Địa hình núi nước ta gồm những hướng chính là gì?

1. Địa hình núi nước ta gồm những hướng chính là gì?

1.1. Các hướng núi chính:

Địa hình núi nước ta chủ yếu theo hướng Tây Bắc – Đông Nam và hướng vùng cung tùy nào từng khu vực khác nhau.

Hướng vòng cung của vùng Đông Bắc chủ yếu là đồi núi thấp, vốn là kết quả của sự ảnh hưởng từ nền cổ Hoa Nam và sự hiện diện của khối vòm sông thuộc nền cổ đó. Tính ổn định của một vùng nền cổ đã quyết định hướng, cấu trúc hình vòng cung và hoạt động kiến tạo tương đối ổn định của vùng núi Đông Bắc. Điều này có ý nghĩa rằng vùng núi Đông Bắc có sự phát triển đa dạng và đáng chú ý trong lĩnh vực địa chất. Các đồi núi thấp trong vùng Đông Bắc đã tạo ra một môi trường sống độc đáo cho các loài động và thực vật, đồng thời cung cấp nguồn tài nguyên quý giá như gỗ và nước.

Hướng núi Tây Bắc – Đông Nam của vùng núi Tây Bắc và Trường Sơn Bắc từ sông Hồng đến dãy Bạch Mã thể hiện sự ảnh hưởng của địa máng Đông Dương và sự liên kết với hệ núi từ Tây Vân Nam. Vùng núi Tây Bắc đã trải qua giai đoạn tân kiến tạo mạnh mẽ, dẫn đến sự hình thành các địa hình núi trung bình và núi cao. Sự đa dạng và sự phong phú của vùng núi Tây Bắc là kết quả của quá trình này. Các đỉnh núi cao trong vùng Tây Bắc không chỉ tạo nên một cảnh quan hùng vĩ mà còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn cung cấp nước cho các dòng sông chảy qua khu vực này.

Vùng núi Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam hình thành sớm hơn Đông Bắc – Tây Bắc, do đó đã trải qua quá trình bào mòn mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, Trường Sơn Bắc lại bị nâng yếu trong giai đoạn tân kiến tạo, dẫn đến sự hình thành các đồi núi thấp và hướng núi Trường Sơn Bắc chịu ảnh hưởng từ địa máng Đông Dương, do đó có hướng Tây Bắc – Đông Nam. Điều này đặc biệt quan trọng để hiểu về địa hình và sự phát triển của vùng núi Trường Sơn Bắc. Các đồi núi thấp trong vùng này tạo ra một môi trường sống phong phú cho nhiều loài động và thực vật, đồng thời là nguồn tài nguyên quý giá như khoáng sản và đất canh tác.

Vùng núi Trường Sơn Nam chịu ảnh hưởng từ khối nền cổ Đông Dương, trong đó khối nền Kon Tum là một phần. Hướng vòng cung của khối núi cực nam trung bộ và mức độ nâng cao mạnh mẽ trong giai đoạn tân kiến tạo có liên quan đến khối nền cổ này. Điều này đã tạo ra một địa hình đa dạng và phong phú cho vùng núi Kon Tum và cực nam trung bộ, bao gồm cả sự hình thành các cao nguyên xếp tầng với độ cao lớn hơn. Vùng núi này là một tổ chức địa chất phức tạp, với nhiều loại đá khác nhau và sự xuất hiện của các đặc điểm địa hình độc đáo như hẻo lánh, thung lũng và thác nước.

Khối núi Kon tum và cực nam trung bộ có địa hình thuộc núi Tây Bắc. Phía Tây và Tây Nam hoạt động phun trào mắc ma, ba dan tạo nên các cao nguyên xếp tầng có độ cao hơn hẳn. Các cao nguyên này không chỉ tạo ra một môi trường sống độc đáo cho các loài sinh vật, mà còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái và cung cấp nguồn tài nguyên quan trọng như nước và đất canh tác. Ngoài ra, hoạt động phun trào mắc ma cũng góp phần vào quá trình tạo ra địa hình đặc biệt và độc đáo của vùng núi Kon tum và cực nam trung bộ.

1.2. Cấu trúc địa hình đồi núi nước ta: 

Gồm hai hướng chính là hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung.

Đặc trưng của hướng núi Tây Bắc – Đông Nam là dãy núi Hoàng Liên Sơn và dãy Trường Sơn Bắc. Dãy núi Hoàng Liên Sơn nổi tiếng với đỉnh núi Fansipan, đỉnh cao nhất của Việt Nam, thu hút rất nhiều du khách và người đam mê leo núi. Trường Sơn Bắc là một dãy núi dài và cũng rất imposant với những cánh đồng hoa tam giác mạch nổi tiếng.

Đặc trưng của hướng núi vòng cung là 4 cánh cung núi ở khu vực Đông Bắc, lần lượt là các cánh cung Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn và Đông Triều. Các cánh cung này nổi bật với những dãy núi xanh rừng phong phú, sông suối trong trẻo và những thác nước đẹp mắt. Đây là những điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá và trải nghiệm với thiên nhiên hoang sơ.

2. Vị trí địa lý Việt Nam:

Nước Việt Nam nằm ở phía đông của bán đảo Đông Dương, nằm gần trung tâm của khu vực Đông Nam Á. Với địa hình phong phú và đa dạng, Việt Nam giáp với các quốc gia như Trung Quốc (ở phía Bắc), Lào và Campuchia (ở phía Tây) và giáp biển Đông (ở phía Đông và Nam). Vùng biển của nước ta là một phần không thể thiếu của biển Đông, tiếp giáp với vùng biển của các nước như Trung Quốc, Campuchia, Philippin, Malayxia, Bruney, Indonexia và Thái Lan.

Ngoài ra, Việt Nam còn sở hữu một hệ tọa độ địa lý đặc biệt trên đất liền. Cụ thể, nước ta có các điểm cực quan trọng như sau:

Điểm cực Bắc nằm ở vĩ độ 23° 23′ độ vĩ Bắc tại đỉnh Lũng Cú, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Đây là điểm xa nhất về phía Bắc của Việt Nam, mang ý nghĩa quan trọng về mặt địa lý và biên giới.

Điểm cực Nam nằm ở vĩ độ 8 độ 34 phút độ vĩ Bắc tại mũi Cà Mau thuộc xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau. Đây là điểm cực xa nhất về phía Nam của Việt Nam, đánh dấu biên giới đất liền của quốc gia.

Điểm cực Tây nằm ở vĩ độ 22 độ 26 phút vĩ độ Bắc tại đỉnh A Pa Chải, xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên. Điểm này đại diện cho biên giới phía Tây của Việt Nam, tiếp giáp với Lào.

Điểm cực Đông nằm ở kinh độ 109 độ 24 phút kinh độ Đông. Đây là nơi đón mặt trời đầu tiên trên dải đất hình chữ S và được biết đến với tên gọi Mũi Đôi, nằm tại xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Điểm này đại diện cho biên giới phía Đông của Việt Nam, tiếp giáp với biển Đông.

Ngoài ra, trên vùng biển, hệ tọa độ địa lý của nước ta còn kéo dài với khoảng vĩ độ từ 6 độ 50 phút Bắc và từ kinh độ 101 độ Đông đến 117 độ 20 phút Đông tại Biển Đông. Một trong những kinh tuyến quan trọng là kinh tuyến 105 độ Đông, chạy qua lãnh thổ nước ta và đóng vai trò quan trọng trong xác định múi giờ. Vì vậy, một phần lãnh thổ của Việt Nam nằm trong khu vực múi giờ thứ 7.

Điều này cho thấy địa lý của Việt Nam không chỉ đa dạng và phong phú mà còn có những đặc điểm địa lý độc đáo và quan trọng, tạo nên sự đa dạng về địa hình và vị trí địa lý của quốc gia.

3. Đặc điểm địa hình nước ta:

Nước ta có cấu trúc địa hình đa dạng và phong phú, với đồi núi chiếm phần lớn diện tích (3/4 diện tích). Tuy nhiên, chủ yếu là đồi núi thấp, chiếm tới 85% tổng diện tích. Ngoài ra, địa hình Việt Nam còn có ba đặc điểm chính như sau:

Thứ nhất, đồi núi đóng vai trò quan trọng nhất trong cấu trúc địa hình của Việt Nam, chiếm tới 75% diện tích lãnh thổ. Trong đó, đồi núi thấp dưới 1000m chiếm 85%, trong khi núi cao trên 2000m chỉ chiếm 1%. Phần còn lại của diện tích là đồng bằng.

Thứ hai, địa hình nước ta được hình thành và phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau. Theo các nghiên cứu khoa học, lãnh thổ Việt Nam đã được hình thành từ giai đoạn Cổ kiến tạo đến Tân kiến tạo và vận động tạo núi Himalaya. Điều này đã làm cho địa hình nước ta trở nên đa dạng, bao gồm đồi núi, đồng bằng và lục địa. Đặc biệt, hướng chủ yếu của địa hình là hướng Tây Bắc – Đông Nam, và địa hình núi nước ta có hướng núi vòng cung.

Thứ ba, địa hình nước ta chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ tính chất khí hậu nhiệt đới gió mùa và cũng chịu sự tác động đáng kể từ con người. Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, nước ta có hai mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa, kèm theo nhiệt độ cao. Điều này đã góp phần làm cho địa hình nước ta bị cắt xẻ, xâm thực và bào mòn mạnh mẽ. Ngoài ra, lượng nước lớn vào mùa mưa đã tạo ra địa hình độc đáo của các sông – rừng nhiệt đới. Đồng thời, địa hình Việt Nam còn bị ảnh hưởng bởi hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người, dẫn đến sự hình thành của các địa hình nhân tạo như đô thị, hầm mỏ, hồ chứa nước, đê, đập…

Với cấu trúc địa hình phong phú và đa dạng như vậy, Việt Nam là một quốc gia đáng để khám phá và nghiên cứu về địa lý. Từ những ngọn đồi núi thấp đến những dòng sông mạnh mẽ và những đồng bằng phì nhiêu, địa hình Việt Nam mang trong mình sự đa dạng và sự phong phú của thiên nhiên. Hơn nữa, địa hình còn tạo ra một môi trường sống độc đáo cho nhiều loài động và thực vật quý hiếm. Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá và khám phá vẻ đẹp tự nhiên của thế giới.