Soạn bài Bức tranh của em gái tôi ngắn gọn (Ngữ văn 6)

1. Trước khi đọc văn bản:

Câu hỏi 1 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 – Tập 2): Khi đọc truyện ngắn, em cần chú ý những điểm sau:

+ Câu chuyện nói về điều gì, diễn ra ở thời gian, địa điểm nào?

+ Trong truyện xuất hiện những nhân vật nào, nhân vật chính là ai? Nhân vật chính là người như thế nào?

+ Câu chuyện được kể ở ngôi thứ mấy và có tác dụng gì

+ Câu chuyện này nêu lên vấn đề gì, vấn đề này liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện tại và cuộc sống cá nhân của bạn?

Lời giải chi tiết:

– Truyện kể về hai anh em Kiều Phương, thường gọi là Mèo, có tài vẽ tranh. Khi tài năng vẽ của em gái được phát hiện, người anh thay vì vui mừng lại buồn bã thất vọng, cảm thấy mình không có năng khiếu và bị cả gia đình lãng quên. Kể từ đó, anh trở nên chán ghét và gắt gỏng với em gái mình và không còn có thể gần gũi với cô như trước nữa. Khi người anh đứng trước bức tranh đoạt giải thưởng đầu tiên của em gái thì nhận biết được lỗi lầm của bản thân và hiểu được tấm lòng, lòng tốt của em gái mình.

– Truyện gồm các nhân vật sau: Em gái, anh trai, bố mẹ của Kiều Phương, chú Tiến Lê và bé quỳnh (con gái chú Tiến Lê). Người anh trai là nhân vật chính, nhân vật chính ghen tị với em gái mình và chán nản buồn bã khi nhìn thấy tài năng của em gái, nhưng sau khi nhìn bức tranh đoạt giải của em thì người anh đã hiểu ra.

– Câu chuyện được kể dưới góc nhìn ngôi thứ nhất. Việc chọn người kể chuyện ở ngôi thứ nhất đảm bảo rằng câu chuyện là có thật và đáng tin cậy.

– Truyện đề cập đến các chủ đề về cuộc sống hiện nay. Những tình cảm trong sáng và nhân hậu luôn lớn lao và đẹp đẽ hơn sự ghen tị, đố kỵ. Bạn không nên ghen tị hay đố kỵ với tài năng của người khác mà nên biết cách vượt qua mặc cảm và lòng tự trọng thấp.

Câu hỏi 2 (trang 66 SGK Ngữ văn lớp 6 – Tập 2): Đọc truyện ‘Bức tranh của em gái tôi’ và tìm hiểu thêm về tác giả Tạ Duy Anh.

Lời giải chi tiết:

– Ông tên thật là Tạ Việt Đãng, sinh ngày 9/9/1959. Quê quán: Cổ Hiền, huyện Hoàng Diệu, huyện Trương Mỹ, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). 

 – Từng làm cán bộ giám sát chất lượng bê tông tại Nhà máy Thủy điện Hòa Bình và làm trung sĩ bộ binh tại Lào Cai. Tạ Duy Anh sau đó theo học tại Trường Viết văn Nguyễn Du. Sau bốn năm học, ông đã vượt qua kỳ thi đầu tiên và được làm giảng viên. Ông là một nhà văn trẻ sống trong thời đại đổi mới. Hiện nay ông là biên tập viên của Nhà xuất bản Hiệp hội Nhà văn. Ông cũng là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1993.

2. Trong khi đọc văn bản:

Câu hỏi 1 (trang 67 SGK Ngữ văn lớp 6 – Tập 2): Dựa vào tựa đề và hình ảnh minh họa, em có đoán được nội dung chính của câu chuyện này không? 

Trả lời:

+ Nội dung chính của truyện xoay quanh bức vẽ của người em gái thể hiện tình yêu thương và lòng tốt của cô gái đã làm thức tỉnh anh trai mình.

Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Văn lớp 6 – Tập 2, trang 67) 

Câu hỏi: Ai kể chuyện, ngôi nào? kể với ai? 

Lời giải chi tiết:

+ Người kể chuyện kể theo ngôi thứ nhất

+ Kể cho mọi người biết

Câu hỏi 3 (Trang 67 SGK Ngữ văn lớp 6 – Tập 2): Tại sao nhân vật chính lại lén lút bí mật theo dõi em gái?

Lời giải chi tiết:

+ Nhân vật tôi bí mật đi theo em gái vì chứng kiến cô bé chế sơn vẽ.

Câu hỏi 4 (trang 67 SGK ngữ văn lớp 6 – Tập 2): 

Phần (2) giúp người đọc hiểu được nội dung gì?

Lời giải chi tiết:

+ Phần (2) giúp người đọc hiểu cô bé Kiều Phương có tài hội họa và tranh của cô có thể treo ở bất kỳ phòng trưng bày nào. Đây không phải là một con Mèo có tính nghịch ngợm.

Câu hỏi 5 (Trang 68 SGK Văn 6 – Tập 2): Chú ý sự biến đổi trong tâm trạng của nhân vật tôi ở phần (3) (tâm trạng, suy nghĩ, hành động)

Lời giải chi tiết:

+ Tâm trạng nhân vật tôi sau khi cả nhà chú ý đến tài năng của Mèo là lòng tự trọng thấp, mặc cảm và có chút ghen tị với em gái mình. Nhân vật này đã quyết định thực hiện một hành động mà trước đây tôi rất ghét, đó là xem trộm các bức tranh của em gái.

Câu hỏi 6 (Trang 68 SGK Ngữ văn 6 – Tập 2): Những sự kiện nào ở phần 4 khiến câu chuyện trở nên thú vị hơn?

Lời giải chi tiết:

+ Các sự kiện tiếp tục khiến câu chuyện hấp dẫn ở Phần 4 là:

Bé Kiều Phương tham dự trại vẽ tranh quốc tế

Cô bé đạt giải nhất với chủ đề “Vẽ những điều gần gũi nhất với em”. 

Cô xin phép ‘tôi’ đi cùng để nhận giải.

Không ngờ người anh lại ngạc nhiên trước bức tranh em gái vẽ về bản thân mình.

+ Điều thú vị là bức tranh Kiều Phương vẽ là anh trai cô bé.

Câu hỏi 7 (Trang 69 SGK Văn 6 – Tập 2): Cậu bé trong tranh được miêu tả như thế nào?

Lời giải chi tiết:

+ Cậu bé trong tranh đang nhìn ra ngoài cửa sổ bầu trời trong xanh. Khuôn mặt của cậu bé dường như đang phát ra một thứ ánh sáng rất kỳ lạ. Từ ánh mắt và cách ngồi có thể thấy rõ rằng cậu bé không chỉ trầm ngâm mà còn rất thơ mộng.

Câu hỏi 8 (trang 69 SGK Ngữ văn 6 – Tập 2): Chú ý sự biến đổi tâm trạng của nhân vật “Tôi”.

Lời giải chi tiết:

+ Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “Tôi”: ngạc nhiên, bối rối, hãnh diện và cuối cùng là xấu hổ, hối hận.

3. Sau khi đọc văn bản:

Câu hỏi 1 (SGK Ngữ văn lớp 6 – Tập 2, trang 70): Hãy chỉ ra một số chi tiết trong văn bản để nhận biết sự khác biệt về tính cách giữa nhân vật anh trai và nhân vật em gái (Kiều Phương).

Lời giải chi tiết:

+ Người anh

Thường không hài lòng với em gái mình, thường xuyên tức giận.

Cảm thấy xấu hổ, chán nản và ghen tị khi thấy em gái mình có năng khiếu vẽ và được mọi người chú ý.

Không vui khi em gái tôi đạt giải nhất trong một cuộc thi vẽ tranh.

→ Tính cách tự ti vào bản thân và có chút ghen tị với em gái.

+ Cô em gái

Hay nghịch ngợm, lục lọi nhưng lại rất vui vẻ.

Luôn yêu thương và quý trọng anh trai.

Muốn ôm cổ anh và giành giải thưởng cùng anh.

→ Cô ấy có trái tim nhân hậu và lòng tốt

Câu hỏi 2, (trang 70 SGK Ngữ văn lớp 6 – Tập 2): Tính cách người em thường được tái hiện qua hành động, còn tính cách người anh thường được giải thích thông qua tâm trạng. Hãy chỉ ra chi tiết cụ thể. Ngôi kể chuyện có liên quan gì đến việc miêu tả hai nhân vật này?

Lời giả chi tiết:

+ Cô bé có vẻ hài lòng và lấy từ trong túi ra ba bốn chai nhỏ. Có một chiếc lọ màu đỏ, một chiếc màu vàng và một chiếc màu xanh lá cây, tất cả đều do nó tự làm. 

+ Để mắt tới và đổ đầy nhọ nồi đen vào chiếc lọ rỗng trước khi bỏ mọi thứ trở lại túi.

+ Định ôm cổ tôi nhưng tôi nhẹ nhàng đẩy ra, lấy cớ đang có việc bận. Tuy nhiên,Kiều Phương vẫn thì thầm vào tai tôi, “Em muốn anh nhận giải thưởng cùng em.”

Có thể thấy, cách sử dụng ngôi kể chuyện rất phù hợp với chủ đề và thể hiện sự hối tiếc một cách chân thực và đáng tin cậy hơn. 

4. Tóm tắt văn bản Bức tranh của em gái tôi:

Câu hỏi: Truyện này nói về điều gì? Tóm tắt toàn bộ câu chuyện trong khoảng 8-10 dòng.

Lời giải chi tiết:

Gia đình có hai anh em, Kiều Phương là em gái. Hai anh em yêu thương nhau, người anh đặt cho cô em gái Kiều Phương biệt danh là “Mèo” và cô ấy rất thích. Anh trai biết Phương đã tự làm sơn bằng bồ hóng và màu thực phẩm nhưng không nói với mẹ. Kiều Phương rất tinh nghịch nên dù có trêu chọc người anh cũng sẽ vui vẻ. Một ngày nọ, chú Tiến Lê, một người bạn của bố, phát hiện ra Kiều Phương có năng khiếu thiên bẩm là vẽ. Kể từ ngày đó, mọi người cố gắng tạo môi trường để Kiều Phương có thể rèn luyện và phát triển kỹ năng của mình. Khi nhìn thấy điều này, anh trai cảm thấy bị coi thường, cảm thấy mình bất tài và rất buồn. Bầu không khí này khiếnngười anh không thân với Kiều Phương được nữa và thường xuyên trách móc cô bé. Và cô bé vẫn ngây thơ như ngày nào. Kiều Phương tham gia cuộc thi vẽ tranh quốc tế dành cho trẻ em. Trước cuộc thi, Kiều Phương tỏ ra xét nét anh nhiều hơn. Kiều Phương đã giành chiến thắng trong cuộc thi này. Cô bé mời anh trai đi nhận giải cùng minh. Trong phòng trưng bày tranh, người anh “ngạc nhiên, rồi tự hào, rồi xấu hổ” khi được cô em gái vẽ anh là một người anh trai hoàn hảo. Anh nhận ra hình ảnh này phản ánh tâm hồn và lòng tốt của em gái mình.

5. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm:

5.1. Giá trị nội dung:

Tác phẩm ‘Bức tranh của em gái tôi’ là câu chuyện kể về hai anh em. Trong đó, cô em gái Kiều Phương được trời phú cho tài năng hội họa. Sự ngây thơ, tốt bụng của cô em gái đã khiến người anh nhận ra những hạn chế của bản thân như thế nào.

5.2. Giá trị nghệ thuật:

– Người kể chuyện ở ngôi thứ nhất tự nhiên, trung thực.

– Nghệ thuật khắc họa tâm lý nhân vật một cách tinh tế và sắc nét