Giải quyết tranh chấp quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn? Giành quyền nuôi con khi yêu cầu giải quyết ly hôn. Quyền nuôi con, quy định về quyền nuôi con theo quy định mới nhất năm 2021?
Tóm tắt câu hỏi:
Chào luật sư. Luật sư cho tôi hỏi. Vợ chồng t cưới nhau năm 2014 đến nay là được 20 tháng tuổi. Vì nhiều lí do và áp lực dẫn đến việc vợ tôi muốn ly hôn. Nhưng ở thời gian này khi chưa xong thủ tục thì mẹ bé gửi bé về ngoại mà không được sự đồng ý của tôi. Và giờ tôi nói với ông bà ngoại muốn đón cháu về đây với tôi 1 thời gian nhưng ông bà không đồng ý. Nói tôi làm thủ tục xong thì đón.Nhưng con tôi mới 2 tuổi và t biết t không có quyền nuôi con. Vậy tôi muốn hỏi nhà vợ tôi làm như vậy là đúng hay sai và tôi phải làm như nào để đón được bé. Tôi xin hết kính mong luật sư giải thích dùm tôi?
Luật sư tư vấn:
Trong trường hợp đã có quan hệ hôn nhân giữa hai người, khi cuộc sống hôn nhân gặp nhiều trở ngại và mâu thuẫn dẫn tới tình trạng căng thẳng, không thể hòa giải và không thể tiếp tục chung sống, một trong hai bên có quyền yêu cầu ly hôn theo quy định tại Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:
Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn
1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.
2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.
3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Theo thông tin bạn cung cấp, do những mâu thuận trong đời sống hôn nhân mà vợ của bạn đã có yêu cầu ly hôn, hiện cả hai người đang trong giai đoạn thực hiện các thủ tục liên quan, theo quy định của pháp luật, quan hệ hôn nhân giữa hai vợ chồng chỉ chấm dứt khi có yêu cầu ly hôn tại thời điểm:
Điều 57. Thời điểm chấm dứt hôn nhân và trách nhiệm gửi bản án, quyết định ly hôn
1. Quan hệ hôn nhân chấm dứt kể từ ngày bản án, quyết định ly hôn của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
2. Tòa án đã giải quyết ly hôn phải gửi bản án, quyết định ly hôn đã có hiệu lực pháp luật cho cơ quan đã thực hiện việc đăng ký kết hôn để ghi vào sổ hộ tịch; hai bên ly hôn; cá nhân, cơ quan, tổ chức khác theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự và các luật khác có liên quan.
Theo như quy định trên thì quan hệ hôn nhân thực sự chấm dứt kể từ ngày bản án, quyết định ly hôn của Tòa án có hiệu lực pháp luật, vợ chồng bạn trong trường hợp vẫn đang hoàn tất các thủ tục liên quan và bản án/ quyết định ly hôn của hai người do Tòa án tuyên chưa có hiệu lực pháp luật thì giữa hai người vẫn đang tồn tại quan hệ hôn nhân, theo đó, cả hai người vẫn đang có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái, do vậy pháp luật không đề ra vấn đề giành quyền nuôi con trong thời kỳ hôn nhân. Việc cản trở quyền chăm sóc con của gia đình nhà vợ dựa trên cơ sở là tình trạng hôn nhân của vợ chồng là vi phạm tới quyền và lợi ích của cá nhân bạn mà Luật Hôn nhân và Gia đình bảo vệ:
Luật sư
Điều 69. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ
1. Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
2. Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
3. Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
4. Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Vấn đề xác định quyền nuôi con sau khi ly hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình quy định như sau:
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Theo như quy định như trên thì con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, con từ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Trong trường hợp này con của bạn đã được 2 tuổi, Tòa án sẽ phải xem xét điều kiện giữa hai bên để cân nhắc ai là người có điều kiện chăm sóc và giáo dục con cái tốt hơn sẽ giao nghĩa vụ trực tiếp nuôi con cho người đó.
Trong trường hợp theo bản án, quyết định của Tòa án đã xác định người có quyền trực tiếp nuôi con là vợ của bạn thì bạn vẫn có cấp dưỡng, thăm nom con cái mà không ai được phép cản trở theo quy định tại Luật hôn nhân và Gia đình như sau:
Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Hành vi cản trở việc thực hiên quyền và nghĩa vụ của người khác trong quan hệ gia đình có thể bị xử lý hành chính theo quy định tại Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP như sau:
Điều 53. Hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.
Để có thể chăm sóc, thăm nuôi con trong thời điểm này và cả thời điểm sau khi ly hôn, bạn có thể yêu cầu các tổ chức, đoàn thể nơi nhà ngoại đang cư trú như: Tổ dân phố, UBND xã,…khuyên giải gia đình nhà vợ để bạn có thể đón con về nhà theo ý muốn cũng như thăm nuôi con và phải đảm bảo hành vi chăm sóc, thăm nuôi con của bạn không cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Mục lục bài viết
- 1 1. Thay đổi quyền nuôi con khi chồng nghiện ma túy
- 2 2. Quyền nuôi con khi lấy chồng nước ngoài
- 3 3. Làm sao để có được quyền nuôi con khi ly hôn?
- 4 4. Tranh chấp quyền nuôi con riêng khi ly hôn
- 5 5. Giành quyền nuôi con cả hai con khi ly hôn
- 6 6. Chồng có được tranh chấp quyền nuôi con với con riêng của vợ?
- 7 7. Xử lý khi bị cấm cản thăm nom con khi ly thân
- 8 8. Giành quyền nuôi con trong trường hợp bạo lực gia đình
1. Thay đổi quyền nuôi con khi chồng nghiện ma túy
Tóm tắt câu hỏi:
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi và chồng tôi ly hôn được hơn 2 năm. Khi ly hôn anh có quyền nuôi con nhưng đến nay con tôi đã gần 5 tuổi anh thường xuyên để con lại với ông bà nội, anh thường xuyên đi chơi, bỏ bê con và thời gian gần đây thì anh có sử dụng ma túy đá. Hiện tại, tôi muốn dành lại quyền nuôi con thì tôi phải làm như thế nào? Mong luật sư tư vấn.
Luật sư tư vấn:
Theo quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn, như sau:
“1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.”
Hồ sơ xin thay đổi quyền nuôi con
Thứ nhất, đơn đề nghị thay đổi quyền nuôi con;
Thứ hai, bản án ly hôn;
Thứ ba, các tài liệu chứng minh cho yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con. Ví dụ: chồng của bạn thường xuyên bỏ nhà đi, có hành vi nghiện ngập, sử dụng ma túy, hay có hành vi đánh đập con…
Trình tự thủ tục thay đổi quyền nuôi con
Căn cứ Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự thì Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc sẽ có thẩm quyền giải quyết.
Thứ nhất, nộp hồ sơ tại tòa án nhân dân cấp có thẩm quyền.
Thứ hai, nộp tiền tạm ứng án phí tại chi cục thi hành án nơi tòa án có trụ sở.
Thứ ba, tòa án thụ lý xem xét giải quyết.
2. Quyền nuôi con khi lấy chồng nước ngoài
Tóm tắt câu hỏi:
Chào Luật Sư! Chị em lấy chồng nước ngoài và có con mang quốc tịch nước ngoài. Nay con của chị được 3 tuổi, chị và chồng muốn ly hôn. Con theo quốc tịch chồng chị, nguồn thu nhập của chồng cũng cao hơn chị, vậy chị có khả năng dành quyền nuôi con không? Nếu như chồng không cho chị mang con về Việt Nam, vậy chị có thể đơn phương tiến hành thủ tục nhập quốc tịch cho con ở Việt Nam khi không có giấy thỏa thuận với chồng hay không? Ngoài ra chị em còn cách nào để giành quyền nuôi con hợp pháp và có quyền lợi cho con nhất không? Mong luật sư tư vấn giúp em ạ, chân thành cảm ơn!
Luật sư tư vấn:
Bạn không nói rõ con bạn năm nay bao nhiêu tuổi nhưng theo quy định của Luật hôn nhân gia đình 2014 thì:
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
Việc dành quyền nuôi con còn phụ thuộc độ tuổi của con và ý nguyện của con. Ngoài ra, vấn đề quốc tịch của con thì cần phải xác định độ tuổi, muốn thay đổi quốc tịch cần có sự thỏa thuận bằng văn bản của cả cha và mẹ. Tuy nhiên, trong trường hợp của bạn thì còn phải xét dưới góc độ tư pháp quốc tế và pháp luật của nước giải quyết ly hôn của bạn.
