Hệ thống bôi trơn là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động?

1. Hệ thống bôi trơn là gì?

Hệ thống bôi trơn là một hệ thống phức tạp và quan trọng trên xe ô tô. Nó được thiết kế để vận chuyển chất bôi trơn đến các chi tiết của động cơ xe, giúp chúng hoạt động mượt mà và bền bỉ hơn. Chất bôi trơn phổ biến nhất là dầu khoáng hoặc dầu nhớt tổng hợp, với độ nhớt thích hợp.

Hệ thống bôi trơn có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ động cơ, giúp nó hoạt động ổn định và tăng tuổi thọ. Khi chất bôi trơn được phân phối đều và thường xuyên trên các chi tiết cần thiết bên trong động cơ, nó giúp giảm ma sát và mài mòn, từ đó tăng hiệu suất và tiết kiệm nhiên liệu.

Tuy nhiên, nếu hệ thống bôi trơn không được bảo trì thường xuyên hoặc bị hư hỏng, sẽ có nhiều vấn đề nghiêm trọng xảy ra cho động cơ. Chẳng hạn như động cơ quá nhiệt, bó/kẹt máy, mài mòn quá mức… Điều này dẫn đến việc động cơ xe dễ bị hao mòn và giảm tuổi thọ, từ đó làm giảm hiệu suất và độ bền của xe.

Do đó, để đảm bảo sự an toàn và tăng tuổi thọ cho động cơ xe, hệ thống bôi trơn cần được bảo trì thường xuyên và kiểm tra định kỳ. Cần thay thế dầu nhớt định kỳ để đảm bảo độ nhớt thích hợp và độ tinh khiết của chất bôi trơn. Ngoài ra, cần kiểm tra các bộ phận liên quan đến hệ thống bôi trơn, như bộ lọc dầu, van điều khiển áp suất dầu, v.v. để đảm bảo chúng hoạt động đúng cách.

Hơn nữa, một hệ thống bôi trơn hiệu quả còn giúp tăng hiệu suất động cơ, giảm tiêu hao nhiên liệu và khí thải. Vì vậy, không chỉ là một bộ phận quan trọng của động cơ, hệ thống bôi trơn còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tác động của xe lên môi trường.

Tóm lại, hệ thống bôi trơn là một phần không thể thiếu của động cơ xe ô tô. Nó giúp bảo vệ động cơ, tăng tuổi thọ và hiệu suất, từ đó giảm tiêu hao nhiên liệu và tác động lên môi trường. Vì vậy, cần bảo trì và kiểm tra hệ thống bôi trơn định kỳ để đảm bảo an toàn và tăng tuổi thọ cho xe của bạn.

2. Cấu tạo của hệ thống bôi trơn: 

Hệ thống bôi trơn là một phần rất quan trọng trong các máy móc. Nó giúp duy trì sự trơn tru và êm ái trong quá trình hoạt động của máy móc, giảm thiểu ma sát và hư hỏng giữa các bề mặt tiếp xúc. Hệ thống bôi trơn bao gồm 4 bộ phận chính: bơm dầu, lọc dầu, thông gió hộp trục khuỷu và két làm mát dầu.

2.1. Bơm dầu: 

Bơm dầu là một trong những bộ phận quan trọng nhất của hệ thống bôi trơn. Nó có tác dụng cung cấp dầu nhờn áp lực cao đến các bề mặt thường xuyên bị ma sát để bôi trơn và làm mát, giúp tránh hư hỏng trong suốt quá trình làm việc. Hiện nay có rất nhiều loại bơm dầu được sử dụng như pittông, trục vít, phiến trượt, tuy nhiên loại phổ biến nhất là bơm dầu bánh răng.

Một số loại bơm dầu khác như bơm dầu ly tâm được sử dụng để cung cấp dầu cho các bộ phận khác nhau trong hệ thống bôi trơn. Bơm dầu ly tâm hoạt động bằng cách sử dụng lực ly tâm để đẩy dầu từ trục quay ra các bộ phận khác trong hệ thống. Nó được sử dụng cho các máy móc lớn và có thể cung cấp lượng dầu lớn hơn so với bơm dầu bánh răng.

2.2. Bộ phận lọc dầu: 

Bộ phận lọc dầu trong hệ thống bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ lại toàn bộ cặn bẩn khi dầu đi qua các chi tiết máy. Lọc dầu giúp dầu luôn đạt độ sạch nhất định, hạn chế tình trạng ổ trục bị mài mòn, kẹt, hư hỏng do tạp chất gây ra. Một số chất thường thấy trong màng lọc dầu sau một thời gian sử dụng bao gồm muội than, cát, bụi, tạp chất trong không khí, mạt kim loại,… Có nhiều loại bầu lọc dầu được sử dụng như lọc hóa chất, từ tính, ly tâm, thấm, cơ khí,…

Các bộ lọc dầu thông thường được chia thành hai loại: bộ lọc dầu thô và bộ lọc dầu tinh. Bộ lọc dầu thô giúp loại bỏ các tạp chất lớn hơn trong dầu nhờn, trong khi bộ lọc dầu tinh giúp loại bỏ các tạp chất nhỏ hơn. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, hệ thống bôi trơn nên được trang bị với cả hai bộ lọc dầu thô và tinh.

