Bài thơ Tiếng đàn mưa của nhà thơ Bích Khê có nội dung viết về trận mưa xuân kết hợp cùng với tiếng đàn khiến cho không gian trở nên lẻ bóng và cô đơn, tịch liêu. Bài viết dưới đây xin đi sâu phân tích bài thơ này của Bích Khê, các quý độc giả có thể tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Phân tích bài thơ Tiếng đàn mưa của Bích Khê hay nhất:
Mỗi khi mưa rơi, dường như cảm xúc trong mỗi con người chúng ta lại trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết, tiếng mưa hoa cùng với tâm trạng nhớ nhung, khắc khoải, nỗi buồn cùng những suy tư về cuộc sống của con người. Cũng như chúng ta, đứng trước mưa mà lòng thêm xao xuyến, nhà thơ Bích Khê đã khéo léo đưa cảm xúc của mình vào tác phẩm, đó là bài thơ Tiếng đàn mưa. Mở đầu bài thơ, tác giả đã giúp cho người đọc gợi nhớ đến khung cảnh về một ngày mưa ảm đạm:
Mưa hoa rụng, mưa hoa xuân rụng
Mưa xuống lầu, mưa xuống thềm lan
Mưa rơi ngoài nẻo dặm ngàn
Nước non rả rích giọng đàn mưa xuân.
Sự vật dường như trở nên ảm đạm hơn cùng với những giọt mưa ngày càng nặng hạt. Những giọt mưa rơi xuống mặt đất, rơi xuống từng hạt rồi rơi xuống từng “lầu”, hạt mưa rơi xuống cả “thềm lan”. Mưa bao trùm tất cả mọi thứ xung quanh, khung cảnh của một ngày mưa được tái hiện rõ ràng cùng với sự ảm đạm của sự vật. Một khung cảnh tả thực, bức tranh thiên nhiên hiện lên vô cùng rõ nét, được vẽ bằng chính ngòi bút khéo léo của tác giả. Ông đã ví von những giọt mưa là “giọng đàn mưa xuân”. Mưa xuân, mùa mưa mang đến sự hạnh phúc cho con người, vì vậy nên tiếng mưa dưới mùa xuân được tác giả cảm nhận như những tiếng đàn. Tiếng đàn ấy vang lên, thôi miên con người, nghĩ về những gì đã qua, nghĩ đến những điều tươi đẹp, êm ái, còn vương vấn lại trong tâm trí. Mưa rơi bao phủ trên mọi nẻo đường:
Lầu mưa xuống, thêm lan mưa xuống
Cùng nước non hoa rụng mưa xuân
Mưa rơi ngoài nội trên ngàn
Nghe trong ý khách giọt đàn mưa rơi.
Hạt mưa ấy rơi trực tiếp xuống lầu, rồi lại rơi xuống thềm hoa xinh đẹp, gợi cho con người những nỗi buồn man mác. Mưa rơi từ những cánh đồng cho tới núi non, suối thác. Một khung cảnh chỉ toàn những giọt mưa, rửa trôi tất cả những gì cũ kỹ, để mang đến những điều mới mẻ và tích cực hơn trong cuộc sống. “Nghe trong ý khách giọt đàn mưa rơi” đâu đó chúng ta lại nghe thấy tiếng lòng đầy tâm sự, tiếng đàn có thể cất lên trong tiếng mưa, nặng chịu nỗi buồn. Tiếng đàn gợi nên tâm tư riêng khó đoán của những người lữ khách, lúc vui lúc buồn, lúc nhớ nhung lúc hoài niệm về chốn xưa cũ:
Đầm mưa xuống nẻo đồi mưa xuống
Bóng dương tà rụng bóng tà dương
Hoa xuân rơi với bóng dương
Mưa trong ý khách mưa cùng nước non.
Lại tiếp tục là một khổ thơ miêu tả về những nơi có mưa rơi xuống, cảnh vật cũng rơi rụng theo làn mưa. Khắp nơi, khắp nẻo mưa rơi triền miên, nặng chịu những hạt mưa. Khi mà mặt trời chuẩn bị xuống núi cùng với những cánh hoa mùa xuân, khung cảnh trở nên mờ ảo hơn nhưng vẫn đầy sự thơ mộng và huyền bí. Chúng ta thấy được tình yêu thiên nhiên sâu sắc của tác giả, chỉ khi có tình yêu thiên nhiên thì tác giả mới có thể sáng tác nên những vần thơ tuyệt đẹp đến như vậy, vẻ đẹp của thiên nhiên dưới những cơn mưa càng trở nên tuyệt vời hơn bao giờ hết. Đâu đó ta thấy được tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước của nhân vật trữ tình. Chính những cung bậc cảm xúc và tình yêu thiên nhiên đó, nhân vật trữ tình mới nghe được tiếng mưa giống như một tiếng đàn và cũng thấu hiểu được cái đẹp mà thiên nhiên đem tặng. Nhân vật trữ tình đã mượn cảnh gợi tình, gợi cảm xúc và suy tư:
Rơi hoa kết mưa còn rả rích
Càng mưa rơi cánh tịch bóng dương
Bóng dương với khách tha hương
Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi.
Mưa rơi đã chạm đến cảm xúc của người đọc. Sự cô đơn dưới “bóng dương” có lẽ đã và đang làm xóa đi tâm trạng u sầu, buồn bã. Sự cô đơn bao trùm, nỗi nhớ về vùng đất xa xưa đã khiến cho nhân vật trữ tình “muôn hàng lệ rơi”. Khổ thơ cuối bài thơ đã lý giải cảm xúc của tác giả, sự buồn rầu, nhớ nhung, cô đơn đã biến thành tiếng đàn, ngân lên khúc nhạc đầy xao xuyến, khắc khoải, nỗi nhớ nhung đang tuôn trào thành từng lớp cảm xúc, từ đó thể hiện nỗi đau của “người khách tha hương”.
Tác giả đã rất thành công khi sử dụng thể thơ song thất lục bát kết hợp khéo léo với ngôn từ sâu sắc, giàu sức biểu cảm để nói lên tâm trạng của mình một cách khéo léo nhất, sâu sắc nhất. Cùng với đó là những biện pháp tu từ gần gũi như liệt kê, biện pháp lặp từ, điệp từ để nhấn mạnh không gian, gợi nhớ lên cảm xúc của bản thân. Kết hợp với giọng điệu nhẹ nhàng, đã gợi lên cảm xúc trong từng câu thơ, từng chữ, nhẹ nhàng lướt qua trong tâm trí của người đọc. Khi nói về nỗi nhớ, sự cô đơn nhưng cũng không hề nặng chịu cảm xúc, vẫn nhẹ nhàng giống như những giọt mưa âm thầm, lặng lẽ, vang lên như tiếng đàn.
“Tiếng đàn mưa” đã vô cùng thành công khắc họa được tâm trạng của con người tha hương khi nhìn cảnh mưa rơi. Rồi xa quê hương, cảm nhận thấy sự cô đơn mà cuộc sống mang lại, con người chúng ta lại nhớ về những khung cảnh đầy quen thuộc ấy. Nỗi nhớ khắc khoải của một tâm hồn mang một nỗi nhớ nhung xa vời. Và giờ khi người buồn, tiếng mưa cũng rơi trở thành một tiếng đàn buồn thương, tràn ngập nỗi nhớ và xao xuyến. Bài thơ của tác giả tuy không dài, không sử dụng quá nhiều từ ngữ hoa mỹ và chi tiết, tuy nhiên vẫn đủ để đem lại những hình ảnh đặc biệt, những tâm tư tình cảm xúc động của nhân vật trữ tình. Đây là một bài thơ hết sức thành công trong bút pháp nghệ thuật của Bích Khê.
2. Phân tích bài thơ Tiếng đàn mưa của Bích Khê chọn lọc xuất sắc:
Bài thơ Tiếng đàn mưa của tác giả Bích Khê đã lựa chọn một ngày mưa, mượn mưa để khắc họa cảm xúc đầy xúc động và sâu sắc của bản thân. Mỗi khi mưa rơi, cảm xúc của con người dường như trở nên nhạy cảm, tiếng mưa kết hợp với tâm trạng nhớ nhung, lo lắng, suy ngẫm về cuộc đời đã khiến cho chúng ta trở nên khắc khoải hơn bao giờ hết. Tác giả đã khéo léo tái hiện cảnh mưa bằng những câu thơ nhẹ nhàng nhưng lại vô cùng đặc sắc:
Mưa hoa rụng, mưa hoa xuân rụng
Mưa xuống lầu, mưa xuống thềm lan
Mưa rơi ngoài nẻo dặm ngàn
Nước non rả rích giọng đàn mưa xuân.
Đoạn thơ miêu tả tiếng mưa rơi. Tiếng mưa mặc dù không quá lớn, rơi xuống đất từng hạt giống như những giọt lệ buồn nhẹ nhàng chạm vào cảnh vật khiến cho cảnh mưa trở nên vô cùng xúc động và hết sức thơ mộng. Nghe tiếng mưa, người đọc chúng ta dường như cảm nhận được tâm hồn thanh thản hơn, nhẹ nhõm và dễ rung động hơn:
Mưa rơi xuống lầu, lại rơi xuống thềm lan
Cùng nước non hoa rụng mưa xuân
Mưa rơi ngoài nội trên ngàn
Nghe trong ý khách giọt đàn mưa rơi.
Những câu thơ tạo nên khung cảnh mưa rơi thấm đậm cảm xúc, những giọt mưa như những tiếng đàn êm ả, cũng giống như tiếng khóc trong lòng của mỗi con người. Cảnh mưa trở thành biểu tượng cho sự phức tạp và sâu sắc của tình cảm con người:
Đầm mưa xuống nẻo đồi mưa xuống
Bóng dương tà rụng bóng tà dương
Hoa xuân rơi với bóng dương
Mưa trong ý khách mưa cùng nước non.
Bài thơ kết thúc bằng những câu thơ diễn tả tình cảm, cơn mưa chính là nguồn cảm hứng bất tận tạo nên giai điệu trong lòng con người, từ đó nó đánh thức nỗi nhớ và tình yêu thiên nhiên của người đọc:
Rơi hoa kết mưa còn rả rích
Càng mưa rơi cánh tịch bóng dương
Bóng dương với khách tha hương
Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi.
Bài thơ của tác giả đã thành công nhờ vào việc tác giả sử dụng khéo léo thể thơ song thất lục bát kết hợp với ngôn từ đầy tính biểu cảm, biểu đạt, tái hiện rõ nét được hình ảnh mưa rơi cùng với những cung bậc cảm xúc sâu sắc của con người trước khung cảnh tự nhiên đó. Đây được xem là một nghệ thuật khéo léo, một tác phẩm đầy tính biểu cảm, tràn đầy sức sống, khiến cho người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn có thể hòa mình vào cảm xúc của các nhân vật trữ tình trong bài thơ.
3. Dàn ý phân tích bài thơ Tiếng đàn mưa của Bích Khê:
1. Mở bài: Giới thiệu tác giả tác phẩm Tiếng đàn mưa và tác giả Bích Khê.
2. Thân bài:
Khổ 1: Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa.
Khổ 2: Những nơi mưa rơi xuống.
Khổ 3: Cảnh vật khi mưa rơi xuống.
Khổ 4: Nguyên nhân khiến “khách tha hương” rơi lệ.
Từ đó đánh giá về giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung.
+ Đối với giá trị nghệ thuật: Thể thơ song thất lục bát, ngôn từ dầu biểu cảm, cùng với biện pháp liệt kê, điệp từ, giọng điệu nhẹ nhàng, có sức gợi hình gợi cảm, bài thơ đã viết lên một bức tranh về nỗi nhớ quê hương;
+ Đối với giá trị nội dung: Sự cô đơn kết hợp cùng với nỗi nhớ quê của những người con xa quê, từ đó khiến cho người đọc trân trọng hơn quê hương yên bình của mình.
3. Kết bài: Khẳng định nội dung và nghệ thuật.
THAM KHẢO THÊM:
