Hệ số an toàn vốn (CAR - Capital Adequacy Ratio) là một trong những nội dung trọng tâm được ngân hàng trung ương và cơ quan quản lý ngân hàng đặt ra để hạn chế, ngăn chặn hoạt động của ngân hàng thương mại trong một số trường hợp nhất định. Vậy hệ số an toàn vốn (CAR - Capital Adequacy Ratio) là gì?
Mục lục bài viết
1. Định nghĩa hệ số an toàn vốn (CAR – Capital Adequacy Ratio):
Hệ số an toàn vốn (CAR) là thước đo vốn khả dụng của ngân hàng được biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm rủi ro tín dụng của ngân hàng- là tỷ số đo lường đánh giá khả năng hấp thụ tổn thất của ngân hàng. Nó tiêu chuẩn hóa khả năng của các ngân hàng trong việc thanh toán các khoản nợ, giải quyết các rủi ro tín dụng và hoạt động. Một ngân hàng có hệ số CAR tốt sẽ có đủ vốn để hấp thụ các khoản lỗ tiềm ẩn. Do đó, nó ít có nguy cơ bị vỡ nợ và mất tiền của người gửi tiền hơn. Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) bắt đầu đặt ra các yêu cầu CAR khắt khe hơn để bảo vệ người gửi tiền.
Tỷ lệ an toàn vốn, còn được gọi là tỷ lệ tài sản có trọng số vốn trên rủi ro (CRAR), được sử dụng để bảo vệ người gửi tiền và thúc đẩy sự ổn định và hiệu quả của hệ thống tài chính trên toàn thế giới. Hai loại vốn được đo lường: vốn cấp 1 , có thể chịu lỗ mà ngân hàng không bị yêu cầu ngừng giao dịch và vốn cấp 2 , có thể hấp thụ lỗ trong trường hợp hết hạn và do đó cung cấp mức độ thấp hơn bảo vệ người gửi tiền. Hệ số CAR là rất quan trọng để đảm bảo rằng các ngân hàng có đủ đệm để hấp thụ một khoản lỗ hợp lý trước khi họ bị vỡ nợ. CAR được các cơ quan quản lý sử dụng để xác định mức độ an toàn vốn cho các ngân hàng và để thực hiện các bài kiểm tra căng thẳng.
2. Nội dung về hệ số an toàn vốn (CAR – Capital Adequacy Ratio):
– Công thức tính hệ số an toàn vốn:
CAR = (Vốn cấp 1 + Vốn cấp 2) / Tài sản có trọng số rủi ro
Trong đó:
+ Vốn cấp 1.
Vốn cấp 1, hay vốn cốt lõi, bao gồm vốn tự có, vốn cổ phần thường, tài sản vô hình và dự phòng doanh thu đã được kiểm toán. Vốn cấp 1 được sử dụng để xử lý các khoản lỗ và không yêu cầu ngân hàng ngừng hoạt động. Vốn cấp 1 là vốn có sẵn vĩnh viễn và dễ dàng để bù đắp cho các khoản lỗ mà ngân hàng phải chịu mà không phải ngừng hoạt động. Một ví dụ điển hình về vốn cấp một của ngân hàng là vốn cổ phần thường.
Vốn cấp 2 bao gồm lợi nhuận giữ lại chưa được kiểm toán, dự trữ chưa được kiểm toán và dự phòng tổn thất chung. Nguồn vốn này sẽ hấp thụ các khoản lỗ trong trường hợp công ty ngừng hoạt động hoặc thanh lý. Vốn cấp 2 là vốn có khả năng chịu lỗ trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn, do đó, nó cung cấp mức độ bảo vệ thấp hơn cho người gửi tiền và chủ nợ. Nó được sử dụng để xử lý các khoản lỗ nếu một ngân hàng mất tất cả vốn cấp 1 của mình.
Hai mức vốn được cộng lại với nhau và chia cho tài sản có trọng số rủi ro để tính toán tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng. Tài sản có trọng số rủi ro được tính toán bằng cách xem xét các khoản vay của ngân hàng, đánh giá rủi ro và sau đó ấn định trọng số. Khi đo lường mức độ rủi ro tín dụng , các điều chỉnh được thực hiện đối với giá trị của các tài sản được liệt kê trên bảng cân đối của bên cho vay. Tất cả các khoản cho vay mà ngân hàng đã phát hành đều được tính trọng số dựa trên mức độ rủi ro tín dụng của chúng . Ví dụ, các khoản vay cấp cho chính phủ có tỷ trọng 0,0%, trong khi các khoản cho cá nhân được ấn định tỷ trọng 100,0%.
Tài sản có trọng số rủi ro được sử dụng để xác định số vốn tối thiểu mà ngân hàng và các tổ chức khác phải nắm giữ để giảm rủi ro mất khả năng thanh toán . Yêu cầu về vốn dựa trên đánh giá rủi ro đối với từng loại tài sản ngân hàng. Ví dụ, một khoản vay được bảo đảm bằng thư tín dụng được coi là rủi ro hơn và đòi hỏi nhiều vốn hơn một khoản vay thế chấp được bảo đảm bằng tài sản thế chấp.
