Hiệu ứng Tranzito là gì? Cấu tạo Tranzito lưỡng cực n-p-n?

1. Tìm hiểu về Tranzito:

1.1. Định nghĩa về Tranzito:

Đây là một thành phần quan trọng trong điện tử và công nghệ thông tin. Tranzito hay Transistor NPN (Negative-Positive-Negative) là một loại transistor ba lớp được sử dụng rộng rãi trong các mạch điện tử. Nó gồm ba lớp bán dẫn: một lớp doped négatif ở giữa, nằm giữa hai lớp doped positive. Điều này tạo ra sự kết hợp giữa hai dòng chính – dòng dương từ cộng hưởng emitter và dòng âm từ cộng hưởng collector. Transistor NPN hoạt động như một công tắc hoặc bộ khuếch đại tín hiệu điện. Chúng thường được sử dụng để tạo mạch logic, mạch khuếch đại tín hiệu, và trong các ứng dụng công nghiệp phức tạp.

Ví dụ cụ thể về cách transistor NPN hoạt động là trong mạch khuếch đại âm thanh. Khi tín hiệu âm thanh vào cộng hưởng base của transistor, dòng điện qua cả cộng hưởng collector và emitter được điều khiển bởi tín hiệu đó. Điều này cho phép transistor NPN khuếch đại tín hiệu âm thanh ban đầu lên mức độ lớn hơn, giúp tín hiệu âm thanh trở nên rõ ràng hơn và mạnh hơn trước khi đưa vào loa.

Transistor NPN có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất và chức năng của các thiết bị điện tử, từ điện thoại di động đến máy tính và thiết bị điều khiển tự động. Sự kết hợp giữa dòng dương và dòng âm trong transistor NPN mang lại nhiều ứng dụng đa dạng và quan trọng cho việc phát triển công nghệ.

1.2. Phân loại tranzito:

Transistor, là một trong những phát minh quan trọng nhất trong lĩnh vực điện tử, đã mang lại một loạt ứng dụng đa dạng trong thế giới hiện đại. Chúng có thể được chia thành ba loại chính: transistor bipolơ, transistor kết nối cảm ứng (FET), và transistor kết nối cực cảm ứng (BJT).

– Transistor Bipolơ (BJT): Transistor Bipolơ là loại phổ biến nhất trong ba loại. Nó bao gồm hai loại chính: NPN (Negative-Positive-Negative) và PNP (Positive-Negative-Positive). Trong transistor NPN, dòng chạy từ cực cảm ứng vào cực nền và sau đó ra cực thu. Trong transistor PNP, ngược lại, dòng chạy từ cực nền vào cực cảm ứng và sau đó ra cực thu. Transistor BJT được sử dụng rộng rãi trong các mạch khuếch đại, mạch chuyển đổi, và ứng dụng công nghệ khác.

– Transistor kết nối cảm ứng (FET): Transistor kết nối cảm ứng, hay còn gọi là transistor Field-Effect (FET), là loại transistor thứ hai. Nó bao gồm JFET (Junction Field-Effect Transistor) và MOSFET (Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor). Đặc điểm chung của FET là kiểm soát dòng điện thông qua một cực cảm ứng mà không có dòng chảy vào cực cảm ứng. FET thường sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu điện trở đầu vào cao, như trong các mạch khuếch đại tín hiệu.

– Transistor kết nối cực cảm ứng (BJT): Transistor Kết nối cực cảm ứng là loại transistor mới hơn trong ba loại. Nó kết hợp sự ưu điểm của cả BJT và FET. Transistor Kết nối cực cảm ứng thường có hiệu suất khuếch đại tốt và điện trở đầu vào cao, làm cho chúng phù hợp trong các ứng dụng yêu cầu chất lượng tín hiệu cao.

Từ BJT truyền thống đến FET hiện đại và transistor kết nối cực cảm ứng đa dạng, sự phân loại này cho thấy tầm quan trọng của transistor trong công nghệ điện tử. Sự đa dạng này không chỉ định hình mạch điện tử hiện đại mà còn mở ra nhiều cơ hội trong việc phát triển công nghệ tiến bộ.

1.3. Cách xác định chân transistor:

* Bước 1: Xác định chân B của transistor

Transistor có ba chân, bạn chỉ cần đo hai chân bất kì là có thể xác định được chân còn lại vì có 2 phép thử khiến cho kim đồng hồ dịch chuyển. Cách này sẽ giúp bạn xác đinh được chân B.

* Bước 2: Xác định tranzito thuận – nghịch

Đặt que đo một vào chân B đã xác định được ở bước 1 và que còn lại vào một trong hai chân bất kì. Nếu que đo một là đỏ thì đây là transistor loại NPN còn que đo 1 màu đen thì đó là transistor loại PNP.

* Bước 3: Xác định chân E – C của transistor

Chấm que cực dương vào chân mà bạn nghi ngờ là chân C, que âm nối vào chân E tức chân còn lại sẽ là chân B đã xác định ở trên. Sau đó dùng ngón tay nối B và C lại. Nếu kim lên thì đó là chân C, tức nghi ngờ đúng còn nếu kim không lên thì nghi ngờ của bạn là sai, cần thử lại.

Ngoài ra, có thể xác định chân E, C, B của transistor bằng cách nhận diện như sau:

– Thông thường, các loại transistor có công suất nhỏ thì thứ tự chân C và B sẽ tùy vào quốc gia sản xuất, tuy nhiên điểm chung của tất cả là chân E luôn ở phía bên trái, các chân khác sẽ có vị trí như sau:

+ Tại Nhật: Ví dụ như tranzito C828,  A564,…chân ở giữa là C còn chân bên phải là B.

+ Ở Trung Quốc: Chân ở giữa là B còn chân bên phải là C.

Đối với những loại tranzito nhái thì cách xác định này không đúng và chúng ta phải dùng đồng hồ vạn năng để xác định.

– Với những loại tranzito công suất lớn thì đa phần chân trái là chân B, giữa là C và chân bên phải là E.

2. Hiệu ứng Tranzito là gì?