Đề minh họa môn Ngữ văn kỳ thi THPT Quốc gia có đáp án

1. Đề bài đề minh họa môn Ngữ văn kỳ thi THPT Quốc gia:

1.1. Đọc hiểu:

(3,0 điểm)

Đọc đoạn trích: 

”chính mẹ đẻ anh hùng và truyền thuyết

từ lúp lều lợp lá lợp tranh

cắt cuống nhau bằng lưỡi liềm

bàn chân thô quanh năm bùn lấm

chưa một lần ướm qua sử sách

tập con bước vịn vào ca dao tục ngữ

dù uống nước đâu lòng vẫn nhớ nguồn

thương từ cái kiến con ong

tím ruột bầm gan thù bọn ác

dân tộc tôi khi đứng dậy làm người

là đứng theo dáng mẹ

“đòn gánh tre chín dạn hai vai”

mùa hạ gió Láo quăng quật

mùa đông sắt se gió bấc

dân tộc tôi khi đứng dậy làm người

mồ hôi vã một trời sao trên đất

trời sao lặn hóa thành muôn mạch nước

chảy âm thầm chảy dọc thời gian”

(Trích ‘Những người đí tới biển’, Thanh Thảo, NXB Quân đội nhân dân, 2002, tr. 53-54)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Xác định thể thơ của đoạn trích.

Câu 2: Chỉ ra những từ ngữ diễn tả đời sống nghèo khó, vất vả của người mẹ trong đoạn thơ:

‘chính mẹ đẻ anh hùng và truyền thuyết

từ lúp lều lợp lá lợp tranh

cắt cuống nhau bằng lưỡi liềm

bàn chân thô quanh năm bùn lấm

chưa một lần ướm qua sử sách’

Câu 3: Nêu nội dung của hai dòng thơ:

‘tập con bước vịn vào ca dao tục ngữ

dù uống nước đâu lòng vẫn nhớ nguồn’

Câu 4: Nhận xét về hình ảnh dân tộc Việt Nam được thể hiện trong đoạn trích.

1.2. Làm văn:

(7,0 điểm)

Câu 1: (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sức mạnh của tinh thần vượt khó trong cuộc sống.

Câu 2: (5,0 điểm) Trong ‘Việt Bắc’, nhà thơ Tố Hữu viết:

‘Ta về, mình có nhớ ta

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.’

(Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 111)

Anh/chị hãy phân tích đoạn trích trên; từ đó, nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích.

2. Đáp án đề minh họa môn Ngữ văn kỳ thi THPT Quốc gia:

2.1. Đọc hiểu:

Câu 1: Thể thơ tự do 

Câu 2: Các từ: ‘túp lều’, ‘lợp lá lợp tranh’, ‘bùn lấm’, ‘bàn chân thô’. 

Câu 3: Hãy biết ơn, dù đi đâu hay làm gì cũng phải nhớ đến truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc

Câu 4: Hình ảnh người Việt Nam dù sống trong khó khăn, gian khổ vẫn giữ được lòng kiên cường, lòng biết ơn, lòng yêu nước.

2.2. Làm văn:

Câu 1: 

– Mở đoạn: Giới thiệu chủ đề cần nghị luận: Sức mạnh của tinh thần vượt qua thử thách trong cuộc sống. 

– Thân đoạn: 

+ Người có tinh thần vượt khó sẽ không dễ dàng bỏ cuộc hay chấp nhận thất bại mà tìm cách vượt qua và tìm ra con đường giải quyết… 

+ Vai trò của tinh thần vượt khó: 

+ Bạn sẽ đạt được nhiều thành công trong cuộc sống. Không ngại khó khăn, gian khổ.

+ Trở thành một tấm gương sáng ngời và được những người xung quanh tôn trọng. 

+ Dẫn chứng: Học sinh tự đưa ra dẫn chứng. (Ví dụ: Chủ tịch Hồ Chí Minh…)

– Kết đoạn: Khẳng định sức mạnh của tinh thần vượt khó trong cuộc sống.

Câu 2:

a. Mở đầu

– Giới thiệu khái quát bài thơ ‘Việt Bắc’ cùng với tác giả Tố Hữu

– Triển khai và trích dẫn bài thơ cần phân tích. 

b. Nội dung

– Hai câu thơ đầu: 

+ “Hoa và Người”: Hoài niệm một đối tượng cụ thể 

+ Đại từ nhân xưng ‘mình, ta’ thể hiện tình yêu sâu sắc và sự gắn kết giữa người ra đi và người ở lại. 

+ Biện pháp nghệ thuật ‘Ta về’ ở đầu câu diễn tả cảm giác phấn khích, tâm trạng hoài niệm đọng lại giữa lúc chia ly và nhắc nhở chúng ta về quá khứ.  

– Khung cảnh bức tranh vào mùa đông

+ Nét bút cổ điển, giàu sức gợi hơn là miêu tả, màu xanh đậm của núi rừng tạo ấn tượng u tối, lạnh lẽo và có phần khắc nghiệt. 

+ Màu đỏ tươi của hoa chuối và màu vàng nhạt của nắng tô điểm cho nền xanh thẳm của núi rừng phần nào thay thế cái lạnh bằng bầu không khí ấm áp, tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp của Tây Bắc, nhằm khơi dậy tinh thần chiến đấu của nhân dân và binh lính. 

+ Hình ảnh con người mạnh mẽ, năng động, tự tin trong công việc và sẵn sàng chinh phục thiên nhiên núi rừng Tây Bắc.