3. Làm sao để có được quyền nuôi con khi ly hôn?
Tóm tắt câu hỏi:
Tôi lấy vợ đc 5 năm đã có 2 con, một 4 tuổi một 1 tuổi. Thời gian gần đây do mẫu thuẫn giữa bố mẹ chồng và con dâu, đến thời điểm này thì mâu thuẫn đó quá lớn không thể cứu vãn đc nữa, vợ tôi đòi ly hôn. Tôi hỏi là khi ly hôn thì tôi muốn mình được quyền nuôi con, vậy tôi phải làm sao để đc quyền đó?
Luật sư tư vấn:
Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con”.
Do đó, với đứa con 4 tuổi thì hai vợ chồng bạn có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con.
Còn với đứa con 1 tuổi thì theo quy định tại Khoản 3 Điều 81
Điều 84
“1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.”
Theo quy định trên thì sau khi ly hôn, quyền nuôi con có thể thay đổi nếu bạn có đủ căn cứ chứng minh bạn không có điều kiện chăm sóc và giáo dục con tốt, cho con được phát triển cả về thể chất và tinh thần thì bạn sẽ giành được quyền nuôi con.
4. Tranh chấp quyền nuôi con riêng khi ly hôn
Tóm tắt câu hỏi:
Chào luật sư, tôi đang ở Bình Định, trước kia tôi đã có thai với một người đàn ông, nhưng anh đó bỏ ra nước ngoài và tôi không có liên lạc gì nữa. Tôi mang bé được 5 tháng thì tôi gặp một người đàn ông và anh đồng ý cưới tôi và nuôi hai mẹ con tôi. Sinh sống với nhau được 8 năm thì bố của con tôi ở nước ngoài về, liên lạc lại với tôi và bảo là ra nước ngoài làm giàu, giàu rồi về nước.
Tôi muốn ly hôn, và về ở với anh, vì tôi chỉ biết ơn chồng hiện tại chứ không có yêu anh, hơn nữa anh bị vô sinh. Vì anh đó bị vô sinh và đòi tôi để lại đứa bé để nuôi, tôi không đồng ý và bảo đâu phải con anh. Anh bảo sẽ làm đơn khởi kiện. Vậy trong trường hợp này ai nuôi con của tôi. Luật sư cho ý kiến.
Luật sư tư vấn:
Mặc dù con của bạn không phải con do bạn và chồng bạn sinh ra, tuy nhiên theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình thì:
Điều 88. Xác định cha, mẹ
1. Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.
Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.
2. Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.
Như vậy, con của bạn sinh ra trong thời kỳ hôn nhân do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của chồng chị và chị và đây được coi là con chung.
Mặt khác,
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Như bạn trình bày thì bạn cũng ở được 8 năm và có nghĩa con bạn trên 7 tuổi, như vậy, ngoài việc thỏa thuận nuôi con này thì cần xét đến nguyện vọng của con.
5. Giành quyền nuôi con cả hai con khi ly hôn
Tóm tắt câu hỏi:
Thưa luật sư tôi ở Hà Nội và lấy chồng ở Hưng Yên, bây giờ tôi đang đi làm ở Hưng Yên, giữa hai vợ chồng đang xảy ra rất nhiều mâu thuẫn và tôi đang muốn ly hôn, tôi có hai cháu. Chồng tôi bây giờ ở nhà không đi làm? Tôi định ly hôn sẽ về ngoại ở Hà Nội xin đi làm. Luật sư cho tôi hỏi nếu tôi li dị tôi có quyền được nuôi hai con không? Một đứa hơn 3 tuổi và một đứa 1 tuổi rưỡi. Xin luật sư tư vấn giúp tôi!
Luật sư tư vấn:
Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn:
“…
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Quyền lợi liên quan trực tiếp đến con: điều kiện học tập, điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng, đi lại…
-Điều kiện kinh tế: Một trong hai bên có thu nhập ổn định hàng tháng, đủ để nuôi bản thân và nuôi con.
-Điều kiện nhân thân: lối sống lành mạnh, không có hành vi bạo lực đối với con.
Khi chị ly hôn, đối với con 1 tuổi rưỡi, sẽ được ưu tiên giao cho chị trực tiếp nuôi con trừ trường hợp chị không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con như những điều kiện trên.
+ Đối với con trên 3 tuổi, Tòa án sẽ xem xét dựa trên 2 điều kiện như trên để xác định người trực tiếp nuôi con.
6. Chồng có được tranh chấp quyền nuôi con với con riêng của vợ?
Tóm tắt câu hỏi:
Thưa luật sư. Tôi muốn hỏi. Tôi có con riêng. Nhưng sau khi sinh bé được 3 tháng thì có kết hôn với chồng hiện tại. Vậy sau khi ly hôn. Tôi có quyền bắt con không. Vì tôi bỏ nhà đi làm ăn. Để kiếm tiền trả nợ cho gia đình chồng?
