Hiệp ước vốn Basel II là gì? Mục tiêu và nội dung của Basel II

Hiệp ước Basel II là hiệp ước được lập ra nhằm mục tiêu xác định các tiêu chuẩn về vốn để hạn chế rủi ro kinh doanh của các ngân hàng và tăng cường hệ thống tài chính cho các ngân hàng này. Vậy quy định về Hiệp ước vốn Basel II là gì, mục tiêu và nội dung của Basel  được quy định như thế nào.

Luật sư tư vấn pháp luật miễn phí qua điện thoại 24/7: 1900.6568

1. Hiệp ước vốn Basel II là gì?

– Khái niệm hiệp ước vốn Basel II:

Basel II là một tập hợp các quy định ngân hàng quốc tế do Ủy ban Basel về Giám sát ngân hàng đưa ra, nhằm nâng cấp lĩnh vực quy định quốc tế với các quy tắc và hướng dẫn thống nhất. Basel II đã mở rộng các quy định về yêu cầu vốn tối thiểu được thiết lập theo Basel I, hiệp định quản lý quốc tế đầu tiên, và cung cấp khuôn khổ để xem xét quy định, cũng như đặt ra các yêu cầu công bố thông tin để đánh giá mức độ an toàn vốn của các ngân hàng. Sự khác biệt chính giữa Basel II và Basel I là Basel II kết hợp rủi ro tín dụng của tài sản do các tổ chức tài chính nắm giữ để xác định tỷ lệ vốn điều tiết.

+ Các cơ quan quản lý được thành lập bởi chính phủ hoặc các tổ chức khác để giám sát hoạt động và tính công bằng của thị trường tài chính và các công ty tham gia vào hoạt động tài chính. Mục tiêu của quy định là ngăn chặn và điều tra gian lận, giữ cho thị trường hoạt động hiệu quả và minh bạch, đồng thời đảm bảo khách hàng và khách hàng được đối xử công bằng và trung thực. Một số cơ quan quản lý khác nhau tồn tại từ Hội đồng Dự trữ Liên bang giám sát lĩnh vực ngân hàng thương mại đến FINRA và SEC, những cơ quan giám sát các nhà môi giới và sàn giao dịch chứng khoán.

+ Ủy ban Basel bao gồm các Ngân hàng Trung ương từ 28 khu vực pháp lý. Có 45 thành viên của Ủy ban Basel về Giám sát Ngân hàng. BCBS bao gồm các khuyến nghị chính sách có ảnh hưởng được gọi là Hiệp định Basel.

+ Rủi ro tín dụng là khả năng người cho vay bị mất vốn do người đi vay không trả được nợ. Rủi ro tín dụng tiêu dùng có thể được đo lường bằng năm điểm C: lịch sử tín dụng, khả năng trả nợ, vốn, điều kiện của khoản vay và tài sản thế chấp đi kèm. Người tiêu dùng có rủi ro tín dụng cao hơn thường phải trả lãi suất cao hơn cho các khoản vay.

2. Mục tiêu và nội dung của Basel II:

– Các mục tiêu và nội dung của Hiệp ước vốn Basel II như sau:

Basel II là hiệp định quản lý ngân hàng quốc tế thứ hai dựa trên ba trụ cột chính: yêu cầu vốn tối thiểu, giám sát quy định và kỷ luật thị trường. Yêu cầu về vốn tối thiểu đóng vai trò quan trọng nhất trong Basel II và bắt buộc các ngân hàng phải duy trì tỷ lệ vốn tối thiểu của vốn quy định so với tài sản có trọng số rủi ro. Bởi vì các quy định ngân hàng khác nhau đáng kể giữa các quốc gia trước khi hiệp định Basel ra đời, một khuôn khổ thống nhất của Basel I và sau đó, Basel II đã giúp các quốc gia giảm bớt lo lắng về khả năng cạnh tranh theo quy định và các yêu cầu vốn quốc gia khác nhau đáng kể đối với các ngân hàng.

– Yêu cầu vốn tối thiểu:

Xem thêm: Phân tích nguyên tắc cấm đe dọa dùng vũ lực hay dùng vũ lực

Basel II cung cấp các hướng dẫn để tính toán tỷ lệ vốn điều tiết tối thiểu và xác nhận định nghĩa về vốn điều tiết và hệ số tối thiểu 8% đối với vốn điều tiết so với tài sản có rủi ro. Basel II chia vốn điều tiết đủ điều kiện của một ngân hàng thành ba cấp. Cấp càng cao, ngân hàng càng ít chứng khoán cấp dưới được phép đưa vào đó. Mỗi cấp phải có một tỷ lệ phần trăm tối thiểu nhất định trong tổng vốn điều tiết và được sử dụng làm tử số để tính toán tỷ lệ vốn điều tiết.

+ Yêu cầu vốn dựa trên rủi ro là yêu cầu vốn tối thiểu đối với ngân hàng do các cơ quan quản lý đặt ra. Có một mức sàn cố định cho những yêu cầu này — 8% cho tổng vốn dựa trên rủi ro (cấp 2) và 4% cho vốn dựa trên rủi ro cấp 1. Vốn cấp 1 bao gồm cổ phiếu phổ thông, dự trữ, lợi nhuận giữ lại và cổ phiếu ưu đãi nhất định.
Các yêu cầu về vốn dựa trên rủi ro đóng vai trò như một tấm đệm để bảo vệ một công ty khỏi tình trạng mất khả năng thanh toán.

+ Các yêu cầu về vốn dựa trên rủi ro hiện phải tuân theo mức sàn cố định, theo một quy tắc được thông qua vào tháng 6 năm 2011 bởi Văn phòng kiểm soát tiền tệ (OCC), Hội đồng thống đốc của Hệ thống dự trữ liên bang và Tổng công ty bảo hiểm tiền gửi liên bang (FDIC). Ngoài việc yêu cầu sàn cố định, quy tắc cũng cung cấp một số tính linh hoạt trong việc tính toán rủi ro đối với một số tài sản có rủi ro thấp.

Bản sửa đổi Collins của Đạo luật Bảo vệ Người tiêu dùng và Cải cách Phố Wall của Dodd-Frank áp đặt các yêu cầu về vốn tối thiểu dựa trên rủi ro đối với các tổ chức lưu ký được bảo hiểm, tổ chức lưu ký, công ty mẹ và các công ty tài chính phi ngân hàng được Cục Dự trữ Liên bang giám sát.

Theo quy tắc của Dodd-Frank, mỗi ngân hàng được yêu cầu có tổng tỷ lệ vốn dựa trên rủi ro là 8% và tỷ lệ vốn dựa trên rủi ro cấp 1 là 4,5%. Một ngân hàng được coi là “vốn hóa tốt” nếu có tỷ lệ vốn hóa cấp 1 là 8% trở lên và tổng tỷ lệ vốn dựa trên rủi ro ít nhất là 10% và tỷ lệ đòn bẩy cấp 1 ít nhất là 5%.

– Vốn cấp 1 là định nghĩa chặt chẽ nhất về vốn điều tiết phụ thuộc vào tất cả các công cụ vốn khác và bao gồm vốn chủ sở hữu của cổ đông, dự trữ được công bố, lợi nhuận để lại và một số công cụ vốn đổi mới nhất định. Cấp 2 là các công cụ cấp 1 cộng với nhiều khoản dự trữ ngân hàng khác, công cụ hỗn hợp và các khoản cho vay thứ cấp trung và dài hạn. Cấp 3 bao gồm Cấp 2 cộng với các khoản vay ngắn hạn cấp dưới.

– Một phần quan trọng khác trong Basel II là hoàn thiện định nghĩa về tài sản có trọng số rủi ro, được sử dụng làm mẫu số trong tỷ lệ vốn quy định và được tính bằng cách sử dụng tổng tài sản nhân với trọng số rủi ro tương ứng cho từng loại tài sản. Tài sản càng rủi ro thì trọng lượng của nó càng cao. Khái niệm tài sản có trọng số rủi ro nhằm trừng phạt các ngân hàng nắm giữ tài sản rủi ro, điều này làm tăng đáng kể tài sản có trọng số rủi ro và làm giảm tỷ lệ vốn điều tiết. Điểm đổi mới chính của Basel II so với Basel I là nó có tính đến xếp hạng tín dụng của tài sản trong việc xác định trọng số rủi ro. Xếp hạng tín dụng càng cao thì trọng số rủi ro càng thấp.

+ Basel III, một bộ quy định ngân hàng quốc tế, đưa ra các hướng dẫn xung quanh tài sản có trọng số rủi ro.
Hệ số rủi ro được xác định dựa trên xếp hạng tín nhiệm của một số loại tài sản ngân hàng.
Các khoản cho vay có tài sản đảm bảo được coi là ít rủi ro hơn những khoản khác vì tài sản thế chấp được xem xét bổ sung vào nguồn trả nợ khi tính toán rủi ro của tài sản.

Xem thêm: Cam kết quốc tế là gì? Nguyên tắc tận tâm, thiện chí thực hiện cam kết quốc tế

+ Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007 và 2008 được thúc đẩy bởi các tổ chức tài chính đầu tư vào các khoản cho vay thế chấp nhà dưới chuẩn có nguy cơ vỡ nợ cao hơn nhiều so với các nhà quản lý và cơ quan quản lý ngân hàng cho là có thể xảy ra. Khi người tiêu dùng bắt đầu vỡ nợ đối với các khoản thế chấp của họ, nhiều tổ chức tài chính đã mất một lượng lớn vốn và một số mất khả năng thanh toán.

Basel III, một tập hợp các quy định ngân hàng quốc tế, đưa ra các hướng dẫn nhất định để tránh vấn đề này trong tương lai. Các cơ quan quản lý hiện nhấn mạnh rằng mỗi ngân hàng phải nhóm các tài sản của mình lại với nhau theo loại rủi ro để lượng vốn yêu cầu phù hợp với mức độ rủi ro của từng loại tài sản. Basel III sử dụng xếp hạng tín dụng của một số tài sản nhất định để thiết lập hệ số rủi ro của chúng. Mục đích là để ngăn các ngân hàng mất một lượng lớn vốn khi một loại tài sản cụ thể giảm mạnh về giá trị.

– Giám sát Quy định và Kỷ luật Thị trường:

Giám sát theo quy định là trụ cột thứ hai của Basel II, cung cấp khuôn khổ cho các cơ quan quản lý quốc gia để đối phó với nhiều loại rủi ro khác nhau, bao gồm rủi ro hệ thống, rủi ro thanh khoản và rủi ro pháp lý. Trụ cột kỷ luật thị trường cung cấp các yêu cầu công bố thông tin khác nhau đối với mức độ rủi ro, quy trình đánh giá rủi ro và mức độ an toàn vốn của ngân hàng, giúp ích cho người sử dụng báo cáo tài chính.