G7 là gì? Nhóm các nước G7 và hội nghị thượng đỉnh G7?

1. G7 là gì?

Nhóm G7  là diễn đàn của 7 đại cường quốc có nền kinh tế công nghiệp phát triển với kỹ nghệ tiên tiến trên thế giới. Nhóm này thành hình vào năm 1976, khi Canada gia nhập nhóm G6 trước kia bao gồm: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Anh, Pháp và Ý. Bảy vị bộ trưởng của 7 nước thành viên nhóm họp vài lần mỗi năm để bàn luận và trao đổi về các chính sách kinh tế, đưa ra chiến lược bảo vệ, định hướng và dẫn dắt cho nền kinh tế toàn cầu, công việc này đôi khi cũng được hỗ trợ bởi những kỳ họp thường xuyên của các viên chức khác như thứ trưởng Bộ tài chính.

Cần lưu ý là nhóm G7 khác nhóm G8. G8 là tập hợp cấp thượng đỉnh của bảy nước kể trên với Nga thêm vào, nhưng Nga đã bị loại kể từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng Crimea. Cuộc họp G8 là do nguyên thủ quốc gia tham dự thường cân nhắc những vấn đề chính trị trong khi G7 là do bộ trưởng tài chính đảm nhiệm và chủ đề thì chỉ hạn chế, gói gọn trong phạm vi kinh tế.

Nhóm G7 tiếng anh là ” Group of Seven”

2. Nhóm các nước G7 và hội nghị thượng đỉnh G7?

2.1. Nhóm các nước G7 gồm có:

Nhóm G7 là diễn đàn của 7 quốc gia có nền kinh tế phát triển lớn nhất thế giới, bao gồm Pháp, Đức, Italy, Nhật Bản, Mỹ, Anh và Canada, các nhà lãnh đạo chính phủ những nước này gặp gỡ nhau hàng năm để bàn về kinh tế quốc tế và các vấn đề tiền tệ.

Chức chủ tịch của nhóm G7 được các quốc gia thành viên lần lượt nắm giữ. Liên minh châu Âu đôi khi được coi là thành viên thứ tám của nhóm G7, vì nó có đầy đủ mọi quyền và trách nhiệm của thành viên nhóm G7, ngoại trừ việc chủ trì hoặc tổ chức các cuộc họp.

Chức chủ tịch của nhóm G7 được các quốc gia thành viên lần lượt nắm giữ. Liên minh châu Âu đôi khi được coi là thành viên thứ tám của nhóm G7, vì nó có đầy đủ mọi quyền và trách nhiệm của thành viên nhóm G7, ngoại trừ việc chủ trì hoặc tổ chức các cuộc họp.

2.2. Hội nghị thượng đỉnh G7 có những nội dung nào?

Trong 3 ngày họp, dự kiến lãnh đạo các nước G7 và khách mời sẽ thảo luận một loạt chủ đề quan trọng, như cách thức đối phó với những thách thức toàn cầu như hồi phục kinh tế sau đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu và sự gia tăng ảnh hưởng kinh tế và quân sự của Trung Quốc, chiến lược phân phối vaccine ngừa COVID-19 cho toàn thế giới, kế hoạch thiết lập hệ thống đánh thuế toàn cầu nhằm ngăn chặn các tập đoàn lớn trốn thuế và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Một số vấn đề khác cũng sẽ được bàn thảo như mâu thuẫn giữa Anh và EU gần đây liên quan đến điều khoản Brexit hay ý tưởng của nước chủ nhà về việc gia tăng các trợ giúp và giáo dục cho trẻ em gái.

Trong bối cảnh đó, các nền kinh tế G7 có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phục hồi của khu vực thông qua các chương trình hỗ trợ phát triển song phương cũng như các định chế tài chính đa phương như Ngân hàng thế giới hay Ngân hàng phát triển Châu Á.

Đối với cuộc chiến địa chính trị, trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh G7 năm nay, Mỹ cùng Anh đã vận động rất mạnh để tạo lập một liên minh dưới lá cờ “dân chủ” nhằm chống lại ảnh hưởng gia tăng của Nga và Trung Quốc. Việc các nước ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương như Hàn Quốc, Ấn Độ và Australia được mời đến dự Thượng đỉnh G7 lần này cũng được xem là nhằm vào Trung Quốc. Tuy nhiên, các chủ đề này có thể cũng sẽ có nguy cơ tạo ra bất đồng lớn trong nội bộ G7.

Trong khi Mỹ, Anh, Canada, Nhật Bản cùng các nước khách mời như Ấn Độ và đặc biệt là Australia mang quan điểm đối đầu cứng rắn với Trung Quốc thì các nước Đức, Pháp, Italy không muốn EU bị lôi vào một cuộc chiến tranh lạnh với Nga hoặc đối đầu trực diện với Trung Quốc. Phát biểu ngay trước khi lên đường sang Anh, Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron kêu gọi NATO cần làm rõ chiến lược của mình, xác định rõ ai là kẻ thù, đồng thời cho rằng các nước cần phải xây dựng được một khuôn khổ hòa bình với Nga cũng như không nên quá ám ảnh về Trung Quốc.

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định, hai chủ đề bao trùm của Thượng đỉnh G7 lần này sẽ là vấn đề vaccine ngừa COVID-19 và sự cạnh tranh địa chính trị giữa các cường quốc. Hiện các nước phương Tây đang chịu sức ép lớn phải hỗ trợ các nước khác trên thế giới có được vaccine sau khi các nước này đã gom phần lớn số lượng vaccine được sản xuất, đồng thời cấm xuất khẩu.

Kết thúc Hội nghị ngoại trưởng, các nước G7 đã ra Tuyên bố chung, đề cập một số nội dung sau:

Một là, cam kết đầu tư 10,9 tỷ Bảng Anh (tương đương 15 tỷ USD) trong hai năm tới nhằm giúp phụ nữ ở các nước đang phát triển có cơ hội tiếp cận việc làm, xây dựng các doanh nghiệp có sức bật và phục hồi sau đại dịch COVID-19. Đề ra mục tiêu đến năm 2026, các nước nghèo có thêm 40 triệu bé gái được đi học và thêm 20 triệu bé gái biết đọc năm 10 tuổi.

Hai là, cam kết mở rộng quá trình sản xuất vaccine phòng, chống đại dịch COVID-19 với mức giá hợp lý. Quá trình này sẽ bao gồm việc thúc đẩy quan hệ đối tác giữa các doanh nghiệp, khuyến khích trao đổi công nghệ và thông tin liên quan. Đồng thời, ngoại trưởng các nước G7 nhất trí mở rộng, tăng cường cơ chế phản ứng nhanh chống các mối đe dọa như tin tặc, tin giả.

Ba là, liên quan đến vấn đề chống biến đổi khí hậu, ngoại trưởng các nước G7 khẳng định việc giải quyết những thách thức toàn cầu, trong đó có biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học, phục hồi kinh tế do những ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19 gây ra.

Bốn là, Tuyên bố chung kêu gọi Trung Quốc thực hiện các nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tương xứng với vai trò kinh tế toàn cầu, đồng thời bày tỏ quan ngại về những hành động làm xói mòn các hệ thống kinh tế tự do và công bằng, trong đó có thương mại, đầu tư và tài chính phát triển. Tuyên bố chung cũng bày tỏ phản đối các hành động đơn phương làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Năm là, Tuyên bố chung kêu gọi Nga cần thực hiện những biện pháp nhằm giảm thiểu leo thang ở biên giới với Ukraine và Crimea, cũng như tuân thủ các nguyên tắc và cam kết của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE).

Sáu là, về tình hình CHDCND Triều Tiên, ngoại trưởng các nước G7 yêu cầu CHDCND Triều Tiên quay trở lại bàn đàm phán để chấm dứt chương trình hạt nhân của nước này, cũng như tham gia tiến trình đối thoại liên Triều. Ngoại trưởng các nước G7 cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với những nỗ lực của Mỹ nhằm phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên bằng biện pháp ngoại giao.

Tại Hội nghị thượng đỉnh G7, các nước đều đánh giá cao vai trò của nước chủ nhà Anh và nhận định đây là cơ hội để G7 thể hiện sự đoàn kết, thống nhất. Hội nghị thượng đỉnh năm 2019 xoanh quanh bởi những câu hỏi về sự thống nhất liên quan tới vấn đề môi trường và chính trị trong bối cảnh Anh rời EU và Mỹ rút khỏi Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu. Và sau hai năm, với những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng và chủ nghĩa dân tộc đã khiến chủ nghĩa đa phương được thúc đẩy mạnh mẽ hơn và các nước sẵn sàng hợp tác về các vấn đề thương mại, biến đổi khí hậu.

3. Vai trò của nhóm G7:

Mục đích chính của nhóm G7 là thảo luận, và đôi khi là phối hợp hành động với nhau để giúp giải quyết các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là các vấn đề kinh tế. Nhóm G7 đã thảo luận về các cuộc khủng hoảng tài chính, hệ thống tiền tệ và các cuộc khủng hoảng lớn trên thế giới, như khủng hoảng thiếu dầu mỏ.

Nhóm G7 cũng đưa ra các hành động để giải quyết các vấn đề và các cuộc khủng hoảng khi có cơ hội để thực hiện các hành động chung. Đôi khi nhóm này cũng nỗ lực để giảm nợ cho các quốc gia đang phát triển.

Năm 1996, cùng với Ngân hàng Thế giới, nhóm G7 đã thực hiện hành động để giúp đỡ cho 42 quốc gia nghèo mắc nợ (HIPC), cùng với Chương trình xóa nợ đa phương (MDRI), một cam kết năm 2005 để xóa nợ của Hiệp hội Phát triển Quốc tế của các quốc gia đã hoàn thành chương trình MDRI.

Vào năm 1997, nhóm G7 đã cung cấp 300 triệu USD để xây dựng công trình ngăn chặn lò phản ứng hạt nhân tan vỡ tại Chernobyl. Năm 1999, nhóm G7 quyết định tham gia trực tiếp hơn vào việc “quản lý hệ thống tiền tệ quốc tế” bằng cách tạo ra Diễn đàn ổn định tài chính của các cơ quan tài chính quốc gia lớn như bộ tài chính, ngân hàng trung ương và các cơ quan tài chính quốc tế.

Mở rộng thành nhóm G8

Nhóm G7 đã có động thái phản ứng trước sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu, bao gồm cả khi Liên Xô cam kết tạo ra một nền kinh tế với thị trường tự do hơn và tổ chức cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên vào năm 1991.

Sau cuộc họp nhóm G7 năm 1994 tại Naples, Tổng thống Nga Boris Yeltsin đã tổ chức các cuộc họp với các quốc gia thành viên nhóm G7. Năm 1998, sau sự thúc giục từ lãnh đạo các quốc gia bao gồm Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Nga đã được thêm vào nhóm G7 với tư cách là thành viên chính thức, chính thức tạo ra nhóm G8.

Tuy nhiên, vào năm 2014, Nga đã bị loại khỏi nhóm G7 sau khi sáp nhập Crimea dẫn đến căng thẳng ở Ukraine. Hiện giờ Nga vẫn đang nằm ngoài nhóm G7, bất chấp lời kêu gọi năm 2018 của Tổng thống Donald Trump để đưa Nga quay trở lại nhóm này.