Giáo án Tràng giang (Huy Cận) lớp 11 dành cho giáo viên

Hoạt động 2: Hoạt động hình thành kiến thức mới

Gv hướng dẫn Hs đọc hiểu khái quát.

Hs đọc tiểu dẫn,gv định hướng cho hs ghi lại những ý chính

– Huy Cận (1919-2005) quê ở làng Ân Phú,huyện Hương Sơn,tỉnh Hà Tĩnh

– Thuở nhỏ ông học ở quê rồi vào Huế học hết trung học,1939 ra Hà Nội học ở trường cao đẳng Canh nông

– Từ năm 1942,Huy Cận tích cực hoạt động trong mặt trận Việt Minh sau đó được bầu vào uỷ ban dân tộc giải phóng toàn quốc. Sau cách mạng tháng 8, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền cách mạng.

→ Huy Cận là nhà thơ lớn, một đại biểu xuất sắc của phong trào Thơ Mới với hồn thơ ảo não.

– Tác phẩm tiêu biểu:

*Trước cách mạng tháng 8: Lửa thiêng, Kinh cầu tự, Vũ trụ ca….

*Sau cách mạng tháng 8: Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Chiến trường gần đến chiến trường xa…

-Thơ Huy Cận hàm xúc, giàu chất suy tưởng triết lí.

-Xuất xứ: “Lửa thiêng”

-Hoàn cảnh sáng tác:Vào mùa thu năm 1939 khi đứng trước sông Hồng mênh mông sóng nước

Gv hướng dẫn hs đọc hiểu chi tiết.

1. Nội dung

a. Nhan đề bài thơ và lời đề từ

– Từ Hán Việt “Tràng giang”(sông dài)→ gợi không khí cổ kính.

– Hiệp vần “ang”: tạo dư âm vang xa, trầm lắng, mênh mang.

→ Gợi không khí cổ kính, khái quát→ nỗi buồn mênh mang, rợn ngợp.

(Gv gợi ý cho hs 2 phần:nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật)

-Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả.

+ Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ bao la bát ngát

+ Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn,tâm sự của cái tôi cô đơn mang nhiều nỗi niềm

– Câu này là khung cảnh để tác giả triển khai toàn bộ cảm hứng

-Hình ảnh : sóng gợn, thuyền, nước song song → cảnh sông nước mênh mông, vô tận, bóng con thuyền xuất hiện càng làm cho nó hoang vắng hơn.

– Củi 1 cành khô>< lạc trên mấy dòng nước→sự chìm nổi cô đơn ,biểu tượng về thân phận con người lênh đênh,lạc loài giữa dòng đời

-Tâm trạng:buồn điệp điệp→ từ láy gợi nỗi buồn thương da diết,miên man không dứt

Từ “đâu” gợi ta có cảm giác gì về dấu hiệu sự sống?

– Cảnh sông: cồn nhỏ lơ thơ, gió đìu hiu gợi lên cái vắng lặng , lạnh lẽo cô đơn đến rợn ngợp

Hs thảo luận trả lời, gv chốt lại ý chính.

– Hình ảnh ước lệ: “bèo” để diễn tả thân phận, kiếp người chìm nổi.

– Không cầu, không đò: không có sự giao lưu kết nối đôi bờ  niềm khao khát mong chờ đau đáu dấu hiệu sự sống trong tình cảnh cô độc.

– Hình ảnh ước lệ,cổ điển:Mây, chim…vẽ lên bức tranh chiều tà đẹp hùng vĩ, êm ả, thơ mộng.

– Tâm trạng: Không khói…. âm hưởng Đường thi nhưng t/c thể hiện mới. Nỗi buồn trong thơ xưa là do thiên nhiên tạo ra,còn ở Huy Cận không cần nhờ đến thiên nhiên, tạo vật mà nó tìm ẩn và bộc phát tự nhiên vì thế mà nó sâu sắc và da diết vô cùng.

HS thảo luận và trả lời,gv chốt lại ý chính

– Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển vàg hiện đại.

– Nghệ thuật đối, bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, hệ thống từ láy giàu giá trị biểu cảm.

Vẻ đẹp bức tranh thiện nhiên, nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước vũ trụ rộng lớn, niềm khát khao hòa nhập với đời và lòng yêu quê hương đất nước tha thiết.

Ghi nhớ Sgk.