Điều kiện và thủ tục thay đổi họ cho con ngoài giá thú

1. Điều kiện thay đổi họ cho con ngoài giá thú:

Căn cứ theo quy định tại Điều 7 của Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch, có quy định về điều kiện thay đổi và cải chính hộ tịch. Theo đó:

• Việc thay đổi họ, thay đổi tên đệm, thay đổi tên của người trong độ tuổi dưới 18 tuổi căn cứ theo quy định tại Điều 26 Luật hộ tịch năm 2014 bắt buộc phải được sự đồng ý của cha mẹ của người đó, đồng thời được thể hiện rõ trong tờ khai thay đổi cải chính hộ tịch. Đối với người từ đủ 09 tuổi trở lên thì cần phải được sự đồng ý của người đó;

• Cải chính hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch là việc chỉnh sửa các thông tin cá nhân trong sổ hộ tịch hoặc chỉnh sửa thông tin cá nhân trong bản chính giấy tờ hộ tịch, đồng thời chỉ được thực hiện khi có đầy đủ căn cứ để xác định thông tin có sai sót do lỗi của công chức làm công tác hộ tịch hoặc có sự sai sót của người yêu cầu đăng ký hộ tịch.

Đồng thời, căn cứ theo quy định tại Điều 27 Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định về quyền thay đổi họ tên. Theo đó:

• Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ khi thuộc một trong những trường hợp sau đây: Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ chuyển sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại, thay đổi họ cho con nuôi từ họ của cha đẻ hoặc họ của mẹ đẹp chuyển sang họ của chăn nuôi hoặc họ của mẹ nuôi theo yêu cầu của cha mẹ nuôi, trong trường hợp người con thôi làm con nuôi hoặc cha mẹ đẻ có yêu cầu lấy lại họ cho người con làm con nuôi theo họ của cha mẹ đẻ, hoặc trong trường hợp thay đổi họ cho con theo yêu cầu của cha mẹ đẻ, hoặc thay đổi họ cho con trong trường hợp xác định cha mẹ con, thay đổi họ cho người đã bị lưu lạc tìm ra được nguồn gốc huyết thống của mình, thay đổi họ theo họ của vợ, thay đổi họ theo họ của chồng trong quan hệ hôn nhân gia đình có yếu tố nước ngoài sao cho phù hợp với quy định của pháp luật nước mà vợ/chồng người nước ngoài là công dân, thay đổi họ của con khi họ của cha mẹ cũng bị thay đổi, hoặc các trường hợp khác do pháp luật trong lĩnh vực hộ tịch quy định cụ thể;

• Việc thay đổi họ cho cá nhân từ đủ chín tuổi trở lên bắt buộc phải được sự đồng ý của người đó;

• Quá trình thay đổi họ cho cá nhân không làm thay đổi quyền và nghĩa vụ, chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự đã được xác lập theo họ cũ.

Theo đó thì có thể nói, việc thay đổi họ cho con ngoài giá thú cần phải đáp ứng được các điều kiện như sau:

• Con ngoài giá thú dưới 18 tuổi thì cần phải được sự đồng ý của cha/mẹ đẻ;

• Trong trường hợp con ngoài giá thú từ đủ 09 tuổi trở lên thì bắt buộc phải được sự đồng ý của người con đó.

2. Thủ tục thay đổi họ cho con ngoài giá thú:

Con ngoài giá thú chỉ có thể xác định được cha hoặc xác định được mẹ. Vì vậy, khi khai sinh thì người này sẽ được xác định theo họ của cha hoặc theo họ của mẹ. Khi muốn đổi sang họ của người còn lại thì cần phải có căn cứ để xác định người đó là cha hoặc là mẹ của mình. Vì vậy, khi thực hiện thủ tục đổi họ cho con ngoài giá thú thì cha, mẹ cần phải thực hiện thủ tục xác định cha mẹ con tại Toà án, sau đó mới có thể tiến hành thủ tục hành chính thay đổi họ cho con ngoài giá thú. Căn cứ theo quy định tại Điều 44 của Luật hộ tịch năm 2014, quy trình thay đổi họ cho con ngoài giá thú được thực hiện như sau:

Bước 1: Thực hiện thủ tục xác định cha mẹ con. Thủ tục xác nhận cha mẹ con trước khi đổi họ cho con ngoài giá thú là một trong những thủ tục tiền đề và vô cùng quan trọng. Thành phần hồ sơ cần phải chuẩn bị bao gồm tờ khai đăng ký nhận cha mẹ con, các loại giấy tờ và chứng cứ chứng minh quan hệ cha mẹ con, riêng trong trường hợp đăng ký nhận cha mẹ có yếu tố nước ngoài thì cần phải có thêm hộ chiếu hoặc các loại giấy tờ khác có giá trị thay thế cho hộ chiếu được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền vẫn còn giá trị sử dụng. Có thể nộp hồ sơ theo nhiều cách thức khác nhau đến cơ quan có thẩm quyền. Có thể nộp trực tiếp hoặc nộp thông qua dịch vụ bưu chính. Nơi nhận hồ sơ được xác định như sau: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của con ngoài giá thú hoặc nơi cư trú của người/người mẹ, Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi cư trú của con ngoài giá thú trong trường hợp việc nhận cha mẹ có yếu tố nước ngoài. Thời gian tối đa sẽ được giải quyết 05 ngày làm việc được tính bắt đầu kể từ ngày nhận đầy đủ thành phần hồ sơ hợp lệ. Trong trường hợp có yếu tố nước ngoài thì bắt buộc phải thực hiện thủ tục niêm yết trong khoảng thời gian 07 ngày liên tục tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp huyện và cấp xã nơi thường trú của người con, đồng thời sẽ giải quyết không vượt quá 15 ngày được tính bắt đầu kể từ ngày nhận đầy đủ giấy tờ hợp lệ.

Bước 2: Thực hiện thủ tục đổi họ cho con ngoài giá thú. Sau khi đã nhận cha mẹ con, trong trường hợp muốn thay đổi họ cho con ngoài giá thú thì cần phải chuẩn bị thành phần hồ sơ đầy đủ và hợp lệ. Thành phần hồ sơ bao gồm cả chính cổ tích, giấy khai sinh của con, các loại giấy tờ tài liệu khác có liên quan đến quá trình đổi họ. Sau đó nộp tại cơ quan có thẩm quyền. Cơ quan có thẩm quyền được xác định như sau: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký khai sinh trước đây hoặc nơi con cư trú trong trường hợp con chưa đủ 14 tuổi, hoặc Ủy ban nhân dân cấp huyện trong trường hợp con đã từ đủ 14 tuổi trở lên và có yếu tố nước ngoài.

Bước 3: Trả kết quả. Tuy nhiên cần phải lưu ý, phải thực hiện nghĩa vụ nộp lệ phí. Tùy từng địa phương khác nhau, lệ phí sẽ do Hội đồng ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định căn cứ theo quy định tại Điều 3 của Thông tư 85/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

3. Các trường hợp có thể được xác định là con ngoài giá thú: 

Pháp luật hiện nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào đưa ra định nghĩa cụ thể về con ngoài giá thú. Tuy nhiên, đây là khái niệm thông thường được sử dụng trong đời sống hằng ngày để chỉ những người con sinh ra, cha mẹ của người đó không có quan hệ vợ chồng hợp pháp. Khi đăng ký khai sinh, con ngoài giá thú sẽ được khai sinh theo họ:

• Theo họ của cha trong trường hợp không xác định được mẹ;

• Theo họ của mẹ trong trường hợp không xác định được cha.

Việc xác định họ khi thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh đối với trường hợp con ngoài giá thú sẽ được thực hiện theo quy định tại Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch. Theo đó, trong trường hợp chưa xác định được cha thì khi thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh, người con sẽ được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ. Đồng thời đối với phần thông tin ghi về cha trong sổ hộ tịch và giấy khai sinh thì sẽ để trống. Theo đó thì có thể nói, có thể kể đến một số trường hợp sau đây sẽ được xác định là con ngoài giá thú như sau:

• Nam nữ độc thân không thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn tuy nhiên có con với nhau;

• Một trong hai người đã thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn với người khác tuy nhiên có con với nhau;

• Nam nữ đã thực hiện thủ tục giải quyết ly hôn tuy nhiên sau đó chung sống với nhau như vợ chồng và không tiếp tục đăng ký kết hôn lại.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Luật Hộ tịch 2014;

– Thông tư 85/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;

– Thông tư 106/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 85/2019/TT-BTC ngày 29/11/2019 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;

– Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch;

– Thông tư 04/2020/TT-BTP của Bộ Tư pháp về việc quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật hộ tịch và Nghị định 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật hộ tịch.

THAM KHẢO THÊM:

• Thủ tục đăng ký khai sinh cho con ngoài giá thú mới nhất 2023
• Giá thú là gì? Con ngoài giá thú là gì? Quy định về con ngoài giá thú?
• Thủ tục cha nhận con mới nhất? Cách chứng minh để nhận con ngoài giá thú?