Truyện ngắn “Làng” khai thác một tình cảm bao trùm và phổ biến trong con người thời kì kháng chiến: tình cảm quê hương, đất nước đây là một tình cảm mang tính cộng động, nhưng thành công của Kim Lân. Để hiểu rõ hơn, mời các bạn tham khảo bài viết về Giáo án bài Làng (trích) tiết 1, 2 Ngữ văn lớp 9 dưới đây.
1. Mục tiêu bài học:
– Thông qua bài học giúp học sinh hiểu đuợc:
* Kiến thức:
– Nêu tóm lược về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Kim Lân
– Chỉ ra được những biểu hiện tình yêu làng của ông Hai.
– Hiểu nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
– Trình bày ý nghĩa của tác phẩm
– Nhận biết được đặc điểm của văn bản truyện hiện đại
* Năng lực:
Năng lực môn học (ngôn ngữ)
Biết khai thác thông tin từ văn bản: Đọc hiểu truyện ngắn hiện đại
– Nhận biết và phân tích nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm Làng
– Nhận biết và phân tích được tình yêu làng thống nhất với tình yêu nước, tinh thần kháng chiến của nhân vật ông Hai, hình ảnh tiêu biểu cho tinh thần yêu nước của người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp.
– Nhận biết những thành công về nghệ thuật và tác dụng của chúng
– Liên hệ nhân vật, sự kiện trong tác phẩm với những tác phẩm liên quan.
– Vận dụng viết đoạn văn cảm nhận về nội dung và những nét đặc sắc nghệ thuật của văn bản.
b/ Năng lực chung:
Năng lực hợp tác (thảo luận nhóm), giải quyết vấn đề (xử lí các câu hỏi)
* Phẩm chất
Bồi dưỡng tình yêu quê hương, tự hào về quê hương, đất nước và con người Việt Nam; tự hào về truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
Bồi dưỡng niềm tin yêu con người, góp phần hình thành phẩm chất nhân ái của hs.
Bồi dưỡng tinh thần lạc quan, ý thức trách nhiệm, biết vươn lên trong mọi hoàn cảnh.
2. Chuẩn bị tài liệu:
* Giáo viên
+ Soạn bài, đọc tài liệu chuẩn KTKN, tài liệu tham khảo, nghiên cứu, soạn bài.
* Học sinh
+ Đọc trước bài, chuẩn bị bài (trả lời câu hỏi đọc hiểu SGK)
Lưu ý: Truyện ngắn “Làng” khai thác một tình cảm bao trùm và phổ biến trong con người thời kì kháng chiến: tình cảm quê hương, đất nước, đây là một tình cảm mang tính cộng động, nhưng thành công của Kim Lân là đã diễn tả tình cảm, tâm lý chung ấy trong sự thể hiện cụ thể sinh động ở một con người, trở thành một nét tâm lý đặc biệt ở nhân vật ông Hai, vì thế nó là tình cảm chung mà lại mang rõ màu sắc riêng, in rõ cá tính của nhân vật
Truyện là loại có cốt chuyện tâm lý không xây dựng trên các biến có, sự kiện bên ngoài mà chú trọng đến các tình huống bên trong nội tâm nhân vật, MT các diễn biến tâm lý, từ đó làm nổi rõ tình cảm nhân vật và chủ đề của tác phẩm
3. Tiến trình tổ chức dạy học:
* Ổn định tổ chức
Kiểm diện: Sĩ số
9A:
9C:
* Kiểm tra
– GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh
– Đọc thuộc lòng bài thơ: “Ánh trăng” của nhà thơ Nguyễn Duy? Nêu ý nghĩa biểu tượng của hình tượng ánh trăng.
* Bài mới
– Mỗi người dân Việt Nam đều vô cùng gắn bó với làng quê của mình, nơi sinh ra và sống suốt cả cuộc đời cần lao giản dị. Sống ở làng, chết nhờ làng. Không gì khổ bằng phải bỏ làng đi tha hương cầu thực, lâm vào cảnh sống nơi đất khách, chết chôn quê người… Tình cảm đặc biệt đó đã được nhà văn Kim Lân thể hiện một cách độc đáo trong một hoàn cảnh đặc biệt. Kháng chiến chống Pháp, để viết lên truyện ngắn: “Làng”. Giờ học này chúng ta cùng tìm hiểu.
| Hoạt động của GV và HS | Kiến thức cần đạt |
|---|---|
| HĐ1. HDHS đọc và tìm hiểu chú thích.
HD hs đọc: to, rõ ràng, chính xác từ ngữ trong văn bản, thể hiện được diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai. – GV đọc mẫu – HS đọc. – GV nhận xét. – Yêu cầu 1,2 hs tóm tắt văn bản. | I. Đọc và tìm hiểu chú thích.
1. Đọc – tóm tắt. |
| H: Giới thiệu những nét chính về tác giả Kim Lân. | 2. Tìm hiểu chú thích
a) Tác giả: Kim Lân tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài (1920-2007) quê Từ Sơn – Bắc Ninh. – Sáng tác văn học từ trước năm 1945,là nhà văn có sở trường về truyện ngắn. – Gắn bó và am hiểu đời sống nông thôn và người nông dân. – Đề tài chủ yếu: sinh hoạt làng quê và những cảnh ngộ của người nông dân |
| H: Tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Chú ý các chú thích từ khó: vạt, gồng, liếp, vưỡn? | b) Tác phẩm.
– Viết trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Đăng lần đầu tiên trên tạp chí văn nghệ: 1948. – Khai thác 1 tình cảm bao trùm và phổ biến trong con người thời kháng chiến tình cảm yêu quê hương, đất nước. c) Từ khó: |
| HĐ2. HDHS đọc hiểu văn bản:
?Tìm bố cục của văn bản,nêu nội dung chính của từng phần. – GV kể lại một số chi tiết thể hiện tình yêu làng quê của ông Hai ở phần đầu của truyện. – GV lưu ý về tình yêu làng của ông Hai trong phần đầu của truyện. * Tình yêu làng quê của ông Hai trong phần đầu của truyện: – Tính hay khoe về làng từ xưa cho đến nay: với ông Hai làng chợ Dầu thật không đâu bằng và cái gì cũng đáng tự hào: + Nhà ngói san sát sầm uất như tỉnh. + Đường làng toàn lát đá xanh. + Làng có phòng thông tin tuyên truyền sáng sủa,rộng rãi nhất vùng, chòi phát thanh cao bằng ngọn tre,chiều chiều loa gọi cả làng đều nghe thấy. + Những ngày kháng chiến dồn dập ở làng, ông gia nhập phong trào từ hồi còn bóng tối. + Những công trình không để đâu hết (những hố,những ụ, những giao thông hào…) – Khi chính quyền vận động đi tản cư ông không muốn đi cứ nấn ná mãi… | II. Đọc – hiểu văn bản
1. Bố cục: 3 đoạn – Phần1: Từ đầu đến “không nhúc nhích”:Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu làm Việt gian theo Tây. – Phần 2: tiếp đến “đôi phần”: Tâm trạng đau khổ, xấu hổ, buồn bực của ông hai ba bốn ngày sau đó. – Phần 3: Còn lại: Tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng ông không theo giặc. |
| H: Để khắc hoạ nổi bật chủ đề của chuyện, tính chất của nhân vật. Kim Lân đã đặt nhân vật chính vào 1 tình huống truyện ntn?
H: Cái tin ấy đến khi tâm trạng ông Hai đang ntn? H: Tình huống truyện ấy có tác dụng ntn? | 2. Tình huống truyện
– Tình huống: ông Hai tình cờ nghe được tin làng chợ Dầu của ông đã trở thành việt gian theo pháp phản k/c, phản Cụ Hồ từ miệng những người tản cư dưới xuôi lên. – Cái tin ấy đến với ông vào một buổi trưa giữa lúc tâm trạng của ông đang rất phấn chấn vì nghe được nhiều tin ta đánh giặc trên tờ báo ở phòng thông tin. ⇒ Tác giả diễn tả cụ thể sự mâu thuẫn, giằng xé tâm can, nỗi ám ảnh nặng nề biến thành sự sợ hãi thường xuyên trong ông Hai cùng với nỗi đau xót, tủi hổ của ông trước cái tin làng mình theo giặc=> Qua tình huống ấy tgiả cho thấy tình yêu làng yêu nước chân thành giản dị của người nông dân VN trong cuộc k/ccp |
| H: Tâm trạng của ông Hai thể hiện ra sao trong tình huống này? (diễn biến tâm trạng của ông Hai sẽ phân tích sâu hơn ở tiết sau.
H: Tình huống truyện có phù hợp với diễn biến tâm lý của nhân vật không? H: Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện? | ⇒ Tâm trạng của ông Hai: Từ chỗ sững sờ đến chưa tin hẳn, rồi ông phải tin vì những người nói ra tin đó họ vừa ở dưới xuôi lên
– Tình huống truyện rất phù hợp với diễn biến tâm lý của nhân vật. – Về mặt nghệ thuật: tạo nên một cái nút thắt trong câu chuyện,gây ra một mâu thuẫn giằng xé tâm trí ông lão, tạo điều kiện để thể hiện tâm trạng và phẩm chất,tính cách của nhân vật thêm chân thực và sâu sắc, góp phần giải quyết chủ đề của tác phẩm. |
* Củng cố – luyện tập
– Chủ đề của VB: Tình yêu làng, yêu nước chân thành của người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp.
– Tình huống truyện.
* Hướng dẫn học sinh về nhà:
– Tóm tắt truyện. Soạn tiếp tiết 2 theo câu hỏi SGK(theo hệ thống câu hỏi đọc hiểu)
THAM KHẢO THÊM:
