Chiếc lược ngà là một trong những tác phẩm nổi bật của nhà văn Nguyễn Quang Sáng với nội dung chủ đề về tình cảm gia đình, sự yêu thương gắn bó của tình thân trong hoàn cảnh chiến tranh chia lìa. Dưới đây là bài viết về chủ đề: Sơ đồ tư duy Chiếc lược ngà ngắn gọn, dễ đọc dễ nhớ, mời bạn đọc theo dõi.
Mục lục bài viết
1. Sơ đồ tư duy tìm hiểu chung về Chiếc lược ngà:
I. Tác giả
– Nguyễn Quang Sáng (1932 – 2014) sinh ra ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
– Ông tham gia hoạt động kháng chiến chống Pháp tại Nam Bộ. Sau năm 1954, ông chuyển ra Bắc và bắt đầu sự nghiệp văn chương. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ông trở lại Nam Bộ để tiếp tục hoạt động cách mạng và viết văn.
– Nguyễn Quang Sáng sáng tác đa dạng bao gồm truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim. Các tác phẩm nổi tiếng của ông bao gồm “Con chim vàng anh” (1957), “Chiếc lược ngà” (1966), “Mùa gió chướng” (1977), “Cánh đồng hoang” (1978), “Mùa nước nổi” (1986),…
– Phong cách nghệ thuật của ông thể hiện tình cảm và số phận của người dân Nam Bộ, mang đậm hơi thở và ngôn từ của vùng đất này.
II. Tìm hiểu chung về tác phẩm
– Thể loại: Truyện ngắn.
– Hoàn cảnh sáng tác:
– “Chiếc lược ngà” được viết vào năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ.
– Tóm tắt:
Ông Sáu sau nhiều năm đi kháng chiến, trở về nhà thăm con gái bé nhỏ. Tuy nhiên, do vết sẹo trên mặt, bé Thu không nhận ra cha. Sau khi bà ngoại giải thích, bé Thu mới nhận ra cha và tình cha con lại trỗi dậy. Trong lúc ở căn cứ, ông Sáu dùng tình yêu thương của mình để làm một chiếc lược ngà voi tặng cho con. Nhưng ông đã hi sinh trong một trận đánh. Trước khi ra đi, ông đã nhờ một người bạn mang chiếc lược đó về cho con.
– Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: Ông Sáu trở về nhà và bé Thu không nhận ra ông là cha.
+ Phần 2: Bé Thu nhận ra cha và cuộc chia tay đầy xúc động.
+ Phần 3: Ông Sáu hi sinh và câu chuyện về chiếc lược ngà.
– Giá trị nội dung: Tác phẩm nói về tình cảm gia đình đặc biệt là tình cha con trong bối cảnh chiến tranh.
– Giá trị nghệ thuật:
Tác phẩm được kể từ góc nhìn của bác Ba tạo ra tính khách quan, thành công trong việc tạo ra các tình huống tự nhiên và hợp lý cũng như miêu tả sâu sắc tâm lí của nhân vật qua suy nghĩ, hành động và lời nói.
2. Sơ đồ tư duy phân tích Chiếc lược ngà ngắn gọn, dễ đọc dễ nhớ:
– Mở bài:
+ Trong văn học Việt Nam, tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng không chỉ là một câu chuyện đơn thuần về tình cảm gia đình mà còn là một tác phẩm mang tính biểu tượng, tôn vinh những giá trị nhân văn sâu sắc.
+ Nguyễn Quang Sáng là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học cách mạng Việt Nam đã để lại dấu ấn đặc biệt với tác phẩm này. Đây là câu chuyện cảm động về tình thân, tình cha con giữa thời kỳ chiến tranh.
– Thân bài:
+ Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của cuộc chiến tranh chống Mỹ, Nguyễn Quang Sáng viết “Chiếc lược ngà” vào năm 1966 khi đang hoạt động tại chiến trường Nam Bộ.
+ Tác phẩm không chỉ là một truyện ngắn mà còn là một phần của tập truyện lớn cùng tên, lấy cảm hứng từ những trải nghiệm và chứng kiến trực tiếp của tác giả trong cuộc sống và công việc của mình. Tình cảm cha con, gia đình, và tình người được thể hiện qua câu chuyện của những nhân vật sống động.
+ Tình huống truyện được xây dựng một cách tỉ mỉ tạo ra một bức tranh sinh động về những mảnh đời trong thời chiến tranh. Sự kỳ vọng và sự thất vọng của nhân vật chính – ông Sáu, khi gặp lại con sau nhiều năm xa cách cùng với sự phản ứng tự nhiên, dứt khoát của bé Thu. Từ đó tạo ra một mối tương quan đầy mâu thuẫn nhưng cũng rất chân thành và đầy ý nghĩa.
+ Phân tích nội dung truyện cung cấp cái nhìn sâu sắc về tâm trạng, tính cách của từng nhân vật. Cuộc gặp gỡ và chia ly giữa hai cha con, những cảm xúc đan xen của họ từ sự hồi hộp, mong đợi của ông Sáu đến sự sợ hãi, phản kháng của bé Thu. Tất cả đều được diễn đạt một cách tinh tế và chân thực.
– Kết bài:
“Chiếc lược ngà” không chỉ là một câu chuyện đơn thuần mà là một tác phẩm văn học có giá trị nhân văn sâu sắc. Nó khẳng định tình cảm gia đình, tình thương cha con là điều thiêng liêng và vô giá, vượt lên mọi khó khăn, thử thách của cuộc đời. Với cốt truyện chặt chẽ, nhân vật sống động và ngôn ngữ giàu cảm xúc, tác phẩm đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng độc giả, khẳng định vị thế của Nguyễn Quang Sáng trong văn học Việt Nam và giá trị văn hóa của nó.
3. Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật ông Sáu:
Giới thiệu
– Về tác phẩm và tác giả:
+ “Chiếc lược ngà” được viết vào năm 1966, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ.
+ Là một trong những tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Quang Sáng, tập trung vào tình cha con trong những tháng ngày chiến tranh.
– Giới thiệu về nhân vật Ông Sáu:
+ Là người cha bình dị, gốc gác là nông dân Nam Bộ.
+ Thể hiện tình yêu cha đầy thiêng liêng và vô điều kiện đối với con.
Phân tích chi tiết nhân vật Ông Sáu
– Hoàn cảnh, xuất thân:
+ Ông Sáu là một người nông dân Nam Bộ, tham gia kháng chiến từ năm 1946.
+ Tham gia chiến đấu khi con gái bé Thu mới chỉ một tuổi.
– Tình cảm của ông dành cho bé Thu:
+ Trong những ngày về thăm quê:
Sự mong đợi và xúc động khi gặp con sau nhiều năm xa cách.
Sự bàng hoàng khi con bỏ chạy trước mặt ông.
+ Khi ở bên con:
Ông dành những ngày phép chỉ để ở bên con.
Sự bất lực và đau đớn khi con không chấp nhận ông là ba.
+ Thời khắc chia ly:
Khi bé Thu cuối cùng gọi ông là “ba” và ôm chặt ông, ông Sáu đầy xúc động và nhận ra tình yêu của mình.
+ Những ngày ở căn cứ:
Nỗi nhớ con và ân hận về những hành động đánh con.
Việc tỉ mỉ làm chiếc lược ngà để tặng con, và việc hy sinh khi không kịp làm điều đó.
– Kết bài
+ Nhận xét về nhân vật Ông Sáu:
Ông Sáu là biểu tượng của tình cha con và lòng hi sinh vô điều kiện.
+ Đánh giá về lối viết văn của Nguyễn Quang Sáng:
Tác phẩm thể hiện sự chân thành, thấu hiểu sâu sắc về con người và tình yêu gia đình.
Lối viết của tác giả rất chân chất, thể hiện bản sắc văn hóa Nam Bộ và tình cảm đầy sâu sắc.
4. Sơ đồ phân tích nhân vật bé Thu:
Mở bài:
– Giới thiệu tác phẩm và tác giả:
+ “Chiếc lược ngà” là một trong những tác phẩm nổi bật của Nguyễn Quang Sáng, viết trong bối cảnh kháng chiến chống Mỹ.
+ Tác phẩm về tình cảm gia đình, tập trung vào mối quan hệ giữa cha và con trong thời gian chiến tranh.
– Giới thiệu về nhân vật bé Thu:
+ Bé Thu là con gái của ông Sáu, xuất thân từ một gia đình nông dân Nam Bộ.
+ Được nuôi dưỡng trong những hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh, bé Thu mang trong mình nhiều đặc điểm tích cực như sự mạnh mẽ, quyết đoán.
Thân bài:
– Giới thiệu qua về hoàn cảnh của bé Thu:
+ Bé Thu đã phải trải qua những ngày tháng không có ba từ khi cô bé còn rất nhỏ.
+ Sự hiện diện của ba chỉ qua những bức hình chụp chung với mẹ.
– Khi mới gặp ba:
+ Cảm thấy lạ lẫm và ngơ ngác trước người đàn ông lạ mặt.
+ Sợ hãi và vội vàng chạy trốn khi ba xuất hiện.
– Lúc anh Sáu ở nhà:
+ Thái độ ngang bướng và quyết liệt khi không chịu nhờ sự giúp đỡ của anh Sáu.
+ Tỏ ra mạnh mẽ và độc lập khi tự mình giải quyết vấn đề.
– Khi biết anh Sáu là ba mình:
+ Cảm thấy sự yêu thương và tôn trọng đặc biệt đối với người ba mới nhận.
+ Không chịu gọi anh Sáu là ba mình, thể hiện tình cảm và sự kính trọng đặc biệt dành cho ba.
+ Trong thời điểm chia ly, bé Thu thể hiện tình yêu thương mãnh liệt và sự quấn quýt không muốn rời xa ba.
– Nghệ thuật:
+ Lối kể chuyện nhẹ nhàng, giản dị:
Tác giả sử dụng lối viết nhẹ nhàng, giản dị nhưng vẫn rất sâu sắc, tạo cảm giác gần gũi với độc giả.
+ Xây dựng hình tượng nhân vật gần gũi, chân thực:
Bé Thu được mô tả rất chân thực với những tình cảm và hành động tự nhiên, giúp người đọc cảm nhận và đồng cảm với nhân vật.
Kết bài:
– Em cảm thấy rất ấn tượng và đồng cảm với nhân vật bé Thu trong “Chiếc lược ngà”.
– Bé Thu là biểu tượng của sự mạnh mẽ, quyết đoán và tình yêu thương mãnh liệt đối với người ba dù đã phải trải qua nhiều khó khăn trong cuộc sống.
THAM KHẢO THÊM:
