Máu và môi trường trong cơ thể | Bài tập Sinh học 8 Bài 13

1. Bài tập số 01:

Câu hỏi: 

Chọn từ thích hợp: huyết tương, bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu, điền vào chỗ trống những câu sau:

Máu gồm …..và các tế bào máu.

Các tế bào máu gồm ……., bạch cầu và …….

Đáp án:

Máu gồm huyết tương và các tế bào máu

Các tế bào máu gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

2. Bài tập số 02:

Câu hỏi: 

1. Khi cơ thể bị mất nước nhiều (tiêu chảy, lao động nặng ra mồ hôi nhiều …), máu có thể lưu thông dễ dàng trong mạch nữa không?

2. Thành phần các chất trong huyết tương có gợi ý gì về chức năng của nó?

3. Vì sao máu từ phổi về tim rồi tới các tế bào có màu đỏ tươi, còn máu từ các tế bào về tim rồi tới phổi có màu đỏ thẫm?

Đáp án: 

1. Khi cơ thể bị mất nước nhiều, điều này có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Khi cơ thể không đủ nước, máu sẽ không thể lưu thông trong mạch máu một cách hiệu quả như bình thường. Điều này có thể gây ra sự suy giảm trong việc cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho các bộ phận quan trọng của cơ thể, gây ra mệt mỏi, suy nhược, và giảm khả năng hoạt động của cơ thể.

2. Huyết tương là một phần quan trọng của hệ thống tuần hoàn trong cơ thể. Nó chứa các thành phần quan trọng bao gồm nước (chiếm khoảng 90%  cùng với các chất dinh dưỡng, chất cần thiết khác, muối khoáng và chất thải (chiếm khoảng 10% ).

Chức năng quan trọng nhất của huyết tương là duy trì máu ở trạng thái lỏng, giúp việc lưu thông trong mạch máu trở nên dễ dàng hơn. Ngoài ra, huyết tương còn đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển các chất dinh dưỡng cần thiết để cung cấp năng lượng cho các tế bào và mô trong cơ thể. Nó cũng giúp vận chuyển các chất cần thiết khác như hormone, enzyme và các chất điều tiết khác để đảm bảo sự hoạt động chính xác của các hệ thống trong cơ thể. Huyết tương cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình loại bỏ các chất thải và độc tố ra khỏi cơ thể thông qua hệ thống thận và gan.

Tóm lại, huyết tương không chỉ đơn thuần là một chất lỏng trong cơ thể mà còn có chức năng quan trọng trong việc duy trì sự sống và hoạt động của cơ thể con người. 

3. Quá trình lưu thông máu trong cơ thể là một quá trình phức tạp và quan trọng để đảm bảo sự sống còn của chúng ta. Máu từ phổi, sau khi đã nhận được oxy từ quá trình hô hấp, được đưa trở lại tim và từ đó được cung cấp đến các tế bào khắp cơ thể. Điều này xảy ra nhờ sự hiện diện của hồng cầu và hợp chất gọi là hemoglobin (Hb).

Hồng cầu chứa Hb, khi tiếp xúc với oxy trong phổi, tạo thành một phức chất oxyhemoglobin, làm cho máu có màu đỏ tươi. Khi máu đến các tế bào, oxy sẽ được truyền từ oxyhemoglobin sang các tế bào để cung cấp năng lượng cho chúng hoạt động. Trong quá trình này, oxyhemoglobin sẽ chuyển thành hemoglobin thông thường.

Sau khi đã chuyển oxy đến các tế bào, máu từ các tế bào sẽ trở lại tim và từ đó được đưa trở lại phổi. Lúc này, hồng cầu sẽ tiếp xúc với CO2, một sản phẩm thải của quá trình trao đổi chất trong tế bào. Sự tương tác giữa hồng cầu và CO2 tạo thành một phức chất gọi là carbaminohemoglobin, làm cho máu có màu đỏ thẫm.

Quá trình này tái diễn liên tục để đảm bảo sự cân bằng và sự lưu thông máu trong cơ thể. Màu sắc của máu sẽ thay đổi tùy thuộc vào sự kết hợp của hồng cầu với oxy và CO2. Điều này cho phép các tế bào và các cơ quan trong cơ thể nhận được oxy và loại bỏ CO2, đồng thời duy trì hoạt động và chức năng chúng.

3. Bài tập số 03: 

Câu hỏi: 

1. Các tế bào cơ, não của cơ thể có thể trực tiếp trao đổi các chất với môi trường ngoài được không?

2. Sự trao đổi chất của tế bào trong cơ thể người với môi trường ngoài phải gián tiếp thông qua các yếu tố nào?

Đáp án: 

1. Các tế bào cơ và não nằm sâu trong cơ thể người, được bảo vệ bởi các lớp mô và xương. Do không tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài, chúng không thể trao đổi chất trực tiếp với môi trường này. Thay vào đó, các tế bào này phụ thuộc vào hệ thống mạch máu và hệ thống dịch não tủy để cung cấp chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải.

Hệ thống mạch máu đảm nhận vai trò vận chuyển chất dinh dưỡng từ môi trường bên ngoài đến các tế bào cơ và não. Máu chứa các chất dinh dưỡng, oxy và các chất khác được cung cấp từ các bữa ăn và hô hấp. Khi máu lưu thông qua các mạch máu nhỏ tới các tế bào cơ và não, chúng sẽ hấp thụ các chất dinh dưỡng và oxy cần thiết để duy trì hoạt động và chức năng của mình.

Hệ thống dịch não tủy là một hệ thống chất lỏng chứa trong não và tủy sống. Chất lỏng này cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho các tế bào cơ và não thông qua quá trình trao đổi chất. Ngoài ra, chất lỏng não tủy còn giúp loại bỏ các chất thải sinh ra trong quá trình hoạt động của các tế bào cơ và não.

Vì vậy, mặc dù các tế bào cơ và não không thể trực tiếp trao đổi chất với môi trường ngoài, nhưng chúng vẫn có cơ chế nhận chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải thông qua hệ thống mạch máu và hệ thống dịch não tủy. Điều này đảm bảo rằng các tế bào cơ và não luôn được cung cấp đủ dưỡng chất và duy trì hoạt động hiệu quả trong cơ thể người.

2. Sự trao đổi chất của các tế bào trong cơ thể người với môi trường ngoài là quá trình cực kỳ phức tạp và quan trọng. Để đảm bảo sự tồn tại và hoạt động hiệu quả của các tế bào, chúng cần liên tục tương tác với môi trường xung quanh thông qua một môi trường trung gian.

Trong cơ thể người, môi trường trung gian này bao gồm máu, nước mô và bạch huyết. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc giao tiếp giữa các tế bào và môi trường ngoài. Nhờ môi trường trong, các tế bào có thể tiếp nhận các chất dinh dưỡng cần thiết từ máu và nước mô, và đồng thời loại bỏ các chất thải và sản phẩm trao đổi chất ra khỏi cơ thể thông qua bạch huyết.

Môi trường trong không chỉ đơn thuần là một khu vực trung gian, mà còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng hóa học và sinh học trong cơ thể người. Nó cung cấp các yếu tố cần thiết để duy trì hoạt động của các tế bào, như oxy, nước, muối và các chất điện giải. Ngoài ra, môi trường trong còn đảm bảo sự ổn định của nhiệt độ và pH trong cơ thể, giúp các quá trình trao đổi chất diễn ra một cách hiệu quả.

Sự giao tiếp giữa tế bào và môi trường trong là một quá trình động, liên tục diễn ra trong cơ thể người. Các tế bào cần nhận được các tín hiệu từ môi trường trong để điều chỉnh hoạt động của mình và thích ứng với những biến đổi trong môi trường ngoài. Điều này đảm bảo rằng các tế bào luôn hoạt động ổn định và phù hợp với yêu cầu của cơ thể.

Tóm lại, môi trường trong đóng vai trò quan trọng trong sự trao đổi chất của các tế bào trong cơ thể người. Nó không chỉ là một môi trường trung gian, mà còn là một hệ thống phức tạp được điều chỉnh chặt chẽ để đảm bảo sự hoạt động hiệu quả của các tế bào và duy trì sự cân bằng trong cơ thể.

4. Câu hỏi trắc nghiệm vận dụng liên quan: 

Câu 1. Đặc điểm nào dưới đây không có ở hồng cầu người ?

A. Hình đĩa, lõm hai mặt

B. Nhiều nhân, nhân nhỏ và nằm phân tán

C. Màu đỏ hồng

D. Tham gia vào chức năng vận chuyển khí

Đáp án: B

Câu 2. Khi hồng cầu kết hợp với chất khí nào thì máu sẽ có màu đỏ tươi ?

A. N2      

B. CO2

C. O2      

D. CO

Đáp án: C

Câu 3. Chúng ta sẽ bị mất nhiều nước trong trường hợp nào sau đây ?

A. Tiêu chảy

B. Lao động nặng

C. Sốt cao

D. Tất cả các phương án còn lại

Đáp án: D

Câu 4. Trong máu, huyết tương chiếm tỉ lệ bao nhiêu về thể tích ?

A. 75%      

B. 60%

C. 45%      

D. 55%

Đáp án: D

Câu 5. Nước mô không bao gồm thành phần nào dưới đây ?

A. Huyết tương

B. Hồng cầu

C. Bạch cầu

D. Tiểu cầu

Đáp án: B

Câu 6. Khả năng vận chuyển khí của hồng cầu có được là nhờ loại sắc tố nào ?

A. Hêmôerythrin

B. Hêmôxianin

C. Hêmôglôbin

D. Miôglôbin

Đáp án: C

Câu 7. Trong cơ thể sống, tế bào nằm chìm ngập trong loại dịch nào ?

A. Nước mô

B. Máu

C. Dịch bạch huyết

D. Dịch nhân

Đáp án: A

Câu 8. Ở Việt Nam, số lượng hồng cầu trung bình của nam giới là :

A. 4,4 – 4,6 triệu/ml máu.

B. 3,9 – 4,1 triệu/ml máu.

C. 5,4 – 5,6 triệu/ml máu.

D. 4,8 – 5 triệu/ml máu.

Đáp án: A

Câu 9. Các tế bào máu ở người được phân chia thành mấy loại chính ?

A. 5 loại      

B. 4 loại

C. 3 loại      

D. 2 loại

Đáp án: C