Soạn bài Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu – Ngữ văn 8

1. Phần chuẩn bị cho soạn bài Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu:

Khi đọc bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh, em cảm nhận được những điều sau đây:

– Sự tinh tế trong miêu tả mùa thu: Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh “hương ổi thơm náo nức” đã làm cho mùa thu trở nên rất sống động và đầy màu sắc. Tôi có cảm giác như đang đứng giữa một vườn ổi vào một buổi chiều thu thanh khiết, và tận hưởng mùi hương tươi mát của những trái ổi chín đỏ.

– Sự kết hợp giữa tự nhiên và con người: Tác giả đã thể hiện một sự kết nối mạnh mẽ giữa mùa thu và tâm hồn con người. Khi đọc bài thơ, tôi cảm nhận được sự hoà quyện giữa cảm xúc của tác giả và vẻ đẹp của mùa thu. Điều này làm cho bài thơ trở nên ấm áp và thú vị hơn.

– Sự biểu cảm của tác giả: Tôi cảm nhận được sự biểu cảm sâu sắc của tác giả thông qua cách anh ta miêu tả mùa thu. Tôi có thể cảm nhận được tình yêu và sự kỳ vọng của tác giả đối với mùa thu. Điều này làm cho bài thơ trở nên chân thành và chân thực.

– Cảm xúc thanh khiết: Bài thơ không chỉ đơn thuần miêu tả mùa thu mà còn thể hiện sự thanh khiết và tinh tế trong cảm xúc. Tôi có cảm giác như đang tham gia vào một cuộc hòa nhạc tinh tú và thư giãn, khi đọc bài thơ này.

Tóm lại, bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh đã để lại cho tôi những ấn tượng mạnh mẽ về mùa thu và khả năng biểu cảm của thơ ca. Nó đã khắc sâu vào tâm hồn tôi và làm cho tôi cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên và tình yêu của con người đối với nó trong mùa thu.

2. Trải nghiệm cùng văn bản Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu:

1. Theo dõi: Việc nêu ba câu hỏi liên tiếp có tác dụng gì?

Việc nêu ba câu hỏi liên tiếp trong bài thơ có tác dụng tạo sự tương tác và chú ý từ độc giả. Các câu hỏi liên tiếp đặt ra liên quan đến nhau, tạo ra một sự liên kết giữa chúng. Điều này tạo nên một hiệu ứng bất ngờ và đột ngột, khiến độc giả phải tập trung và suy nghĩ về các câu hỏi này để tìm hiểu ý nghĩa của chúng. Điều này giúp kích thích tò mò và khám phá trong quá trình đọc, làm cho bài thơ trở nên thú vị hơn và tạo ấn tượng mạnh mẽ.

2. Suy luận: Em hiểu thế nào về nhận xét “khổ thứ ba là cái gốc của câu thơ đó”? 

Nhận xét “khổ thứ ba là cái gốc của câu thơ đó” đúng trong trường hợp này. Khổ thứ ba của bài thơ chứa toàn bộ tâm tư, tình cảm và suy nghĩ của tác giả về mùa thu. Nó là nơi tác giả đặt ra các câu hỏi về sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người trong mùa thu. Câu thơ này là một bước điểm mấu chốt để phát triển ý tưởng trong bài thơ và tạo ra sự liên kết giữa các khổ thơ. Khổ thứ ba đóng vai trò như một căn cứ, một nền móng cho sự phát triển của bài thơ, giúp tạo ra sự thống nhất và sự liên kết giữa các phần khác nhau của bài thơ.

3. Suy ngẫm và phản hồi bài Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu:

3.1. Nội dung chính:

Văn bản “Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu” là một lời cảm nhận sâu sắc của tác giả Vũ Nho về bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh. Trong văn bản này, tác giả đưa ra những nhận định và phân tích về bài thơ “Sang Thu,” tập trung vào việc tác giả Hữu Thỉnh đã làm cho mùa thu trở nên đặc biệt và đáng nhớ.

Tác giả Vũ Nho nhận xét rằng mùa thu đến với Hữu Thỉnh đột ngột và bất ngờ, không cầu kỳ như mùa thu trong thơ cổ điển. Điều này được thể hiện qua hương thơm của trái ổi, một hương thơm ngọt ngào và đầy sức sống. Tác giả lấy ví dụ về hai khổ thơ đầu của bài thơ “Sang Thu” để minh họa rằng chúng giống như hai cành biếc của một cây thơ, mỗi cây thơ mang một sắc màu và một hương thơm riêng biệt. Khổ thơ thứ ba, theo tác giả, là gốc của cây thơ, là nơi mà hai khổ thơ trên tỏa sáng và toả hương. Điều này thể hiện sự tương tác phức tạp giữa mùa thu và tâm trạng của con người.

Tác giả cũng nhấn mạnh rằng mùa thu trong bài thơ “Sang Thu” chủ yếu là sự lặng lẽ và điềm đạm, không quá tráng lệ hay ồn ào. Mùa thu trong bài thơ thể hiện sự tương tác tự nhiên và nhẹ nhàng với tâm trạng của con người.

Tóm lại, văn bản “Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu” của tác giả Vũ Nho là một lời cảm nhận sâu sắc về bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh. Nó thể hiện sự tinh tế trong việc phân tích và hiểu sâu về mùa thu và tâm trạng của con người thông qua bài thơ thơ tự do đầy tinh tế của Hữu Thỉnh.

3.2. Trả lời câu hỏi đọc hiểu:

Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ bằng chứng của văn bản.

Trả lời:

Văn bản mô tả cảm nhận của tác giả về thiên nhiên và tâm trạng của con người vào mùa thu. Hệ thống luận điểm và lí lẽ bằng chứng được thể hiện như sau:

– Cảm nhận về thiên nhiên:

Mùa thu được mô tả thông qua khứu giác: “không phải là những nét đặc trưng của trời mây hay sắc vàng của hoa cúc mà bắt đầu là hương ổi…”

Thị giác: “mắt lại nhìn thấy sương đang chùng chình qua ngõ.”

Xúc giác: “đã nhận ra gió se.”

– Cảm nhận về tâm trạng của tác giả:

Tác giả thể hiện sự chiêm nghiệm và tương tác với thiên nhiên thông qua các cảm nhận về nắng, mưa, và sấm.

Sự từng trải của tác giả được thể hiện qua hình ảnh “Hàng cây đứng tuổi,” gợi cho người đọc liên tưởng đến một đời người trưởng thành rồi già cỗi.

Câu 2 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nêu luận đề của văn bản. Dựa trên cơ sở nào em xác định như vậy?

Trả lời:

– Luận đề của văn bản: Cảm nhận về thiên nhiên và hồn người lúc sang thu.

– Luận đề này được xác định dựa trên việc tác giả trong văn bản mô tả sâu sắc về sự tương tác giữa mùa thu và tâm trạng của con người thông qua cảm nhận về thiên nhiên.

Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Phân tích mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng.

Trả lời:

– Luận đề: Cảm nhận về thiên nhiên và hồn người lúc sang thu.

– Luận điểm: Cảm nhận chi tiết và sâu sắc về mùa thu và tâm trạng của con người.

– Lí lẽ: Mùa thu được mô tả qua các giác quan như khứu giác, thị giác, xúc giác. Tác giả cảm nhận và chiêm nghiệm mùa thu thông qua các biểu đạt hình ảnh và tâm trạng.

– Bằng chứng: Các hình ảnh và miêu tả trong văn bản, ví dụ như hương ổi, sương, gió se, và hình ảnh “Hàng cây đứng tuổi,” đều là bằng chứng cụ thể cho cảm nhận và suy tư của tác giả về mùa thu và hồn người lúc này.

Câu 4 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): 

Tìm câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn văn sau:

Với các thi nhân, mùa thu lưu dấu của mình trong những vần thơ đượm một vẻ riêng trong trẻo. Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Tế Hanh, Nguyễn Đình Thi… đều có những câu thơ, bài thơ tuyệt đẹp. Đến lượt mình, Hữu Thỉnh lại làm cho mùa thu có thêm hương sắc mới.

Trả lời:

Từ “Với các thi nhân, mùa thu lưu dấu của mình trong những vần thơ đượm một vẻ riêng trong trẻo,” người viết đã sử dụng một cách khá khách quan để nêu bật rằng nhiều nhà thơ đã để lại dấu ấn sâu sắc về mùa thu trong thơ ca của họ.

Tuy nhiên, sau đó, câu văn tiếp tục với ý kiến chủ quan khi nói “Đến lượt mình, Hữu Thỉnh lại làm cho mùa thu có thêm hương sắc mới.” Điều này thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả về mình và việc thêm “hương sắc mới” vào mùa thu thông qua việc viết thơ.

Câu 5 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

Em có đồng ý với nhận định “Nhan đề Sang thu vừa bao trùm lại vừa thấm vào từng từ ngữ, cảnh vật” hay không? Vì sao?

Trả lời:

Việc “Nhan đề Sang thu vừa bao trùm lại vừa thấm vào từng từ ngữ, cảnh vật” có thể được đồng ý với vì nhan đề không chỉ là tên gọi mà còn là khung chương trình cho toàn bộ nội dung bài thơ. Nó thể hiện tầm quan trọng của mùa thu và tạo điểm nhấn cho từng khung cảnh, từng cảm xúc trong bài thơ. Mùa thu không chỉ xuất hiện ở bề ngoài, mà còn thấm sâu vào tâm trí và tâm hồn của người viết, và điều này được thể hiện trong từng từ ngữ và hình ảnh của bài thơ.

Câu 6 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

Viết đoạn văn (từ bảy đến chín câu) để trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của thiên nhiên lúc giao mùa. 

Trả lời: