Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là gì?

1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là gì?

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hay còn được gọi tắt là Đoàn thành niên hay Đoàn, là tổ chức chính trị xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện.

Theo khoản 1 Điều 28 Luật Thanh niên năm 2020 có quy định: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị – xã hội của thanh niên Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên và tổ chức thanh niên; tổ chức hướng dẫn hoạt động của thiếu niên, nhi đồng, phụ trách Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh”.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được thành lập vào ngày 26/3/1931, đến nay đã trải qua 10 kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc và trải qua 6 lần đổi tên với 7 tên gọi: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương (1931 – 1936); Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương (1937 – 1939); Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương (11/1939 – 1941); Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam (5/1941 – 1956); Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam (25/10/1956 – 1970); Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh (2/1970 – 11/1976); Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (từ tháng 12/1976 đến hiện tại).

Cờ Đoàn hình chữ nhật với chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài; nền đỏ, ở giữa có hình huy hiệu Đoàn; đường kính huy hiệu bằng hai phần năm chiều rộng cờ. Huy hiệu Đoàn có hình tròn, có hình ảnh một cánh tay nắm chắc lá cờ Tổ quốc đi lên trên nền sọc xanh lá và trắng là; chạy xung quanh hình tròn lớn là dòng chữ “ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH”; Huy hiệu có 4 màu: Xanh lá, đỏ cờ, vàng, trắng (không màu); Huy hiệu biểu thị sức mạnh, ý chí của thanh niên Việt Nam, tính xung kích của tuổi trẻ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bài hát chính thức của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là bài “Thanh niên làm theo lời Bác”, nhạc và lời: Hoàng Hòa.   

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành phần của hệ thống chính trị, được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Hệ thống tổ chức của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vận hành theo mô hình hành chính từ trung ương xuống đến các cấp xã, phường: cấp Trung ương; cấp tỉnh; cấp huyện; cấp cơ sở (gồm Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở).

2. Vị trí của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh:

Theo quy định của Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI thông qua ngày 13/12/2017 xác định vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh như sau:

“Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị-xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục đích, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Được xây dựng, rèn luyện và trưởng thành qua các thời kỳ đấu tranh cách mạng, Đoàn đã tập hợp đông đảo thanh niên phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bước vào thời kỳ mới, Đoàn tiếp tục phát huy những truyền thống quý báu của dân tộc và bản chất tốt đẹp của mình, xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp trong lao động tập thể, trở thành những công dân tốt của đất nước; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến, vươn lên ngang tầm thời đại. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh kế tục trung thành, xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng; tổ chức động viên đoàn viên, thanh niên cả nước đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam; là lực lượng xung kích cách mạng; là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên; đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tuổi trẻ; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội, các tập thể lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đoàn kết, phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác bình đẳng với các tổ chức thanh niên tiến bộ, thanh niên và nhân dân các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì tương lai và hạnh phúc của tuổi trẻ”.

Như vậy, có thể rút ra vị trí của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là là đội dự bị tin cậy, được coi là vườn ươm tương lai cho Đảng Cộng sản Việt Nam.

– Trong hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị Việt Nam, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật Việt Nam.

– Trong Mặt trận tổ quốc: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

– Trong Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên tập thể, là nòng cốt chính trị trong việc xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam.

3. Nhiệm vụ, quyền hạn, chức năng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Theo Điều 2 và Điều 3 của Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có quy định nhiệm vụ và quyền hạn của đoàn như sau:

Nhiệm vụ của đoàn viên:

– Luôn luôn phấn đấu vì lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

– Gương mẫu chấp hành và vận động thanh, thiếu niên thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và chính quyền. Chấp hành Điều lệ Đoàn và các nghị quyết của Đoàn; tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn trong thanh niên; sinh hoạt đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.

– Liên hệ mật thiết với thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; giúp đỡ thanh niên và đội viên trở thành đoàn viên.

Quyền của đoàn viên:

– Yêu cầu tổ chức Đoàn đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, được giúp đỡ và tạo điều kiện để phấn đấu trưởng thành.

– Ứng cử, đề cử và bầu cử cơ quan lãnh đạo các cấp của Đoàn

– Được thông tin, thảo luận, chất vấn, phê bình, biểu quyết, đề nghị và bảo lưu ý kiến của mình về công việc của Đoàn.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có 3 chức năng:

– Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy, là đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam.

– Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là người đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của tuổi trẻ.

– Đoàn là người đại diện, chăm lo, và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ.