Giải thích câu tục ngữ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng

1. Dàn ý giải thích câu tục ngữ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng ngắn gọn nhất:

1.1. Mở bài: 

Giới thiệu về câu tục ngữ: "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng".

1.2. Thân bài:

- Nghĩa đen: "mực" là chất lỏng, dùng để in, viết; "đèn" là một vật thể, có thể phát ra ánh sáng.

- Nghĩa bóng: “mực” gợi những điều đen tối, xấu xa; "đèn" chỉ những điều sáng sủa, tốt đẹp.

=> Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” nói lên ảnh hưởng của môi trường đối với con người. Sống trong môi trường xấu, thường xuyên tiếp xúc với người xấu, chúng ta sẽ bị tiêm nhiễm những thói hư tật xấu. Ngược lại, sống trong một môi trường tốt, tiếp xúc với những người tốt, chúng ta sẽ học được những điều tốt và trở thành người có ích.

- VD: Chí Phèo (Nam Cao), Mạnh Tử (Mẹ dạy con)...

- Nhiều người không bị ảnh hưởng bởi môi trường: Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm hay Hồ Chí Minh...

- Liên hệ bản thân: HS cần biết chọn bạn mà chơi, tích cực học tập, tránh xa các thói hư tật xấu...

1.3. Kết bài:

Khẳng định lại ý nghĩa, bài học mà câu tục ngữ gửi gắm

2. Bài mẫu giải thích câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" hay nhất:

2.1. Bài mẫu 1 - Bài mẫu giải thích câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" hay nhất:

Con người thường bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường. Chính vì vậy mà ông cha ta đã có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” truyền tải một bài học ý nghĩa trong cuộc sống.

Câu tục ngữ có hai nghĩa. Theo nghĩa đen, "mực" là một chất lỏng có màu được dùng với bút để viết chữ; còn “đèn” là vật dùng để thắp sáng. Theo nghĩa bóng, “mực” ám chỉ những điều xấu xa; và "đèn" chỉ những điều tốt đẹp. Như vậy, ý của câu tục ngữ là khi thường xuyên giao du với người xấu, chúng ta sẽ sinh ra những thói hư tật xấu, nhưng nếu giao du với người tốt, chúng ta sẽ học hỏi, học hỏi được nhiều điều hay ở họ. Qua đó, câu tục ngữ muốn nhắn nhủ thế hệ sau phải học hỏi những điều tốt đẹp, đúng đắn, tránh xa những điều xấu xa, không lành mạnh.

Bác Hồ là một ví dụ điển hình. Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ nhưng Người vẫn giữ vững lòng yêu nước, ý thức cách mạng và nhân cách cao đẹp. Hay có thể kể đến cái tên Nguyễn Văn Trỗi - một anh thợ điện ở thành phố Sài Gòn hoa lệ, vẫn không nao núng trước cuộc sống hào nhoáng và những thủ đoạn xảo quyệt. Anh đã chọn cho mình con đường Cách mạng, chấp nhận chiến đấu, hy sinh vì lý tưởng mà mình theo đuổi.

Mỗi người cần hiểu rằng, trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng cần giữ vững nhân cách cao đẹp. Đây có thể coi là lời khuyên quý giá, kể cả trong xã hội ngày nay. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận lớn dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh. Họ có lối sống lệch lạc, sa vào các tệ nạn xã hội. Điều đó nên bị lên án và tránh xa.

Là học sinh, chúng em luôn ý thức trách nhiệm phải trau dồi phẩm chất, đạo đức tốt đẹp. Việc học luôn phải đặt lên hàng đầu để xây dựng con đường tương lai vững chắc.

Dù thời gian có trôi đi nhưng câu tục ngữ vẫn còn nguyên giá trị và ý nghĩa. Và câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

2.2. Bài mẫu 2 - Bài mẫu giải thích câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" hay nhất:

Kho tàng lịch sử dân tộc ta có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ được đúc kết từ kinh nghiệm nhân dân từ bao đời nay. Trong quá trình tồn tại, con người nhận thấy ảnh hưởng của môi trường ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách. Từ đó, ông cha ta đã gói gọn thông điệp đó trong câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Đây là một câu tục ngữ hay và để lại cho người đọc nhiều suy ngẫm.

Để nêu lên một kinh nghiệm, một bài học trong cuộc sống, ông cha ta thường mượn những hình ảnh gần gũi để so sánh, đối chiếu nhằm diễn đạt tư tưởng của mình. "Mực" tượng trưng cho sự xấu xa, tiêu cực, không tốt. Còn “đèn” là vật phát quang soi sáng vạn vật, ở gần đèn ta được soi sáng. Còn "đèn" tượng trưng cho những điều tốt đẹp, tươi mới, sáng sủa. Hai hình ảnh tương phản “mực” và “đèn” thể hiện hai ý nghĩa đối lập nhằm nhắc nhở chúng ta về cái xấu và cái tốt.

