Soạn bài Gặp Ka-ríp và Xi-la – Ngữ văn lớp 10 trang 43

1. Trước khi đọc bài Gặp Ka-ríp và Xi-la – Ngữ văn lớp 10 trang 43:

1.1. Người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực?

Gợi ý:

Người giữ vai trò đứng đầu và lãnh đạo một tập thể là người phải có một loạt các phẩm chất và năng lực đặc biệt để đảm bảo sự thành công của tổ chức hoặc nhóm mình. Dưới đây là một số điểm ưu trội quan trọng mà họ cần phải có:

– Năng lực chuyên môn cao: Để được tôn trọng và tin tưởng, người lãnh đạo cần phải có kiến thức và kỹ năng chuyên môn sâu rộng trong lĩnh vực hoạt động của tổ chức hoặc nhóm. Điều này giúp họ đưa ra quyết định thông minh dựa trên sự hiểu biết và chuyên môn của mình.

– Khả năng lãnh đạo: Lãnh đạo không chỉ đơn thuần là việc đưa ra quyết định, mà còn liên quan đến khả năng tạo động lực cho đội ngũ, hướng dẫn và hỗ trợ họ trong việc thực hiện mục tiêu chung. Người lãnh đạo cần phải biết cách thúc đẩy sự cống hiến và đoàn kết trong tập thể.

– Công tư phân minh: Sự công tư và khả năng phân tích là yếu tố quan trọng để đưa ra các quyết định chiến lược. Người lãnh đạo cần phải có khả năng suy nghĩ một cách logic, phân tích tình hình, dự đoán hậu quả và đánh giá các lựa chọn trước khi ra quyết định.

– Biết thấu hiểu và cảm thông: Khả năng đồng cảm và hiểu rõ người khác là điểm mạnh quan trọng của người lãnh đạo. Họ cần biết lắng nghe và hiểu được mọi quan điểm, đặc biệt là trong các tình huống khó khăn hoặc xung đột.

– Kỹ năng giao tiếp xuất sắc: Lãnh đạo hiệu quả cần phải có khả năng giao tiếp rõ ràng và thuyết phục. Họ phải biết cách truyền đạt thông điệp một cách hiệu quả và tạo môi trường mở cửa để mọi người tham gia đóng góp ý kiến.

– Sáng tạo và linh hoạt: Thế giới thay đổi nhanh chóng, vì vậy người lãnh đạo cần phải có khả năng tư duy sáng tạo và linh hoạt để đối phó với những thách thức mới. Họ phải khuyến khích sự đổi mới và thích nghi trong tổ chức hoặc nhóm.

– Trách nhiệm và đạo đức: Người lãnh đạo phải là người đứng đầu trong việc tuân thủ các giá trị đạo đức và đảm bảo sự công bằng và trung thực trong quyết định và hành động của họ.

– Tự quản lý và động viên bản thân: Để dẫn dắt người khác, người lãnh đạo cần phải có khả năng quản lý áp lực và duy trì động lực cá nhân. Họ phải thể hiện một tinh thần tích cực và lạc quan trong mọi tình huống.

Tóm lại, người lãnh đạo xuất sắc cần phải kết hợp năng lực chuyên môn với những phẩm chất nhân văn và đạo đức để đảm bảo sự phát triển và thành công bền vững của tổ chức hoặc nhóm mình.

1.2. Bố cục của bài:

Gồm 3 phần: 

– Phần 1. Từ đầu đến “cở trói cho tôi”: Ô-đi-xê dặn dò những người bạn đồng hành về nguy hiểm phía trước.

– Phần 2. Tiếp theo đến “không thấy nó đâu”: Ô-đi-xê trấn an những người bạn đồng hành khi chuẩn bị gặp Ka-ríp và Xi-la.

– Phần 3. Còn lại: Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành trong cuộc chiến với Ka-ríp và Xi-la.

2. Đọc văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la:

Câu 1: “Tôi” ở đây là ai? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra điều đó?

Trong đoạn văn, “Tôi” là Ô-đi-xê, và điều này được xác định bởi một số chi tiết. Phần tóm lược ở đầu văn bản không chỉ giới thiệu “Tôi” mà còn cung cấp một số thông tin về tình huống. Đầu đoạn có thể nói rằng “Tôi đang đi trên một chiếc thuyền nhỏ giữa biển lớn,” điều này cho chúng ta biết người kể đang ở trên biển. Bên cạnh đó, việc sử dụng tên “Ô-đi-xê” trong ngữ cảnh biển cũng giúp xác định nhân vật chính là người đang trải qua một cuộc hành trình trên biển.

Câu 2: Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” cho thấy điều gì sắp xảy ra?

Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” trong văn bản cho thấy rằng một tình huống nguy hiểm đang tiếp diễn. Mô tả về “bụi nước bắn lên” cho thấy sự bùng phát mạnh mẽ của sóng biển hoặc một hiện tượng nước mặn vọt lên trên thuyền. Điều này tạo ra một hình ảnh về sự mạnh mẽ và dữ dội của thiên nhiên. Ngoài ra, “tiếng sóng đập ầm ầm” cũng là một cụm từ mô tả âm thanh mạnh mẽ của sóng biển đang gây ra, cho thấy rằng biển đang trong tình trạng rất bạo lực và không ổn định. Tóm lại, cả hai chi tiết này đều cho thấy một tình huống nguy hiểm và khả năng xuất hiện một thiên tai trên biển.

Câu 3: Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này, theo bạn có thực sự cần thiết không và nó có tác dụng gì?

Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này là cần thiết và có tác dụng quan trọng. Trong một tình huống nguy hiểm như trên biển, việc duy trì tinh thần lạc quan và động viên tinh thần của đồng đội là rất quan trọng. Cách nói “lựa lời dịu ngọt” có thể giúp làm dịu đi tình trạng lo lắng và căng thẳng của những người đang ở trên thuyền.

Nó có tác dụng tích cực bằng cách tạo ra một cảm giác an toàn và hy vọng. Người kể có thể sử dụng lời nói dịu ngọt để thể hiện sự quan tâm đến sự an toàn của đồng đội và để khích lệ họ duy trì tinh thần mạnh mẽ. Điều này có thể giúp tạo ra sự đoàn kết và lòng tin giữa các thành viên trong tình huống khó khăn, và giúp họ làm việc cùng nhau để vượt qua khó khăn và đối phó với tình huống nguy hiểm.

3. Sau khi đọc bài Gặp Ka-ríp và Xi-la:

Câu 1. Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê đã căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

Trong đoạn văn trên, các sự kiện chính bao gồm:

– Sau khi chôn cất En-pê-no, Ô-đi-xê và đồng đội của mình quyết định tiếp tục hành trình vượt biển trở về nhà.

– Trước khi rời khỏi đảo Xi-ren, Ô-đi-xê đã nhớ lại lời tiên đoán của Xi-ếc-xê về nguy cơ từ các nàng Xi-ren và quyết định thực hiện những biện pháp cảnh báo đã được đề xuất.

– Khi họ đến gần đảo Xi-ren, biển trở nên bão táp với bụi nước bắn lên và tiếng sóng đập mạnh. Điều này gợi lên sự lo sợ trong các thủy thủ.

– Trong lúc tất cả đều tập trung vào việc đối phó với biển, các nàng Xi-ren đã xuất hiện trên đảo, hát hò và quyến rũ bằng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ.

– Ô-đi-xê đã tuân theo lời căn dặn của Xi-ếc-xê. Chàng đã bắt mình bị trói chặt vào cột buồm của thuyền và không cho phép bản thân mình được tự do. Nếu Ô-đi-xê yêu cầu thả ra hoặc ra lệnh cho các thủy thủ giải phóng anh, thì họ được yêu cầu trói chặt ông thêm.

Như vậy, Ô-đi-xê đã tuân thủ lời tiên đoán của Xi-ếc-xê bằng cách tự trói mình vào cột buồm để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren. Điều này cuối cùng đã cứu sống ông và các thủy thủ khỏi tình thế nguy hiểm khi họ phải đối mặt với biển bão và sự hiện diện của các nàng Xi-ren.

Câu 2. Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó.

Mặc dù Ô-đi-xê đã tỉnh táo và đã đề phòng cho khả năng xấu nhất thông qua lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, nhưng họ vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ trong hành trình của mình. Các chi tiết sau đây thể hiện điều này:

– “Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn”: Mô tả này cho thấy biển đột ngột trở nên dữ dội và nguy hiểm, mặc dù ban đầu đã có dự đoán về khả năng xấu xa. Bụi nước bắn lên như một cơn bão nước, tạo ra tình huống bất ngờ cho đoàn thủy thủ.

– “Nghe thấy tiếng sóng đập ầm ầm”: Tiếng sóng đập mạnh mẽ thể hiện sự hung dữ của biển trong tình trạng bão táp, điều này cũng là một yếu tố không lường trước được.

– “Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo”: Sự sợ hãi và hoảng sợ của đồng đội là một thử thách không ngờ mà Ô-đi-xê và bạn đồng hành phải đối mặt. Sự hoảng loạn này đã tạo ra một tình huống nguy hiểm khác.

– “Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp”: Thử thách cuối cùng là sự xuất hiện đồng loạt của hai quái vật biển, Xi-la và Ka-ríp, từ hai phía. Điều này khiến cho tình huống trở nên vô cùng nguy hiểm và khó khăn cho Ô-đi-xê và đồng đội.

Câu 3. Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản mang một số ưu điểm so với ngôi kể thứ ba. Ngôi kể thứ nhất cho phép người đang kể trực tiếp thể hiện quan điểm, cảm xúc và trải nghiệm cá nhân của mình. Điều này làm cho câu chuyện trở nên chi tiết, chân thực hơn và có tính cá nhân cao hơn. Người đọc có cơ hội tiếp cận tâm trạng, suy tư và cảm xúc của nhân vật chính, từ đó dễ dàng đồng cảm và đồng hành với họ trong hành trình phiêu lưu.

Ngoài ra, ngôi kể thứ nhất cũng tạo ra một mối kết nối mạnh mẽ giữa người kể và độc giả, làm cho câu chuyện trở nên gần gũi hơn. Điều này có thể giúp đẩy mạnh sự tương tác và sự đồng cảm của độc giả đối với nhân vật chính và câu chuyện.

Câu 4. Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

Hình tượng của những quái vật biển như Ka-ríp và Xi-la được xây dựng dựa trên hiện tượng tự nhiên là sóng thần trên biển. Sóng thần là một hiện tượng tự nhiên khủng khiếp và đáng sợ, là sự kết hợp của nước biển dữ dội và các cơn sóng mạnh mẽ. Sóng thần có thể tạo ra sự tàn phá khủng khiếp khi đổ bổ vào bờ biển hoặc thuyền trên biển.

Hình tượng của Ka-ríp và Xi-la được tạo ra từ sóng thần để thể hiện sự mạnh mẽ, hung dữ và khả năng gây ra sự tàn phá của biển. Điều này giúp tạo nên một không gian biển rộng lớn, nguy hiểm và bí ẩn, đồng thời thể hiện thời gian của sử thi, khi cuộc phiêu lưu và thử thách trải dài qua những thời kỳ khó khăn và mạo hiểm. Hiện tượng tự nhiên này cũng tôn vinh sự tạo hóa mạnh mẽ và không kiểm soát được của thiên nhiên, điều quan trọng trong các sử thi và truyền thuyết cổ điển.

Câu 5. Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

Ô-đi-xê thể hiện bản lĩnh và tư duy lãnh đạo đáng ngưỡng mộ khi đối diện với những khó khăn và thử thách trong cuộc hành trình của mình:

– Khi nhận được lời cảnh báo từ Xi-ếc-xê về nguy cơ tiềm ẩn, Ô-đi-xê không chỉ tự mình nhớ kỹ thông điệp mà còn tổ chức cuộc họp với các bạn đồng hành để cùng bàn bạc và xây dựng kế hoạch phòng ngừa.

– Ô-đi-xê không bao giờ chủ quan và luôn tỉ mỉ trong việc tuân thủ lời khuyên của Xi-ếc-xê. Chàng lưu ý rằng các nàng Xi-ren có thể quyến rũ bất kỳ ai bằng giọng hát và vẻ đẹp của họ, nhưng chàng không để mình bị lừa dối. Chàng tự trói mình vào cột buồm để đảm bảo tính toàn vẹn của kế hoạch và không để cho sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng làm xao lạc tình thế.

– Trong lúc những người bạn đồng hành sợ hãi và hoảng loạn, Ô-đi-xê trở thành một người lãnh đạo mạnh mẽ bằng cách trấn an họ và động viên tinh thần. Chàng nhắc nhở họ rằng họ đã trải qua nhiều khó khăn trước đây và đã thể hiện bản lĩnh của mình trong những thử thách khác. Điều này giúp tạo ra sự đoàn kết và lòng tin trong nhóm.

Câu 6. Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích là “Khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.” Trong đoạn này, Ô-đi-xê và các bạn đồng hành của mình phải đối mặt với những tình huống nguy hiểm và khó khăn trên biển, và cảm hứng chính của họ là mong muốn vượt qua và chinh phục những thách thức này. Ô-đi-xê, như một người lãnh đạo, thể hiện khao khát kiểm soát và đối phó với tự nhiên dữ dội, và điều này thể hiện khát vọng chinh phục và vượt qua môi trường thiên nhiên khắc nghiệt.