Điều kiện xếp dỡ hàng CQD tại hợp đồng thuê tàu chuyến

1. Điều kiện xếp dỡ hàng CQD tại hợp đồng thuê tàu chuyến:

Trong tiếng Anh, CQD là khái niệm để chỉ từ viết tắt của cụm Customary Quick Despatch. Khi dịch ra tiếng Việt thì Customary Quick Despatch mang nghĩa là điện kiện để xếp dỡ hàng thuê tàu chuyến. Hay nói một cách đơn giản, Customary Quick Despatch là tất cả những điều kiện xếp dỡ hàng hóa mà các chủ tàu cùng với người thuê đặt ra và cùng nhau tuân thủ. Điều kiện xếp dỡ hàng CQD (Customary Quick Despatch) tại hợp đồng thuê tàu chuyến đóng vai trò vô cùng quan trọng. Trong hợp đồng thuê tàu chuyến để chở những khối lượng hàng lớn như than, gạo, xi măng … một số chủ hàng hiện nay rất ngại việc xếp dỡ hàng, bởi vì thông thường các chuyến hàng này sẽ phải xếp hàng theo tấn trong ngày. Vì vậy, đi liền với mức xếp hàng cụ thể, các bên trong hợp đồng thuê tàu chuyến sẽ thỏa thuận với nhau để quy định về điều khoản xếp dỡ hàng CQD. Sau khi kết thúc việc xếp dỡ hàng thì các bên sẽ cần phải tính toán xem mình sẽ bị phạt bao nhiêu ngày vì xếp dỡ hàng hóa chậm, hoặc được thưởng bao nhiêu ngày vì xếp dỡ hàng hóa rất nhanh chóng. Tính toán thưởng/phạt được coi là một công việc không hề dễ dàng, vì nó đòi hỏi cần phải nắm vững các khái niệm về ngày, do làm việc được quy định trong hợp đồng, những khoảng thời gian được sử dụng để miễn trừ vào thời điểm xếp dỡ hàng. Xuất phát từ lý do đó, không ít chủ hàng khi ký hợp đồng thuê tàu chuyến thường dùng chế định CQD, có nghĩa là người chuyên chở và người thuê tàu cùng nhau thỏa thuận đồng ý về việc xếp dỡ hàng hóa ở cảng được tiến hành theo tốc độ nhanh chóng phù hợp với “tập quán phổ biến” ở khu vực cảng hàng hóa đó.

Một khi đã áp dụng chế định CQD có nghĩa là thời gian xếp dỡ hàng hóa không xác định được cụ thể là bao nhiêu ngày, do vậy cho nên sẽ không đề cập đến vấn đề thường hoặc phạt do xếp dỡ hàng hóa chậm. Dưới góc độ quyền lợi của người chuyên chở hàng hóa, chấp nhận điều khoản CQD là điều bất lợi, vì đã gọi là nhanh như tập quán của cảng, thì mỗi càng là một tập quán khác nhau. Ngay cả khi trong cùng một cảng hàng hóa, cùng một mặt hàng nhất định nhưng tốc độ xếp dỡ hàng hóa cũng sẽ khác nhau, tùy thuộc vào thời tiết và nhiều yếu tố khác nhau cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ xếp dỡ hàng hóa. Khi một hợp đồng thuê tàu chuyến đã được ký kết, người thuê sẽ phải có nghĩa vụ chuẩn bị sẵn sàng các loại hàng hóa để xếp lên tàu, cũng như người vận chuyển phải đáp ứng đầy đủ mọi phương diện về tàu thuyền thích hợp, sẵn sàng cho việc tiếp nhận và bảo quản, vận chuyển hàng hóa. Người vận chuyển sẽ hết sức khó khăn khi phải xác định thế nào là một khoảng thời gian hợp lý để tiếp tục công việc xếp hàng khi thời gian dự kiến thông thường đã hết. Một khi xảy ra tình trạng kéo dài việc xếp dỡ hàng, nếu như chấp nhận quy định CQD thì người vận chuyển sẽ phải có nghĩa vụ chứng minh rằng sự chậm trễ kéo dài không vượt quá khuôn khổ của tập quán thông thường ở cảng hàng hóa đó, và đó là hành động cố ý của người thuê làm phương hại đến quyền lợi của người vận chuyển. Nếu như người thuê có hành động không khẩn trương trong quá trình xếp dỡ hàng đều có thể coi là hành vi không nằm trong giới hạn của “tập quán thông thường”. Người thuê tàu không có cơ sở lợi dụng điều khoản CQD để biện minh cho sự chậm trễ của mình. Theo thông lệ hàng hải quốc tế, cho dù các bên có thỏa thuận xếp dỡ hàng theo điều kiện CQD thì người thuê vận cần phải tuân thủ các vấn đề sau:

– Phải có nghĩa vụ thuê công nhân, thuê phương tiện xếp dỡ hàng hóa sẵn sàng để tàu cập bến là có thể làm ngay;

– Chỉ định tàu, bến để khi tàu cập bến đảm bảo được an toàn, xếp dỡ hàng không bị vướng mắc trở lại;

– Bố trí đầy đủ nhân công và nhân lực làm theo ca, bố trí nhân công cho tầng hầm, từng máng để tàu có thể làm hàng liên tục mà không bị gián đoạn;

– Giao hoặc nhận hàng theo tốc độ mà tàu có thể xếp dỡ;

– Hoàn thiện đầy đủ mọi thủ tục về giấy tờ theo quy định để tàu thực hiện thủ tục đi/đến bến kịp thời. 

Ngoài ra, khi chấp nhận điều kiện xếp dỡ hàng CQD trong hợp đồng, người chuyên chở thường có quy định kèm theo, tức là nếu quá một thời hạn cụ thể nào đó mà được xếp dỡ hàng hóa vẫn chưa được thực hiện xong không phải xuất phát từ lỗi của người chuyên chở, thì người thuê tàu sẽ bị phạt. Như vậy, chủ tàu trong quá trình thuê tàu không nên nghĩ đơn giản rằng đã áp dụng điều kiện CQD trong hợp đồng thì mình sẽ không lo bị phạt. Các bên cần phải hiểu rõ hơn nữa về điều kiện xếp dỡ hàng CQD tại hợp đồng để chủ động và trách nhiệm hơn trong quá trình thực hiện hợp đồng, tránh những rủi ro không đáng có.

2. Những vấn đề phát sinh khi áp dụng điều kiện CQD tại hợp đồng thuê tàu chuyến: 

Khi áp dụng điều kiện CQD trong hợp đồng thuê tàu chuyến, đây được xem là hình thức có lợi hơn cả cho người thuê tàu. Bởi vì suy cho cùng thì họ sẽ không bị ràng buộc trong một khoảng thời gian làm hàng nhất định. Do đó, tùy thuộc vào tập quán xếp dỡ hàng của từng cảng hàng hóa khác nhau, người thuê tàu có thể tiến hành thực hiện các hoạt động xếp dỡ hàng hóa sao cho phù hợp. Trong khi đó, đối với điều kiện này thì chủ tàu lại là bên gặp nhiều bất lợi. Trên thực tế thì hoạt động xếp dỡ hàng hóa nhanh hay chậm sẽ phụ thuộc vào tập quán vận tải và tốc độ xếp dỡ tại từng càng khác nhau. Thậm chí tập quán hay có thể thay đổi dựa vào nhiều yếu tố khác nhau. Vì vậy cho nên, việc áp dụng điều kiện CQD trong hợp đồng thuê tàu chuyến sẽ phát sinh một số vấn đề sau:

– Do một vài nguyên nhân nào đó, có thể là nguyên nhân khách quan hoặc nguyên nhân chủ quan, dù bên thuê tàu đã thực hiện theo đúng tập quán, tuy nhiên việc xếp dỡ vẫn bị chậm trễ. Trong trường hợp này thì chủ tàu sẽ là chủ thể phải gánh chịu tổn thất;

– Do thời gian làm hàng không được quy định cụ thể nên người thuê tàu có thể thoải mái trong quá trình sắp tới hàng hóa, điều này cũng gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của chủ tàu.

3. Lý do điều kiện CQD tại hợp đồng thuê tàu chuyến được áp dụng: