Cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra khi có căn cứ cho rằng người phạm tội tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội.
Theo quy định tại Điều 19 Bộ luật hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung) thì: “Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.
Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm; nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này”.
Việc chấm dứt không thực hiện tội phạm phải xảy ra khi tội phạm đang ở giai đoạn chuẩn bị hoặc ở giai đoạn chưa đạt chưa hoàn thành. Khi tội phạm đã ở giai đoạn chưa đạt đã hoàn thành thì cũng có nghĩa người phạm tội đã thực hiện hết những hành vi mong muốn và do vậy không thể có việc tự ý dừng lại không thực hiện tiếp tội phạm. Tại thời điểm chưa đạt đã hoàn thành, hậu quả của tội phạm tuy chưa xảy ra nhưng sẽ xảy ra mà không cần người phạm tội phải có hành vi gì tiếp nữa (theo ý thức chủ quan của chủ thể). Như vậy, việc chủ thể chỉ dừng lại không thực hiện tiếp rõ ràng không ngăn chặn được việc hậu quả nguy hiểm cho xã hội xảy ra. Khi tội phạm đã hoàn thành thì cũng không thể có tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được vì khi đó hành vi phạm tội đã có đầy đủ những đặc điểm thể hiện tính chất nguy hiểm cho xã hội của tội phạm đã thực hiện. Do vậy, việc dừng lại không thực hiện tiếp tội phạm tại thời điểm này không làm thay đổi tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội đã thực hiện.
Khi người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội tức là tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi lúc này đã thay đổi. Vì vậy, việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với họ là không cần thiết. Việc chấm dứt không thực hiện tiếp tội phạm ở đây phải là tự nguyện và dứt khoát, phải hoàn toàn xuất phát từ chính động lực bên trong, chính bản thân của người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chứ không phải do bất kỳ yếu tố khách quan bên ngoài nào. Khi dừng lại, người phạm tội vẫn tin rằng, hiện tại không có gì ngăn cản và vẫn có thể thực hiện tiếp được tội phạm. Việc dừng lại, không thực hiện tiếp tội phạm trong trường hợp tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội phải là sự thể hiện của việc từ bỏ hẳn ý định phạm tội chứ không phải là thủ đoạn để tiếp tục phạm tội.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Luật hình sự Việt Nam quy định, người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm. Việc quy định này đồng thời cũng là động lực thúc đẩy những người đã bắt tay vào thực hiện tội phạm sớm dừng lại để được hưởng sự khoan hồng của Nhà nước.
Sau khi khởi tố điều tra vụ án thì cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện được là người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã không thực hiện đến cùng hành vi phạm tội của mình nữa mà họ đã tự nguyện chấm dứt hành vi đó khi nó chưa mang lại hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Do vậy theo quy định của Bộ luật hình sự , đến thời điểm này Cơ quan điều tra không được tiến hành hoạt động điều tra đối với họ nữa vì việc truy cứu trách nhiệm hình sự với họ là không cần thiết nữa. Cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ điều tra, chấm dứt hoạt động điều tra đối với họ trong trường hợp này. Việc ra quyết định đình chỉ điều tra ở đây xuất phát từ việc Cơ quan điều tra đã nhận thức, đánh giá lại hành vi khách quan của người phạm tội.