2.3. Thông gió hộp trục khuỷu: 

Bộ phận thông gió hộp trục khuỷu có công dụng lớn trong việc hạ nhiệt, làm mát động cơ để tránh làm ảnh hưởng đến tính chất lý – hóa của dầu nhờn. Thông gió hộp trục khuỷu cũng góp phần bảo vệ dầu nhờn khỏi tình trạng ô nhiễm, phân hủy khi tạp chất cháy trong quá trình hoạt động. Hiện nay có hai phương pháp thông gió hộp trục khuỷu phổ biến nhất đó là thông gió kín (cưỡng bức) và thông gió hở (gió tự nhiên).

Thông gió kín là phương pháp thông gió thông qua đường ống dẫn khí hoặc bộ lọc gió. Nó giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm và giữ cho dầu nhờn luôn sạch. Tuy nhiên, thông gió kín đòi hỏi chi phí đầu tư cao hơn và có thể tăng thêm sự cố khi hộp trục khuỷu bị tắc nghẽn. Thông gió hở được sử dụng phổ biến hơn, đặc biệt là trên máy móc nhỏ và có khả năng tự làm mát.

2.4. Két làm mát dầu: 

Két làm mát dầu là một bộ phận quan trọng trong hệ thống bôi trơn. Nó có nhiệm vụ bảo đảm nhiệt độ của dầu nhờn luôn ở mức ổn định, không gây hư hỏng và gián đoạn quá trình hoạt động. Có hai cách thường được ứng dụng trong két làm mát dầu đó là dùng không khí hoặc nước. Bằng cách sử dụng két làm mát dầu, hệ thống bôi trơn được đảm bảo ổn định và tránh được tình trạng quá nóng gây hư hỏng và giảm tuổi thọ của các bộ phận khác trong hệ thống.

Két làm mát dầu có thể được thiết kế để sử dụng nhiều loại chất làm mát khác nhau, như nước, gốc ethylene-glycol hay các chất hóa học khác. Thông thường, két làm mát dầu được sử dụng trên các máy móc lớn để giữ cho nhiệt độ dầu nhờn ở mức ổn định và bảo vệ các bộ phận khác trong hệ thống bôi trơn khỏi tình trạng hư hỏng.

Tóm lại, hệ thống bôi trơn là một phần vô cùng quan trọng trong các máy móc. Các bộ phận chính của hệ thống bôi trơn góp phần quan trọng trong việc giúp máy móc hoạt động trơn tru và ổn định. Việc hiểu rõ về các bộ phận này sẽ giúp cho việc bảo trì và sửa chữa hệ thống bôi trơn trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Cần lưu ý rằng việc bảo trì hệ thống bôi trơn đúng cách sẽ giúp tăng tuổi thọ của máy móc và giảm thiểu chi phí sửa chữa trong tương lai.

3. Nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn: 

Hệ thống bôi trơn là một trong những hệ thống cơ bản nhất trong động cơ, giúp giảm thiểu ma sát và nhiệt độ giữa các bộ phận và bảo vệ chúng tránh khỏi sự hao mòn. Nó góp phần quan trọng trong việc đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất của động cơ.

Với sự phát triển của công nghệ động cơ, hệ thống bôi trơn cũng được cải tiến để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của người sử dụng. Hiện nay, các hệ thống bôi trơn được trang bị những cảm biến, máy bơm và các thiết bị điều khiển tự động để đảm bảo chất lượng dầu bôi trơn được bảo đảm và tiết kiệm hơn.

Khi động cơ hoạt động, dầu bôi trơn sẽ được bơm từ bể dầu đến đáy các-te sử dụng bơm dầu. Từ đó, dầu được hút và vận chuyển đến bộ lọc dầu, nơi chất bẩn, bụi và các hạt lớn hơn sẽ được loại bỏ. Sau đó, dầu sẽ được cung cấp tới các chi tiết cần được bôi trơn, bao gồm piston-xylanh, trục cam-bạc trục cam trục khủy-bạc trục khuỷu, nắp máy, con đội và các hệ thống sử dụng áp suất dầu để hoạt động bên trong động cơ, chẳng hạn như hệ thống điều khiển pha phối khí (VVT-i).

Sau khi đã được bôi trơn, dầu sẽ trở về đáy các-te để tái sử dụng. Việc đảm bảo quá trình lưu thông tuần hoàn đều đặn của chất bôi trơn thông qua các bộ phận là rất quan trọng để đảm bảo rằng các chi tiết của động cơ được bôi trơn đầy đủ và hoạt động ổn định hơn.

Ngoài ra, việc lựa chọn loại dầu bôi trơn phù hợp cũng rất quan trọng. Các loại dầu bôi trơn khác nhau được sử dụng tùy thuộc vào động cơ và điều kiện hoạt động. Ví dụ, động cơ diesel yêu cầu một loại dầu bôi trơn khác so với động cơ xăng. Nếu sử dụng loại dầu bôi trơn không phù hợp, nó có thể gây ra các vấn đề như tắc nghẽn và hao mòn.

Vì vậy, việc bảo trì hệ thống bôi trơn là rất quan trọng để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của động cơ. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến hệ thống bôi trơn, hãy liên hệ với chuyên gia bảo trì của bạn để được tư vấn thêm.