi còn ít tuổi.

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%: Đây là trường hợp tăng nặng trách nhiệm hình sự vì hành vi phạm tội còn xâm phạm rất nghiêm trọng đến sức khỏe của nạn nhân.

– Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh: Đây là trường hợp người phạm tội có quan hệ đặc biệt với nạn nhân. Họ là người có trách nhiệm với nạn nhân và nạn nhân là người có sự tin tưởng và trông cậy người phạm tội. Mối quan hệ đặc biệt này làm tăng tính nguy hiểm của hành vi phạm tội nên cũng làm tăng trách nhiệm hình sự.

3. Hình phạt đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định tại khoản 3 Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015:

Khoản 3 của Điều luật quy định khung hình phạt tăng nặng thứ hai có mức phạt tù từ 07 năm đến 15 năm được áp dụng cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên: Đây là trường hợp tăng nặng trách nhiệm hình sự vì hành vi phạm tội còn xâm phạm đặc biệt nghiêm trọng đến sức khỏe của nạn nhân.

– Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội: Đây là trường hợp tăng nặng trách nhiệm hình sự vì hành vi phạm tội còn có thể làm cho nạn nhân bị lây nhiễm HIV, đe dọa đến tính mạng của họ.

4. Hình phạt đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định tại khoản 4 Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015:

Khoản 4 của điều luật quy định khung hình phạt bổ sung (có thể được áp dụng) là: Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Các hình phạt tại khoản này được áp dụng khi xét thấy nếu để người bị kết án tiếp tục đảm nhiệm những chức vụ, làm những nghề hoặc công việc nhất định nào đó sau khi chấp hành xong hình phạt tù hoặc sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, nếu là hình phạt chính khác thì họ có thể lại có điều kiện phạm tội mới. Áp dụng hình phạt bổ sung này nhằm tăng cường hiệu quả của hình phạt chính đã áp dụng đối với người bị kết án, củng cố, tăng cường hiệu quả của hình phạt chính đó bằng cách tước bỏ người bị kết án môi trường (cương vị công tác, lĩnh vực hành nghề…) có thể tạo điều kiện cho họ dễ dàng phạm tội lại.