– Khung cảnh bức tranh vào mùa xuân

+ Màu trắng của hoa mơ gợi lên hình ảnh mùa xuân: đẹp đẽ, tươi sáng, tinh khiết và tràn đầy hy vọng. Tuy là hình ảnh những người làm công việc nhẹ nhàng nhưng lại tôn lên vẻ đẹp của tài năng, sự khéo léo và chịu khó. 

– Khung cảnh bức tranh vào mùa hạ

+ Mùa hạ hiện ra thông qua sắc vàng và tiếng ve sầu, tạo nên hình ảnh thiên nhiên của sự nhộn nhịp, rộn ràng và tươi sáng. 

+ Từ “đổ” gợi nhớ đến sự chuyển mùa nhanh chóng và đồng loạt của núi rừng Tây Bắc. 

+ Hình ảnh “Cô em gái hái măng một mình” gợi lên sự thầm lặng hy sinh trong công việc, sự hy sinh trong kháng chiến chống Nhật của Tố Hữu và tình cảm kính trọng, gần gũi, yêu thương của nhà thơ đối với nhân dân Việt Bắc.

– Khung cảnh bức tranh vào mùa thu 

+ Hình ảnh mặt trăng gợi lên nhiều ý nghĩa. Đó là đêm trăng thức canh chờ giặc, là biểu tượng của sự thịnh vượng và cũng là biểu tượng của sự đoàn kết, trung thành. 

+ Hình ảnh người Việt bắc không còn là hình ảnh người lao động mà họ thể hiện sự tiếc nuối khi chia tay và tình yêu bền vững qua bài hát. 

– Nhận xét về tầm quan trọng của việc sống có lòng biết ơn: 

+ Nó được thể hiện qua sự gắn kết, tiếc nuối của người ra đi và người ở lại. 

+ Nó thể hiện sự gắn kết, trung thành của nhân dân với các chiến sĩ cách mạng. 

+ Một truyền thống tốt đẹp mà người Việt Nam nên bảo vệ. 

c. Kết luận 

Nhấn mạnh và kết lại giá trị của bài thơ trên.

3. Hướng dẫn cách học văn đạt điểm cao trong kỳ thi THPT Quốc gia:

Để học văn và đạt điểm cao, có một số cách bạn có thể thử áp dụng:

– Đọc và nghiên cứu các tác phẩm văn học: Đọc nhiều tác phẩm văn học để hiểu và nắm vững các nguyên tắc văn học cơ bản, cấu trúc văn bản và cách diễn đạt ý tưởng. Điều này giúp bạn làm quen với các phong cách văn viết khác nhau và mở rộng vốn từ vựng của mình.

– Luyện viết: Thực hành viết văn là một yếu tố quan trọng để nâng cao kỹ năng văn của bạn. Bạn có thể bắt đầu bằng việc viết các đoạn văn ngắn, sau đó dần dần thực hành viết các bài văn dài hơn. Hãy chú ý đến cấu trúc văn bản, ngữ pháp và từ vựng, cũng như cách tổ chức ý tưởng và biểu đạt suy nghĩ của bạn một cách rõ ràng và logic.

– Ôn tập ngữ pháp và từ vựng: Nắm vững kiến thức ngữ pháp và từ vựng là một yếu tố quan trọng để viết một bài văn đạt điểm cao. Hãy ôn lại các quy tắc ngữ pháp cơ bản và học thêm từ vựng mới để sử dụng trong bài viết của bạn.

– Đọc và phân tích các bài văn mẫu: Đọc và phân tích các bài văn mẫu đã được đánh giá cao để hiểu cách xây dựng một bài văn chất lượng. Xem xét cách tác giả sử dụng từ ngữ, cấu trúc câu, cách xây dựng ý tưởng và cách phân bổ thời gian trong bài viết.

– Tham gia lớp học, khóa học hoặc nhóm học tập: Tham gia các lớp học, khóa học hoặc nhóm học tập về viết văn để được hướng dẫn và phản hồi từ giảng viên hoặc các thành viên khác. Chúng có thể cung cấp cho bạn những lời khuyên và kỹ thuật cần thiết để cải thiện kỹ năng văn của bạn.

– Làm bài tập và đề thi: Làm các bài tập và đề thi liên quan đến viết văn để rèn kỹ năng và quen với các dạng bài viết khác nhau. Hãy chú ý đến thời gian và cách tổ chức ý tưởng trong quá trình làm bài.

– Nhờ sự phản hồi từ người khác: Xin ý kiến và phản hồi từ giáo viên, bạn bè hoặc người thân về bài viết của bạn. Họ có thể nhận xét về cách bạn tổ chức ý tưởng, cấu trúc câu và lỗi ngữ pháp để bạn có thể sửa chữa và cải thiện.

– Làm việc với từ điển và nguồn tài liệu học tập: Sử dụng từ điển và nguồn tài liệu học tập để tra cứu từ vựng, ngữ pháp và các nguyên tắc văn học khi cần thiết. Điều này giúp bạn cải thiện vốn từ vựng và sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác.

– Tự tin và thực hành: Tự tin vào khả năng của mình và thường xuyên thực hành viết văn. Đừng sợ thất bại và hãy luôn cố gắng để cải thiện kỹ năng văn của mình theo thời gian.

Lưu ý rằng việc học văn và đạt điểm cao là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn và thực hành đều đặn. Hãy cố gắng áp dụng những cách trên và không ngừng rèn luyện để nâng cao kỹ năng văn của bạn.