3. Tại sao hệ số an toàn vốn lại quan trọng?
Lý do tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là quan trọng là để đảm bảo rằng các ngân hàng có đủ đệm để hấp thụ một lượng thiệt hại hợp lý trước khi họ vỡ nợ và do đó mất tiền của người gửi tiền. Tỷ lệ an toàn vốn đảm bảo tính hiệu quả và ổn định của hệ thống tài chính của một quốc gia bằng cách giảm nguy cơ ngân hàng mất khả năng thanh toán. Nói chung, một ngân hàng có tỷ lệ an toàn vốn cao được coi là an toàn và có khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của ngân hàng.
Trong quá trình xoay vòng, vốn của người gửi tiền được ưu tiên cao hơn vốn của ngân hàng, vì vậy người gửi tiền chỉ có thể mất tiền tiết kiệm nếu ngân hàng ghi nhận mức lỗ vượt quá số vốn mà ngân hàng sở hữu. Như vậy tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng càng cao thì mức độ bảo vệ tài sản của người gửi tiền càng cao.
Các thỏa thuận ngoại bảng, chẳng hạn như hợp đồng ngoại hối và bảo lãnh, cũng có rủi ro tín dụng. Các khoản nợ này được quy đổi thành các số liệu tương đương về tín dụng và sau đó được tính theo tỷ lệ tương tự như các khoản dư nợ tín dụng nội bảng. Sau đó , các khoản dư nợ tín dụng ngoại bảng và nội bảng được gộp lại với nhau để có được tổng mức dư nợ tín dụng có trọng số rủi ro.
– Ví dụ về việc sử dụng hệ số an toàn vốn:
Hiện tại, tỷ lệ vốn tối thiểu trên tài sản có rủi ro là 8% theo Basel II và 10,5% theo Basel III. Tỷ lệ an toàn vốn cao trên mức yêu cầu tối thiểu theo Basel II và Basel III.
Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu rất quan trọng trong việc đảm bảo rằng các ngân hàng có đủ đệm để hấp thụ một khoản lỗ hợp lý trước khi họ bị vỡ nợ và do đó mất tiền của người gửi tiền.
Ví dụ, giả sử ngân hàng ABC có 10 triệu đô la vốn cấp 1 và 5 triệu đô la vốn cấp hai. Nó có các khoản vay đã được tính trọng số và được tính là 50 triệu đô la. Tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng ABC là 30% ($ 10 triệu + $ 5 triệu) / $ 50 triệu). Do đó, ngân hàng này có tỷ lệ an toàn vốn cao và được đánh giá là an toàn hơn. Do đó, Ngân hàng ABC ít có khả năng mất khả năng thanh toán nếu xảy ra các khoản lỗ bất ngờ.
– Hạn chế của việc sử dụng hệ số an toàn vốn:
Một hạn chế của hệ số CAR là nó không tính đến các khoản lỗ dự kiến trong quá trình điều hành ngân hàng hoặc khủng hoảng tài chính có thể làm sai lệch vốn và chi phí sử dụng vốn của ngân hàng.
Nhiều nhà phân tích và giám đốc điều hành ngân hàng coi thước đo vốn kinh tế là một đánh giá chính xác và đáng tin cậy hơn về khả năng tài chính lành mạnh và mức độ rủi ro của ngân hàng hơn là tỷ lệ an toàn vốn.
Việc tính toán vốn kinh tế, ước tính lượng vốn mà ngân hàng cần có để đảm bảo khả năng xử lý rủi ro tồn đọng hiện tại , dựa trên tình hình tài chính của ngân hàng, xếp hạng tín dụng, tổn thất dự kiến và mức độ tin cậy về khả năng thanh toán. Bằng cách bao gồm các thực tế kinh tế như tổn thất dự kiến, phép đo này được cho là đại diện cho việc đánh giá thực tế hơn về sức khỏe tài chính thực tế và mức độ rủi ro của ngân hàng.
4. Mối quan hệ giữa hệ số an toàn vốn và hệ số khả năng thanh toán:
Cả tỷ lệ an toàn vốn và tỷ lệ khả năng thanh toán đều cung cấp các cách để đánh giá nợ của một công ty so với tình hình doanh thu của nó. Tuy nhiên, tỷ lệ an toàn vốn thường được áp dụng cụ thể để đánh giá các ngân hàng, trong khi chỉ số khả năng thanh toán có thể được sử dụng để đánh giá bất kỳ loại hình công ty nào.
Hệ số khả năng thanh toán là một thước đo đánh giá nợ có thể được áp dụng cho bất kỳ loại hình công ty nào để đánh giá mức độ khả năng thanh toán các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn và dài hạn của công ty. Tỷ lệ khả năng thanh toán dưới 20% cho thấy khả năng vỡ nợ tăng lên.
Các nhà phân tích thường ủng hộ hệ số khả năng thanh toán để cung cấp đánh giá toàn diện về tình hình tài chính của một công ty, bởi vì nó đo lường dòng tiền thực tế chứ không phải thu nhập ròng, không phải tất cả đều có thể sẵn sàng cho một công ty để đáp ứng các nghĩa vụ. Tỷ lệ khả năng thanh toán được sử dụng tốt nhất so với các doanh nghiệp tương tự trong cùng ngành, vì một số ngành nhất định có xu hướng nợ nhiều hơn đáng kể so với các ngành khác.