Luật sư tư vấn:
Hai vợ chồng bạn ly hôn, đây là con riêng của bạn và người đàn ông khác, trước tiên bạn thỏa thuận với chồng bạn về việc ai nuôi con? Nếu không thỏa thuận được, căn cứ quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Như vậy, việc tranh chấp quyền nuôi con xảy ra khi đây là con đẻ của hai vợ chồng bạn, nếu đây là con riêng của bạn thì khi ly hôn quyền nuôi con sẽ được giao cho bạn là mẹ đẻ của cháu bé, chồng bạn không có quyền yêu cầu tranh chấp.
7. Xử lý khi bị cấm cản thăm nom con khi ly thân
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào luật sư, em muốn hỏi 1 vấn đề. Em với chồng em kiểu như đang li thân, trục trặc cũng khó nói lắm, 1 năm nay mỗi người ở 1 nơi. Em ở đây cùng bố mẹ em còn chồng em thì về quê ở. Có 1 điều em muốn hỏi luật sư, xin tư vấn giúp em: 1 năm nay, chồng em đưa con về quê nhưng chưa được sự đồng ý của em, nói là về chơi mấy bữa.
Hiện tại bây giờ không cho ra con ra với em, mặc dù em đã năn nỉ hết lời nhưng vẫn vậy. Em cũng có về thăm con 2-3 lần. Gần đây nhất cũng mới về, nhưng bố chồng em đuổi đi. Kiểu như cấm, không cho thăm, gặp con. Mặc dù trên danh nghĩa, em vẫn là con dâu, vẫn là vợ, vẫn là mẹ của con em. Xin hỏi luật sư, như vậy có phạm luật không? Có được cho là chồng em bắt cóc con em, khi chưa có sự đồng ý của em, mà đã mang con em đi. Mà họ có quyền gì được cấm em? Không cho em đón con đi.
Mà chồng em muốn đơn phương li hôn. Nhưng em không đồng ý. Vì con em còn nhỏ, mới có 4 tuổi. Em rất muốn nuôi con nhưng hoàn cảnh em thì rất không thể dành được quyền nuôi con. Vì nhà em ở thuê, đi làm lương cũng thấp, lại còn nuôi 1 bé tự kỉ, của người chồng trước. Xin luật sư tư vấn giúp em.
Luật sư tư vấn:
Đối với hành vi chồng bạn không cho bạn gặp con:
Điều 69 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ với con như sau:
– Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
– Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
– Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Điều 71 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng như sau:
– Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
– Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.
Đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc con của ông nội thì người có hành vi ngăn cản sẽ bị xử phạt hành chính từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng theo quy định tại Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP như sau:
“53. Hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.”
Chồng bạn đưa con đi có được xem là bắt cóc không?
Căn cứ Điều 169 Bộ luật hìnhsự 2015 quy định tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản như sau:
“1. Người nào bắt cóc người khác làm con tin nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Dùng vũ khí, phương tiện hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
d) Đối với người dưới 16 tuổi;
đ) Đối với 02 người trở lên;
e) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
g) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11 % đến 30%;
h) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 18 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Làm chết người;
c) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
5. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
6. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản”.
Bắt cóc là hành động đưa người đem đi giấu mà cha mẹ, người thân người đó không biết để đòi tiền chuộc, để tống tiền cha mẹ, người thân. Như vậy hành động chồng bạn là mang con đi một nơi khác để sinh sống, không có sự đồng ý của bạn, tuy nhiên không có hành vi chiếm đoạt tài sản của bạn mặt khác khi đưa con đi bạn có biết như vậy chồng bạn sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản.
Về trường hợp chồng bạn đơn phương ly hôn:
Căn cứ Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định ly hôn theo yêu cầu của một bên như sau:
“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.
3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”
Chồng bạn có quyền ly hôn đơn phương với bạn, không nhất thiết phải có sự đồng ý của bạn.
Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
– Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
– Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
– Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Hiện nay con bạn được 04 tuổi, thì Tòa án sẽ dựa trên 02 điều kiện chính giữa vợ và chồng để xem xét giao con cho ai nuôi là hợp lý:
– Điều kiện kinh tế: Có thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống nuôi con,.
– Điêu kiện nhân thân: Có nhân thân tốt, chưa từng phạm tội, có lối sống lành mạnh.
Nếu bạn không đảm bảo được một trong hai điều kiện trên thì bạn sẽ không giành được quyền nuôi con khi ly hôn.
8. Giành quyền nuôi con trong trường hợp bạo lực gia đình
Tóm tắt câu hỏi:
Anh trai tôi kết hôn được hơn 2 năm và có 1 cháu gái 13 tháng. Hai anh chị thường xuyên cãi nhau, 1 tháng đôi khi 2, 3 lần. Anh trai tôi có tát chị dâu 4 lần vì chị ấy ăn nói hỗn láo, mắng nhiếc chồng.Tôi cũng chứng kiến 1 trận. Vụ mới gần đây cả 2 cãi nhau về thẻ ATM, chị dâu chửi mắng anh” là đồ trời đánh” anh tôi không tát chị chỉ ném đồ vật trong nhà cảnh cáo. Sáng anh trai đi làm sớm, chị dâu tự ý bồng cháu lên ngoại lúc 5h sáng không xin phép ba mẹ chồng khi còn ở chung. Sau đó anh trai lên nói chị dâu không về, 2 bên gia đình tranh chấp nhau.
Anh trai hơn 1 tháng không lên thăm cháu, tôi thì lên thăm cháu thường xuyên.Chị dâu đã viết đơn ly hôn và nói tôi không được lên thăm cháu nữa, nói bé không có cha không có nội. Vậy tôi xin hỏi anh trai tôi tát chị có được coi là bạo lực gia đình không hay chỉ dạy bảo? Còn chị dâu tôi chưa có công ăn việc làm ổn định vẫn có quyền nuôi con không và gia đình tôi có quyền thăm cháu hay đem cháu về nhà 1, 2 ngày khi chị được quyền nuôi con?
Luật sư tư vấn:
Vấn đề bạo lực gia đình
Căn cứ quy định tại Điều 2, Luật phòng chống bạo lực gia đình 2007 về các hành vi bạo lực gia đình:
“Điều 2. Các hành vi bạo lực gia đình
1. Các hành vi bạo lực gia đình bao gồm:
a) Hành hạ, ngược đãi, đánh đập hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khoẻ, tính mạng;
b) Lăng mạ hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm;
c) Cô lập, xua đuổi hoặc gây áp lực thường xuyên về tâm lý gây hậu quả nghiêm trọng;
d) Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;
đ) Cưỡng ép quan hệ tình dục;
e) Cưỡng ép tảo hôn; cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ;
g) Chiếm đoạt, huỷ hoại, đập phá hoặc có hành vi khác cố ý làm hư hỏng tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình hoặc tài sản chung của các thành viên gia đình;
h) Cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ; kiểm soát thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng phụ thuộc về tài chính;
i) Có hành vi trái pháp luật buộc thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở.
2. Hành vi bạo lực quy định tại khoản 1 Điều này cũng được áp dụng đối với thành viên gia đình của vợ, chồng đã ly hôn hoặc nam, nữ không đăng ký kết hôn mà chung sống với nhau như vợ chồng.”
Hành vi anh trai bạn đánh chị dâu 4 lần đã xâm phạm tới thân thể, sức khỏe của người khác. Đây không phải là ” dạy bảo” mà là hành vi có yếu tố bạo lực gia đình, có thể bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.
Về vấn đề nuôi con sau khi ly hôn
Căn cứ Điều 81, Điều 82, Điều 83 Luật hôn nhân và gia đình 2014 về vấn đề trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn:
– Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
– Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
– Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
– Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
– Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
– Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
– Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
– Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Trong trường hợp này, việc nuôi dạy cháu bạn do anh chị bạn tự thỏa thuận với nhau. Nếu không thể tự thỏa thuận thì tòa án sẽ giao con dưới 36 tháng tuổi cho mẹ nuôi. Nếu mẹ không có công việc nhưng chứng minh được tài sản, khả năng nuôi con thì Tòa án vẫn giao con cho mẹ nuôi. Nếu mẹ không đủ khả năng kinh tế, không có môi trường sống tốt, không có nơi ở cố định, nhân cách không tốt,… cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của con, tòa án có thể xem xét gửi con cho bố nuôi. Sau khi giao con cho một bên vợ hoặc chồng nuôi, bên còn lại vẫn được quyền đến thăm, chăm sóc, nuôi dưỡng, dạy dỗ. Bên trực tiếp nuôi dưỡng không được quyền ngăn cấm hoặc cản trở.