Giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước

1. Tự thương lượng, hòa giải:

Bộ Luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2013 quy định trường hợp do vị trí tự nhiên của bất động sản mà dẫn đến việc cấp, thoát nước buộc phải đi qua một bất động sản khác thì chủ sở hữu của bất động sản có nước chảy qua phải dành một lối cấp, thoát nước thích hợp, không được có các hành vi cản trở hoặc ngăn chặn dòng nước chảy. Người sử dụng lối cấp, thoát nước phải hạn chế đến mức thấp nhất các thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua khi tiến hành lắp đặt đường dẫn nước; nếu có gây thiệt hại thì phải bồi thường. Trong trường hợp nước tự nhiên chảy từ vị trí trên cao xuống vị trí thấp mà gây thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua thì những người sử dụng lối cấp, thoát nước không phải bồi thường thiệt hại.

Theo đó, một bất động sản cần phải có rãnh thoát nước, đường thoát nước mà rãnh thoát nước, đường thoát nước đó buộc phải chảy một bất động sản khác thì chủ sở hữu, sử dụng của bất động sản có rãnh thoát nước, đường thoát nước chảy qua phải dành một lối cấp, thoát nước thích hợp, không được có các hành vi cản trở hoặc ngăn chặn dòng nước chảy. Đồng thời, trách nhiệm của chủ sở hữu của bất động sản mà đang sử dụng rãnh thoát nước, đường thoát nước phải hạn chế đến mức thấp nhất các thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua khi lắp đặt đường dẫn nước; nếu gây ra các thiệt hại thì phải bồi thường.

Khi xảy ra tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước giữa các chủ sở hữu, sử dụng bất động sản, phương thức luôn được ưu tiên để giải quyết đó chính là các bên tự thương lượng, hòa giải với nhau để đạt được “tiếng nói chung”. Tuy nhiên phương thức này sẽ chỉ đạt được hiệu quả khi các bên có tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước cùng đồng thuận và có thiện chí, để thực hiện được kết quả thương lượng vẫn phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên. Khi các bên tự thương thương lượng, hòa giải tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước, sẽ có hai trường hợp xảy ra:

Trường hợp thứ nhất: Các bên tự thương lượng, hòa giải thành

Trong trường hợp này, các bên sẽ phải ký kết với nhau văn bản thỏa thuận hoặc hợp đồng liên quan đến rãnh thoát nước, đường thoát nước chảy qua (hay còn gọi là văn bản thỏa thuận/hợp đồng xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề). Sau đó, người sử dụng đất chuẩn bị thêm các giấy tờ sau nộp cho văn phòng đăng ký đất đai (hoặc bộ phận một cửa, ủy ban nhân dân cấp xã) để thực hiện thủ tục đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề:

– Đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất theo Mẫu số 09/ĐK;

– Bản gốc Giấy chứng nhận đã cấp của một bên hoặc các bên liên quan;

– Sơ đồ thể hiện vị trí, kích thước phần diện tích thửa đất mà người sử dụng thửa đất liền kề được quyền sử dụng hạn chế (phần diện tích đất rãnh thoát nước, đường thoát nước).

Trường hợp thứ hai: Các bên tự thương lượng, hòa giải không thành

Nếu các bên tự thương lượng, hòa giải không thành về vấn đề tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước thì trước khi các bên khởi kiện ra tòa án để giải quyết (hoặc nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền) sẽ phải thực hiện thủ tục hòa giải về vấn đề tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước tại ủy ban nhân dân cấp xã.

2. Hòa giải đề tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước tại ủy ban nhân dân cấp xã:

Các bên hoặc một trong hai bên có chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước gửi đơn đề nghị hòa giải tranh chấp đất đai (tranh chấp về vấn đề rãnh thoát nước, đường thoát) lên ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất để thực hiện thủ tục hòa giải tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước.

Khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thực hiện các công việc sau:

– Thẩm tra, xác minh tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước.

– Thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất.

– Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai để thực hiện hòa giải.

– Tổ chức cuộc họp hòa giải về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước. Việc hòa giải về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Trong trường hợp một trong các bên tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành.

Khi hòa giải tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước tại Ủy ban nhân dân cấp xã, sẽ có hai trường hợp xảy ra:

Trường hợp thứ nhất: Hòa giải thành

Kết quả hòa giải thành về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước phải được lập thành văn bản có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng, các bên tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước có mặt tại buổi hòa giải, các thành viên tham gia hòa giải và phải có đóng dấu của Ủy ban nhân dân cấp xã. Sau đó, người sử dụng đất nộp hồ sơ cho văn phòng đăng ký đất đai (hoặc bộ phận một cửa, ủy ban nhân dân cấp xã) để thực hiện thủ tục đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề kèm theo văn bản hòa giải.

Trường hợp thứ hai: hòa giải không thành

Trường hợp hòa giải về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước không thành hoặc sau khi hòa giải thành mà có ít nhất một trong các bên thay đổi ý kiến về kết quả hòa giải thì khi đó Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ lập biên bản hòa giải về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước không thành và hướng dẫn các bên tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tiếp theo.

Thủ tục hòa giải tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước tại Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, bắt đầu tính kể từ ngày mà nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

3. Khởi kiện ra tòa án nhân dân về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước:

Khi hai phương thức giải quyết tranh chấp nêu trên không đạt được kết quả thì các bên có tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước mới nên làm thủ tục khởi kiện ra tòa án dân sự để giải quyết việc tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước. Các bên tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước nên chọn phương thức giải quyết này là phương thức giải quyết cuối cùng, bởi để giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước tại Tòa án nhân dân thì thời gian giải quyết tốn khá nhiều thời gian (thông thường khoảng 04-06 tháng), tiền bạc, công sức, chi phí đi lại,…Thủ tục khởi kiện ra tòa án nhân dân về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước được thực hiện như sau:

3.1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện:

Hồ sơ khởi kiện bao gồm:

– Đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước (theo mẫu đơn số 23-DS được ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP);

– Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ khác có giá trị tương đương;

– Biên bản hòa giải không thành;

– Giấy tờ tùy thân người khởi kiện/người bị kiện;

– Các chứng cứ, tài liệu chứng minh yêu cầu khởi kiện.

3.2. Nộp hồ sơ khởi kiện tại Tòa án:

Người khởi kiện về tranh chấp rãnh thoát nước, đường thoát nước gửi hồ sơ đã chuẩn bị nêu trên đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng một trong các phương thức sau đây:

– Nộp trực tiếp tại Tòa án;

– Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;

– Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

3.3. Thụ lý vụ án:

– Sau khi nhận được đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước, Tòa án phải xem xét những tài liệu, chứng cứ cần thiết.

– Nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền của mình thì Tòa án sẽ thông báo cho người khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước biết để đương sự nộp tiền tạm ứng án phí.

– Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, người khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi nộp tiền tạm ứng án phí tại cơ quan thi hành án, người khởi kiện nộp lại biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án.

– Tòa án thụ lý đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước kể từ khi nhận được biên lai này.

3.4. Chuẩn bị xét xử:

– Thời hạn chuẩn bị xét xử các vụ án được quy định như sau:

+ 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước.

+ Đối với vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước phức tạp hoặc có trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể ra quyết định để gia hạn thêm thời hạn chuẩn bị xét xử vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước một lần nhưng không quá 02 tháng.

– Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước, thẩm phán được phân công giải quyết vụ án phải tiến hành:

+ Lấy lời khai của các đương sự;

+ Tiến hành các phiên họp thực hiện kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai các chứng cứ;

+ Hòa giải;

+ Tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ hoặc định giá, ủy thác thu thập chứng cứ (nếu có).

3.5. Đưa vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước ra xét xử sơ thẩm:

–  Trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án tranh chấp về rãnh thoát nước, đường thoát nước ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa.

– Trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn mở phiên tòa có thể được kéo dài nhưng không quá 30 ngày.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Luật Đất đai 2013;

– Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đất đai;

– Bộ luật Tố tụng dân sự 2015;

– Bộ Luật dân sự 2015.