Câu tục ngữ có ý nghĩa nhấn mạnh tầm ảnh hưởng to lớn của môi trường sống. Khi ở trong môi trường hay tiếp xúc nhiều với những người tiêu cực, xấu xa, chúng ta cũng rất dễ nhiễm những thói hư tật xấu, dễ bị lôi kéo vào những điều sai trái. Và ngược lại, khi sống trong một môi trường hay tiếp xúc với những con người tích cực, cuộc sống của chúng ta sẽ học hỏi được nhiều điều thú vị và bổ ích hơn. Môi trường ảnh hưởng, tác động rất lớn đến suy nghĩ, ứng xử, và hành động của mỗi chúng ta.

Không chỉ cho đến ngày nay mà từ thời Mạnh Tử, mẹ ông ta đã ý thức được tầm ảnh hưởng to lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách của đứa trẻ. Chúng ta biết rằng Mạnh Tử là một người tốt, hiểu biết sâu rộng, đạo đức cao và đáng kính, nhưng để có được một ngày tốt đẹp như anh ấy, sau lưng anh ấy là một người mẹ nhân hậu đã nuôi dạy anh ấy. trở thành một người tốt. Cô đã ba lần di chuyển để tìm một môi trường thích hợp cho Mạnh Tử. Hay Nguyễn Bỉnh Khiêm - một quan tài giỏi xin rút khỏi quan để ở ẩn vì sợ vị quan đầy mưu mô sẽ lôi kéo mình theo, biến mình thành một kẻ mưu mô và tham lam. Qua đó, chúng ta hãy biết lựa chọn cho mình môi trường làm việc, môi trường sống tốt đẹp, tích cực, có hướng đi để giữ gìn và phát triển nhân cách của mình tốt hơn.

Ngày nay, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” vẫn được mọi người nhắc nhở. Trong một gia đình, nếu cha mẹ hòa thuận, yêu thương nhau, cùng nhau giáo dục con cái thì con cái nhất định sẽ phát triển tốt hơn, có đạo đức và nhân cách tốt. Vì cha mẹ chính là tấm gương phản chiếu soi đường cho con cái noi theo và học tập. Chính cách cư xử, giao tiếp, đối xử với nhau mới là kim chỉ nam cho mỗi đứa con của họ. Gia đình là tế bào của xã hội, gia đình hạnh phúc, xã hội bình yên. Ngược lại, nếu trong gia đình, nếu cha mẹ mâu thuẫn, cãi vã, không quan tâm đến con cái thì đứa trẻ lớn lên trong môi trường đó thường hư hỏng hơn. Trong xã hội, khi chúng ta làm việc và thường xuyên tiếp xúc với môi trường xấu, chúng ta dễ nhiễm những thói hư tật xấu và dần dần đánh mất bản chất lương thiện thật thà của mình. Lấy một ví dụ cụ thể trong môi trường học đường, nếu xung quanh bạn là những đứa bạn xấu thường trốn học, quậy phá, học lực yếu, chơi bời, la cà, nếu lập trường không vững vàng, bạn sẽ dễ bị phật lòng và dễ dàng bị thao túng.

Tuy nhiên, không phải ai sống trong môi trường tốt cũng sẽ là người tốt, sống trong môi trường xấu cũng sẽ là người xấu, vấn đề nằm ở bản lĩnh và lập trường của mỗi người. Có những người từng lầm lỗi, từng nghiện ngập, từng ra tù, phạm tội nhưng khi họ muốn hoàn lương, chúng ta không được kỳ thị. Chúng ta phải mở rộng vòng tay để họ làm lại cuộc đời, chia sẻ và hòa đồng với họ chứ không nên coi họ là người xấu rồi trốn tránh. Ở bên cạnh họ, ta cũng biết được những lỗi lầm của họ để từ đó rút ra bài học cho bản thân và rút kinh nghiệm cho người khác.

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là một lời khuyên, một triết lý sâu sắc giúp em có cái nhìn đúng đắn hơn về mối quan hệ giữa môi trường và sự hình thành nhân cách của mình. Câu tục ngữ giúp ta xác định đúng nơi ở, nơi làm việc, chọn bạn mà chơi, từ đó hiểu rõ hơn tầm quan trọng của môi trường đối với con người.

3. Bài mẫu giải thích câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" ấn tượng nhất:

 Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” nói đến ảnh hưởng của môi trường sống đối với con người.

“Mực” có màu đen, nếu phơi hoặc sử dụng không đúng cách sẽ dễ bị chảy mực. "Mực" tượng trưng cho điều xấu, điều không tốt. “Đèn” là một vật phát ra ánh sáng, chiếu sáng mọi vật xung quanh nó. Đến gần đèn, chúng tôi được chiếu sáng. “Đèn” tượng trưng cho sự tốt lành và tươi sáng. Từ hai hình ảnh tương phản “mực” và “đèn”, câu tục ngữ nhằm nhắc nhở chúng ta: Kết giao với người xấu thì nhiễm thói hư tật xấu. Ngược lại, nếu chúng ta có mối quan hệ tốt với những người tốt, chúng ta sẽ được ảnh hưởng tốt và sẽ học hỏi những phẩm chất tốt của bạn.

Tục ngữ là những bài học được người xưa rút ra từ cuộc sống. Nó thể hiện rõ mối quan hệ giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách con người. Trong gia đình, cha mẹ, anh chị em là tấm gương cho con cái noi theo. Nếu gia đình hòa thuận, cha mẹ là tấm gương sáng về học tập và đạo đức thì gia đình đó sẽ sinh được những đứa con ngoan. Trong khu phố cũng vậy, nếu cả cộng đồng biết chấp hành tốt những quy định chung về nếp sống văn minh đô thị, giáo dục con cái tốt thì trẻ em khu phố đó sẽ có một nếp sống đạo đức tốt. Gần gũi nhất với chúng ta là sự giao lưu với bạn bè trong trường trên lớp, nếu kết được nhiều bạn tốt, chăm học, ăn nói lễ phép, kính trên nhường dưới thì chúng ta sẽ học được những phẩm chất tốt đẹp đó và trở nên tốt hơn.

Ngược lại, trong gia đình, nếu cha mẹ chỉ lo làm ăn mà không quan tâm đến con cái, vợ chồng luôn mâu thuẫn thì chắc chắn những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đó sẽ nhanh chóng trở thành những đứa trẻ hư đốn. Ngoài xã hội, khi tiếp xúc gần gũi với môi trường xấu, con người dễ nhiễm những thói hư tật xấu và dần mất đi bản chất lương thiện. Cụ thể, trong môi trường học tập, xung quanh chúng ta có rất nhiều bạn xấu thường trốn học, quậy phá, làm thầy cô phật lòng. Nếu chúng ta cứ quanh quẩn với những người bạn đó, sớm muộn gì chúng ta cũng bị ảnh hưởng. Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, dân tộc ta có nhiều câu ca dao mang nội dung giáo dục về vấn đề này:

“Thói thường gần mực thì đen
Anh em bạn hữu phải nên chọn người”

Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng bị môi trường xấu xa lay chuyển. Vẫn có những cánh sen vươn lên từ bùn và nước đọng, mặc dù xung quanh hôi thối nhưng sen vẫn nở đẹp và tỏa hương thơm. Thực tế vẫn có những người sống trong môi trường tồi tệ, bất lợi mà vẫn giữ cho mình không sa ngã. Môi trường càng tồi tệ thì phẩm chất con người càng đáng ngưỡng mộ. Nguyễn Văn Trỗi, một người thợ điện ở thành phố Sài Gòn hoa lệ, vẫn không nao núng trước cuộc sống hào nhoáng và những thủ đoạn xảo quyệt. Anh đã chọn cho mình con đường Cách mạng, chấp nhận chiến đấu, hy sinh vì lý tưởng mà mình theo đuổi. Tấm gương của anh và nhiều tấm gương sáng khác đã trở thành bài học cho các thế hệ học tập.

Ngày nay, trong xu thế cả nước đang tiến lên trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vẫn còn những con người không giữ được bản chất tốt đẹp của mình. Giữa cuộc sống tốt đẹp, trong môi trường thân thiện, họ vẫn thoái hóa, biến chất, sống đồi bại trên những đồng tiền bất chính, trên mồ hôi xương máu của nhân dân. Đó là những căn bệnh ung thư của xã hội mà chúng ta có nhiệm vụ phải loại bỏ.

Có thể nói, câu tục ngữ trên là một lời khuyên sâu sắc, giúp em có những bài học bổ ích và cách nhìn đúng đắn về mối quan hệ giữa môi trường xã hội với sự hình thành nhân cách của em. Câu tục ngữ giúp em đề cao cảnh giác trong giao tiếp với bạn bè, đồng thời xác định cho mình lập trường vững vàng trước những tác động xấu của môi trường xung quanh để luôn tỏa sáng.